Hareket Ve Kuvvet Konu Anlatımı

Hareket Ve Kuvvet Konu Anlatımı

Hareket Ve Kuvvet Konu Anlatımı
Hareket Kuvvet Konu Anlatımı

Hareket Ve Kuvvet Konu Anlatımı
Hareket Kuvvet Konu Anlatımı

1- Hareket :
Bir cismin sabit kabul edilen bir noktaya göre zamanla yer değiştirmesine hareket denir Cismin hareketi sırasında seçilen sabit noktaya başlangıç noktası veya referans noktası denir
Bir cismin hareketli olup olmadığı seçilen başlangıç noktasına göre belirlenir Cisim bir noktaya göre hareketli iken başka bir noktaya göre hareketsiz olabilir
Evrende bulunan bütün cisimler hareketlidir (Seçilen başlangıç noktaları ayarlanarak bütün cisimler hareketli olarak gözlenebilir)
Örnek : Otobüs içinde oturan yolcular, otobüs hareket halinde iken birbirlerine göre hareketsizken, dışarıdan bakan bir gözlemciye, ağaca ya da yere göre hareketlidirler
Dünya üzerinde bulunan insanlar, Dünya’yı hareketsiz olarak görürler Uzaydan Dünya’ya bakan gözlemci Dünya’nın hareket ettiğini gözleyebilir
Güneş, Samanyolu Galaksisi etrafında dolandığı için Güneş’te hareketlidir
2- Yörünge :
Bir cismin hareketi sırasında izlediği yola yörünge denir Cismin yaptığı hareketin çeşidi, yörüngesine göre belirlenir
Cismin yörüngesi düz ya da doğru şeklinde ise cismin yaptığı harekete doğrusal hareket denir
Cismin yörüngesi eğri şeklinde ise cismin yaptığı harekete eğrisel hareket denir
Cismin yörüngesi daire şeklinde ise cismin yaptığı harekete dairesel hareket denir
A- YAYLARI TANIYALIM :
1- Kuvvet :
Duran bir cismi harekete geçiren, hareket halindeki cismi durduran, cismin doğrultusunu,
yönünü, şeklini ve hızını değiştirebilen her türlü etkiye kuvvet denir Kuvvet gözle görülemez,
kuvvetin sadece etkileri gözlenip ölçülebilir Kuvvet dinamometre ile ölçülür
Kuvvet;
Duran bir cismi harekete geçirebilir
Hareket halindeki cismi durdurabilir
Hareket halindeki cisimleri hızlandırabilir veya yavaşlatabilir yani hızını
değiştirebilir
Cisimlerin doğrultusunu, yönünü ve şeklini değiştirebilir
Kuvvetler, etkilerine göre farklı çeşitlerde olabilir Kuvvetler genel olarak temas gerektiren
kuvvetler (itme kuvveti, çekme kuvveti, kas kuvveti, rüzgâr kuvveti, kaldırma kuvveti, sürtünme
kuvveti, buhar kuvveti) ve temas gerektirmeyen kuvvetler (magnetik alan kuvveti, yer çekimi
kuvveti, elektriksel çekim kuvveti, elektriksel itme kuvveti) olarak iki grupta incelenir
Kuvvet F ile gösterilir ve vektörel büyüklüktür Kuvvet gözle görülemez, kuvvetin sadece
etkileri gözlenip ölçülebilir Kuvvet, yönlü doğru parçaları ile (ok işareti ile) gösterilir Kuvveti
göstermek için kullanılan okun yönü, kuvvetin yönünü, büyüklüğü ise kuvvetin büyüklüğünü
gösterir
Kuvvetin gösterilebilmesi için 4 elemanının bilinmesi gerekir Bunlar;
1- Kuvvetin uygulama noktası,
2- Kuvvetin doğrultusu,
3- Kuvvetin yönü,
4- Kuvvetin büyüklüğü (şiddeti) dür
Kuvvetin Elemanları :
1- Uygulama Noktası : Kuvvetin cisme etki ettiği noktadır
A Noktası
2- Yönü : Kuvvetin cismi hareket ettirdiği yöndür
A’ dan B’ ye doğru
3- Büyüklüğü (Şiddeti) : Kuvvetin cisme etki edebilme gücüdür
AB doğru parçasının uzunluğu
4- Doğrultusu : Kuvvetin etkisini gösterebildiği doğrultudur
AB doğrultusu
2- Kuvvet Birimleri :
Kuvvet →Newton (N) → Dyn → Kilogram-Kuvvet (kg-f) → Gram-Kuvvet (gr-f)
1N = 1105 dyn 1dyn = 110-5 N
1 kg-f = 1000 gr-f 1 gr-f = 1/1000 kg-f
1 kg-f = 9,8 N 1 kg-f ≈ 10 N 1 N = 1/9,8 kg-f
1 kg-f = 980000 dyn 1 kg-f ≈ 1106 dyn 1dyn = 1/980000 kg-f
1 N = 98 gr-f 1 N ≈ 100 gr-f
1 Newton : 100 gramlık kütleye etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü yani
ağırlığıdır
1 kg-f : 1 kilogramlık kütleye etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü
yani ağırlığıdır
1 gr-f : 1 gramlık kütleye etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü yani
ağırlığıdır
3- Esnek Cisim ve Esneklik :
Bir cisme kuvvet uygulandığında cisim şekil değiştiriyorsa, kuvvetin etkisi ortadan kalkınca
cisim tekrar eski haline geri dönebiliyorsa böyle cisimlere esnek cisim, bu olaya da esneklik denir
Lastik, çelik şerit, yay, lastik top, çorap, tişört esnek cisimlerdir Oyun hamuru, cam
macunu, sıvılar esnek olmayan cisimlerdir
Esnek cisimlerin esneklik özelliğini gösterebildiği sınıra esneklik sınırı denir Esnek
cisimlere esneklik sınırını aşacak şekilde kuvvet uygulanırsa esnek cisimlerin esneklik özelliği
bozulur ve eski hallerine geri dönemezler
4- Yaylar ve Özellikleri :
Yaylar esnek cisimlerdir Yayların şeklinin değiştirilmesi yani gerilmesi veya sıkıştırılması
için kuvvet uygulanması gerekir Yayların şeklinin değiştirilmesi için uygulanan kuvvetler germe
ve sıkıştırma kuvvetleridir Yaylara uygulanan kuvvetler ortadan kalktığında yaylar eski haline
yani denge durumuna geri dönerler
Günlük hayatta kullanılan yayların esneklik özelliği farklıdır Farklı kalınlıkta ve
uzunluktaki yaylar farklı esneklik özelliğine sahiptir (Amortisörlerdeki yaylar kalın ve sert,
kalemdeki yay ince ve yumuşaktır)
F = Yaya uygulanan germe veya sıkıştırma kuvveti
k =Yayın yapıldığı maddeye bağlı olan yay sabiti
x =Yaydaki gerilme (uzama) veya sıkışma miktarı
k yay sabiti ile yayın esnekliği ve hassaslığı doğru orantılıdır
Yaydaki gerilme (uzama) veya sıkışma miktarı, yaya uygulanan germe veya çekme
kuvveti ile doğru orantılıdır
Sembol Birim (SI) Birim (CGS)
Kuvvet F Newton (N) Dyn
Yay Sabiti k N/m dyn/cm
Gerilme veya Sıkışma Miktarı x m cm
F = k x
Kuvvet Çeşitlidir
Çevremizdeki varlıklar dönerek, zıplayarak, yuvarlanarak hareket eder Cansız varlıkların hareket etmesi için kuvvet uygulamak gerekir Cisimleri hareket ettirmek amacıyla uygulanan kuvvet, itme ya da çekme olabilir
Arabayı çeken atlar, çocuğun arabasını iten anne, vagonları çeken lokomotif, topa tekme vuran çocuklar, hareket ettirdikleri cisimlerle fiziksel temas halindedir Duran cisimlere fiziksel temas halinde uygulanan kuvvet, cisimleri hareket ettirir



Şekildeki sopa ile etki yaptığı beyaz top temas halindedir İlk topun hareketi sonucunda oluşan çarpışma nedeniyle bu topun temas ettiği diğer toplar da hareket eder
Bu topların hareketini sağlayan, temas kuvvetleridir
Cisimleri yalnızca temas kuvvetleri mi hareket ettirir?
Bütün kuvvetlerin etkiledikleri cisimlere temas etmeleri gerekmez Bazı kuvvetler cisimleri uzaktan etkiler



Yün kazağa sürtülen plastik kalem, yerdeki küçük kağıt parçalarına yaklaştırılırsa, kağıtları çeker
Mıknatıs toplu iğnelere yaklaştırılırsa, iğneler mıknatıs tarafından çekilir
Ağacın dalından kopan meyve, yerçekimi kuvvetinin etkisiyle yere doğru düşer



Fiziksel temas olmadan cisimlere etki edebilen kuvvetlere temas gerektirmeyen kuvvetler denir