Atatürk Evi, Bigalı, Gelibolu

Gelibolu’da, eski Anafartalar bölgesine giden arka yol, kuzeyden gelerek Büyük Anafarta Köyü’nden geçer Küçük bir Türk köyü olan Bigalı bu yolun üzerinde yer alır Avustralyalı tarihçi Les Carlyon Bigalı ‘şehir merkezi’ hakkında renkli bir tasvirde bulunmuş:

eski ve köhne bir köy, çok yıpranmış ve kullanılmış: Dar sokaklar, bir cadde dolusu dut ağaçları, öten horozlar, donakalmış sarhoşlar gibi eğri taş duvarlar, yıkık ağıllar Arka sokakları, yün ve amonyak kokusu taşır Gıdıları titreyen hindiler hatun gibi çok sinirli bir şekilde, yolların kenarları boyunca otlamakta

[Les Carlyon, Gallipoli, Sydney, 2002, sayfa 31]



Atatürk Evi Bigalı, Gelibolu, Türkiye

Bigalı’nın ‘yıkık’ görüntüsüne rağmen, meydandaki küçük kahvede iyi bir Türk kahvesi içilebilir ve sonra sola doğru uzanan uzun düzensiz ve dar sokağın 126 numarasında, bu mahallenin en önemli evlerinden biri olan Atatürk Evi bulunur 25 Nisan 1915 günü, Osmanlı Ordusunun, 19 Tümeninin komutanı Yarbay Mustafa Kemal burada yaşıyordu 25 Nisan sabahı, ‘İngilizlerin (Avustralyalılar) batıda Arıburnu'na çıkarma yaptıkları haberi, işte bu eve geldi Mustafa Kemal çıkarmanın önemini sezerek, kendi inisiyatifiyle tümenine Bigalı ile sahil arasındaki yalçın arazinin üzerinden ilerlemelerini emretti

Mustafa Kemal kendisi de, 57 Alayın 1 Bölüğü ile Biga’dan yola çıktı O, diğerlerinin 100 metre önünde bir manga gönderdi ve tipik olarak elinde bir harita ile o manganın başında ilerledi 1 Bölüğün komutanı olan Zeki Bey daha sonra Charles Bean’e şunları söyledi:

Mustafa Kemal Arıburnu’nun nerede olduğunu bilmiyordu; o zaman elimizde olan küçük haritalarda adı bile geçmiyordu Arıburnu adı belki de 27 Alayın garnizonu tarafından verilmişti Doğru dürüst haritalar hazır değildi ama hazırlanmaktaydı

[Zeki Bey, Charles Bean’in Gallipoli Mission adlı kitabından alıntı Sydney, 1990, sayfa 135]



Mustafa Kemal arabayla Türk savunmasını inclemeye giderken

Mustafa Kemal o sabah Bigalı’dan yola çıktığında kaderine doğru yol aldığının farkında değildi O, 34 yaşındaydı ve Osmanlı İmparatorluğu’nun bu yıkılış yıllarında, Türkiye’nin parlayan politik liderleri “Jön Türkler” tarafından kızağa çekilmişti Yaklaşan Gelibolu seferi Mustafa Kemal’i yarattı O, zaferden sonra, oradaki Türk komutanlar arasında en çok tanınan kişi olarak ortaya çıktı Savaş sonrası dış güçler Osmanlı İmparatorluğu’nu kendi aralarında pay etmeye başladıklarında, halkın kurtarıcısı olarak ortaya çıktı ve 1 Dünya Savaşı’nın bitmesinden birkaç sene sonra, Türkiye Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı oldu

Bugün Mustafa Kemal, daha doğrusu Mustafa Kemal Atatürk, gerek ülkenin, gerekse Gelibolu’da bulunan Türk kuvvetlerinin en çok tanınan Türk liderdir Bigalı’da meydan kahvesinde kahvenizi içerken Atatürk’ün büstü manzaraya doğru bakar Aynı şekilde, Türkiye’nin her yerinde Mustafa Kemal’in heykelleri ve resimleri vardır Mustafa Kemal, Bigalı’daki evinde uyanıp “İngilizlerin” Arıburnu’na çıkarma yaptıkları haberini aldığında, bütün bunların gelecekte kendisini beklediğini bilmiyordu

Doğal olarak, bu ev Mustafa Kemal’in anısına müzeye dönüştürülmüş ve giysileri evin içine korunmaktadır – sabahlık, çoraplar ve gömlek Odalar, onun içinde yaşadığı zamanda olabileceği gibi döşenmiştir Carlyon’un sözlerine göre, bu “eski ve köhne” bir köy olabilir, ancak Türkiye’yi modern dünyaya taşıyan kişi, işte haritanın üzerindeki çok sıradan bu noktadan Anzaklarla savaşa başladı

KAYNAK: anzacsitegov