Türklerin Kullandıkları Takvimler Hangileridir, Türklerin Kullandıkları Takvimler

Türklerin Kullandıkları Takvimler Hangileridir, Türklerin Kullandıkları Takvimler

Türklerin Kullandıkları Takvimler

12 Hayvanlı Türk Takvimi

İslam’dan önceki Türklerin kullandıkları bilinen ilk takvimdir

On iki Hayvanlı Takvim ‘in Türkler ‘e özgü olması, Türkler ‘in çok eski dönemlerden itibaren astronomi bilimi ile yakından ilgilendiklerini gösterir

Güneş yılını esas alır Buna göre bir yıl, 365 gün, 5 saatten biraz fazladır

Her yıla bir hayvan adı verilmiş, 12 yıl bir dönem kabul edilmiş, aylar; birinci ay, ikinci ay… olarak adlandırılmıştır

Bu takvimde yılbaşı (miladi takvime göre) 22 Aralık’tır

Bu takvimde tarih başlangıcı yoktur

Bu takvimi Türklerin yanısıra Moğollar, Çinliler, Hintliler ve Tibetliler de kullanmışlardır Halen Orta Asya’da bazı topluluklar tarafından kullanılır

Celali Takvimi

Güneş yılını esas almıştır

Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah döneminde eski İran takvimi esas alınarak hazırlanmış ve uygulanmaya başlanmıştır Bu Takvime, Takvim–i Melikşahi de denilmiştir (BSelçuklularda Sultan Melikşah’ın isteği ile Nizamülmülk tarafından Ömer Hayyam’ın başkanlığında bir komisyona hazırlatılmıştır)

Hicri takvimin kullanımına devam edilmiş, Celali takvim yalnızca ekonomik işlerin düzenlenmesinde kullanılmıştır

Başlangıç tarihi olarak 1079 yılı alınmıştır(Hicri 471 yılının ramazan ayının 9gününden (Miladi 15 Mart 1079) itibaren uygulanmaya başlanmıştır)

Büyük Selçuklular ‘ın dışında Ekber Şah zamanında (1556–1603) Hindistan’da kurulan Babürlüler de kullanmıştır

Babür İmparatorluğu tarafından da kullanılmıştır

Nevruz (21 Mart) yılbaşı olarak kabul edilmiştir

Melikşah’ın ölümünden sonra terk edilen bu takvimden yarararlanılarak gregoryen takvimi oluşturulmuştur

Osmanlı’daki devletin resmi takvimi demek olan müneccimbaşı takvimleri de celali takvimi düzeninde hazırlanmıştır

Hicri Takvim

Ay yılını esas alır Ay’ın Dünya çevresindeki yörüngesinde bir dönüşü 29,5 gündür Bu nedenle hicrî takvimde aylar 29 ilâ 30 gün çekmektedir Ay’ın Dünya çevresinde on iki dönüşü, bir ay yılı olmaktadır Bir ay yılı ise 354 gündür Hicrî yıl, milâdî yıldan 11 gün daha kısadır

Hicrî takvim, Hz Ömer zamanında düzenlenip kullanılmaya başlanmıştır

Başlangıç olarak Hz Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göçü (622) kabul edilmiştir Bu nedenle Miladi Takvim ile Hicri Takvim arasında 622 yıllık bir fark bulunmaktadır

Hz Ömer zamanında düzenlenerek uygulanmaya konulmuştur

Hicri- Kameri olarak da adlandırılan bu takvim, Türkler ‘in İslamiyet’i benimsemesinden sonra, bir çok İslam ülkesinde kullanıldığı gibi Müslüman Türkler tarafında da benimsenmiştir

Türkiye Cumhuriyeti’nin batılılaşma ve çağdaşlaşma yolunda yaptığı inkılaplar sonucunda 25 Aralık 1925′te yürürlükten (uygulama tarihi:1 Ocak 1926) kaldırılmıştır

Günümüzde sadece dini günlerin, gecelerin ve ayların belirlenmesinde kullanılmaktadır

Rumi Takvim

Güneş yılını esas almıştır

Başlangıç olarak hicri takvimde olduğu gibi Hz Muhammed ‘in Mekke’den Medine’ye göçü (622) kabul edilmiştir

Hicri- Şemsi olarak ta adlandırılan bu takvim Osmanlı Devleti’nin I Mahmut zamanında batı ile ekonomik ilişkilerini düzenlemeye yönelik olarak (Hicri 1089, miladi 1678 ) kullanılmaya başlanmıştır Hicri 1255/miladi 1839’da ise bütün resmi ve mali işlemler Rumi takvime bağlanmıştır 1870 yılına kadar mali tarihin yanına hicri tarih de konmuş ve bu şekilde uygulanmıştır Ancak hicri takvim ile miladi takvim arasındaki 11 günlük farktan dolayı, bu iki takvimin kullanılmasında çeşitli problemler ortaya çıkmıştır 1870 yılında çıkarılan bir kanunla Gregoryen takvimine geçildi Rumi 16 Şubat 1332- 1 Mart 1333 (1 Mar 1917 ) olarak kabul edildi Böylece 13 günlük fark giderilmiş oldu

Mart ayı başlangıç kabul edilmiş, 1926′ da resmi işlerden, 1982′de de ekonomik işlerden kaldırılmıştır

Miladi Takvim

1926′ dan itibaren kullandığımız takvimdir Günes yılını esas alır Temeli Mısırlılar’a dayanır İyon ve Yunanlılar kanalıyla Batıya aktarılmıstır Romalılar Sezar zamanında JULYEN takvimi olarak düzenlemis ve kullanmıslardır Yeniçağda Papa XIIGregor tarafından yeniden yapılan düzenlemelerle GREGORYAN TAKVİMİ olarak anılmıştır Günümüzde ise Milat takvimi denilmektedir Milat takvimi Hz İsa’nın doğusunu (sıfır) kronolojinin baslangıcı olarak kabul eder Öncesine MÖ (Milattan önce), sonrasına da MS (Milattan sonra) denilmiştir

1 Ocak 1926 ‘dan itibaren Türkiye’de tamamen yürürlüğe girmiştir (Ülkemizde 1 Mart 1926′da milâdî takvim kabul edilmiştir Rumî takvim ise bütçe ayarlamalarında kullanılmıştır 1983 yılında malî yılbaşının Ocak ayının birinci gününe alınmasıyla da tamamen kullanımdan kaldırılmıştır 26 Aralık 1925 tarihinde çıkarılan bir yasayla diğer bütün takvimler yürürlükten kaldırılarak yerine, bugün kullandığımız milâdî takvim kabul edilmiştir)

Böylece Türkiye, ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal alanlarda Avrupa devletleri ile ilişkilerini geliştirmeye ve çağdaşlaşmaya yönelik önemli bir adım atmıştır

Günümüzde dünya devletlerinin birçoğu bu takvimi benimsemiştir