27 Mayıs Hareketi

27 MAYIS HAREKETİ

DP'yi iktidardan düşürmek, özellikle İnönü sempatizanı birçok subaya, siyasal ve ekonomik sorunların çözümü, ülkeyi ve demokrasiyi kurtarmanın vazgeçilmez önkoşulu gibi görünüyordu Silahlı Kuvvetler'in çeşitli kademelerinde Milli Birlik Komitesi (MBK) adı altında örgütlenen bu subaylar, 27 Mayıs 1960 sabahı planlı bir şekilde harekete geçerek, DP iktidarını devirerek yönetime el koydular



Sabahın ilk saatlerinde yayınlanan ihtilal bildirisinde, hareketin demokrasiyi kurtarmak ve kardeş kavgasını önlemek için yapıldığı, hiçbir şahsa ve zümreye karşı olmadığı, en kısa sürede seçimlere gidileceği ve yönetimin sivillere devredileceği açıklanıyor, NATO ve CENTO'ya bağlı kalınacağı bildiriliyordu
Devrik Cumhurbaşkanı, Başbakan, bakanları ve iktidar partisine mensup milletvekilleriyle önde gelen yöneticiler, Harp Okulu'nda gözaltına alındılar Orgeneral Cemal Gürsel, Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Genelkurmay Başkanı oldu MBK, yasama görevini üstlendi ve 17 Haziran 1960'ta çoğu sivillerden oluşan yeni bir hükümet kuruldu


İhtilal Yönetimi ilk güçlüğü MBK üyeleri arasındaki görüş ayrılığı nedeniyle yaşadı Üyelerden bir bölümü bir an önce seçimlerin yapılmasını isterken, diğer bölümü köklü reformlar gerçekleştirildikten sonra seçimlerin yapılmasını öngörüyordu İkinci gruptakiler 13 Kasım 1960'da tasfiye edilerek yurt dışında çeşitli görevlere atandılar


MBK aynı yılın Aralık ayında, yeni anayasa ve seçim yasası hazırlamakla yükümlü 'Kurucu Meclis'in oluşturulmasını kararlaştırdı Çeşitli kuruluşların temsilcilerinden oluşan Kurucu Meclis, 5 Ocak 1961'de göreve başladı Üniversite çevrelerinden alınan anayasa taslakları, meclisin özel komisyonlarında biçimlendirilerek tartışmaya sunuldu Kurucu Meclis'in son şeklini verdiği anayasa, 9 Temmuz 1961'de yapılan referandum sonucu kabul edilerek yürürlüğe girdi MBK, 15 Ekim 1961'de yapılan seçimlerle iktidarı sivillere bıraktı MBK'nın 22 üyesi Anayasa gereğince 'Tabii Senatör' olarak parlamentoya girerken, Cemal Gürsel Cumhurbaşkanı seçildi


27 Mayıs 1960 sabahı devrilen DP iktidarının yöneticileri, MBK tarafından Yassıada'da kurulmuş olağanüstü bir mahkeme olan Yüksek Adalet Divanı'nda yargılandılar Mahkeme, 'Anayasayı İhlal' ile suçladığı DP yöneticilerinden 15'ine idam, diğerlerine de ağır hapis cezaları verdi İdam cezalarından 12'si MBK tarafından müebbed hapse çevrildi DP iktidarının Başbakanı Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan ise idam edildiler Diğer tutukluların tümü 1964'e kadar çeşitli af girişimleriyle serbest bırakıldı