Atatürk Ramazan'da Neler Yapardı

Atatürk Ramazan'da Neler Yapardı

"Ramazan gelir gelmez ince saz heyeti Çankaya Köşkü'ne giremezdi Kandil geceleri de saz çaldırmazlardı Sadece beni huzurlarına çağırır, Kur'an–ı Kerim'den bazı sureler okuturlardı Ben okurken gözleri bir noktaya takılır, derin bir huşu ile dinlerlerdi"

Bu sözler Çankaya Köşkü'nde uzun yıllar Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün saz heyetinin başkanlığını yürüten Binbaşı Hafız Yaşar Okur'a ait

Ramazan'da Kur'an–ı Kerîm dinleyen Atatürk, kendi mak***** ait saz heyetini bir ay boyunca huzura kabul etmiyor ve ülke genelinde şehitler için mevlit okutuyordu

'Atatürk'ün İslam anlayışı Türk Müslümanlığına daha yakındır' diyen Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof Dr Süleyman Beyoğlu, şu yorumu yaptı: 'Toplumumuzda Ramazan'ın gereklerini yerine getirenlere saygı duyulurdu Atatürk öyle yapardı' Cumhuriyetin ilk yıllarında Çankaya Köşkü İnce Saz Heyeti Şefliği görevini yürüten Binbaşı Hafız Yaşar Okur, hatıralarında, Atatürk için Ramazan'ın ifade ettiği değeri ayrıntılarıyla anlatıyor

Hafız Yaşar Okur, Atatürk'le On Beş Yıl Dini Hatıralar adlı eserinde Ramazan aylarının Atatürk için önemini şöyle ifade ediyor: 'Ben Kur'an–ı Kerim okurken ruhen çok mütelezziz olduğu her halinden anlaşılırdı Bayramın birinci günü akşamı Çankaya Köşkü'ne davet ediliriz, geç vakitlere kadar huzurlarından ayrılmazdık ve namütenahi iltifatlarına mazhar olurduk'

Hafız Yaşar, Atatürk'ün Ramazan ayında Hacı Bayram Veli ve Zincirlikuyu camilerinde şehitlerimizin ruhuna hatm–i şerif okunmasını emrettiğini hatırlatarak, şunları kaydediyor: 'O günlerde civar kasaba ve köylerden gelenlerle de cami hıncahınç dolardı Atamın emirleriyle şehitlerimizin ruhuna hediye edilen bu hatm–i şerif kıraatlerinde ilahi nağmeler cami duvarlarında ihtizazlar yaparak dalga dalga yayılırdı Bu sırada cemaat huşu içinde dinler, şehit kardeşlerinin, babalarının ve dedelerinin ruhlarının istirahatı için dua ederler, sıcak gözyaşları dökerlerdi'

Müzik An***lopedisi Yayınları arasında çıkan ve Halil Erdoğan Cengiz tarafından hazırlanan Riyaset–i Cumhur İnce Saz Hey'eti Şefi Binbaşı Hafız Yaşar Okur'un Anıları–(1924–1938) isimli kitapta da Atatürk'ün Ramazan ayına ait yaşantısından ilginç örnekler yer alıyor

Yaşar Okur'un, burada anlattığı bir hatırası Atatürk'ün Mevlid–i Şerif'i bölümlerine kadar bilecek kadar bilgiye sahip olduğunun göstergesi: 'Bir gün beni huzuruna davet etti Sure–i Yusuf'tan bir sahife okumaklığımı söyledi ve okudum Atatürk derin bir müşahedeye vardı Sessiz sedasız dalgın ve kendinden geçiyordu Kıraatı (okumayı) müteakip pek sevdiği Süleyman Çelebi'nin Mevlit'inin Viladet bahrini (bölümünü) okumamı söyledi Okudum Çok mütehassis oldular Ve Mevlid'i ne zamandan beri okuduğumu ve hafızlığımın tarihini sordu'

İbadethanelerin cahil görevlilerin elinden alınıp ehline verilmesini sık sık dile getiren Atatürk'ün camiler hakkındaki düşünceleri de camileri sadece ibadet için görenlerden farklı olduğunu gösteriyor Hafız Yaşar bu konuda hatıralarında şöyle diyor: 'O (Atatürk) camileri ibadet için olduğu kadar, düşünmek, meşveret etmek için de birer mukaddes yer olarak telakki ederdi Peygamber Efendimiz'den de büyük bir takdirle bahsederdi O devirler için hep 'Hazret–i Peygamber'in zaman–ı saadetlerinde' diye iyi devlet adamı, iyi bir başkumandan olduğunu da sık sık tekrarlardı' Hafız Yaşar, Atatürk'ün Beylerbeyi Dergahı Şeyhi Seyyid Efendi'nin torunu ve Nesip Efendi'nin kızı Nebile'ye Kur'an okuttuğuna dikkat çekiyor: 'Bayan Nebile'nin sesi gayet güzel ve muhrik idi Küçüklüğünden beri tekkelerinde dinî mu***i ile ülfet etmiş olduğundan o muhrik sesiyle bazı geceler Atatürk'ün huzurunda Yâsin Sûresi'ni okur, Atatürk'ün gözleri yaşarırdı ve çok mütehassis olurdu Ve Bayan Nebile'yi çok severdi'

Atatürk'ün Türkiye'yi ziyaret eden İran Şehinşahı Pehlevi için kendisine Kerbela şehadetine ait mersiye okuttuğunu anımsatan Hafız Yazar, bu olayı şöyle anlatıyor: 'Beylerbeyi Sarayı'nda Şehinşah Hazretleri'nin şerefine verilen ziyafette iki yüz kişi vardı Atamın emirleriyle ben de bu ziyafette bulunmuştum Riyaset–i Cumhur Orkestrası Heyeti marşlar terennüm ediyordu Şehinşah Pehlevi Hazretleri, salonun ayrı yüksek bir locasında Atatürk'le beraber oturuyordu Bir aralık Atatürk, seryaver bey vasıtasıyla beni huzurlarına çağırttı Kemal–i tanzimle giderek Şehinşah Pehlevi Hazretleri'nin ellerini öptüğüm zaman Atatürk, 'Bu benim hafızımdır' diyerek müsaadeleriyle yanına oturttu Biraz istirahat ettikten sonra Atatürk, Kerbela şehadetine ait bir mersiye okumamı söyledi Emirleri üzerine şu mersiyeyi okudum: Kurretü'l–ayn–ı Habib–i Kibriyasın ya Hüseyn/Nur–ı çeşm–i Şah–ı Merdan Murtazasın ya Hüseyn'

Atatürk'ün her yıl Çanakkale şehitleri için mevlit okutturduğuna dikkat çeken Hafız Yaşar, bunun için kendilerine Gülcemal vapurunun tahsis edildiğini yazıyor

Atatürk, dinî konularda İnönü'ye göre daha hassastı
Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof Dr Süleyman Beyoğlu, Atatürk'ün İnönü'ye göre dini konularda daha hassas olduğuna dikkat çekerek, bu hassasiyetin annesi Zübeyde Hanım'dan kaynaklandığına dikkat çekiyor Atatürk'ün dinî yaşayanlara saygı gösterdiğini dile getiren Beyoğlu şu örneği veriyor: 'Dinî konularda çok hassastı Örneğin Mareşal Fevzi Çakmak geldiğinde Atatürk'ün sofrasında içki bulunuyorsa kaldırtırdı Karşısındaki kişiye saygı gösterirdi' Atatürk'ün dini yaşama noktasında daha rahat olduğu görüşüne katılan Prof Dr Beyoğlu, 'Ramazan ayında Kur'an ve mevlit okuturdu Bunu yaverinin yazmış olduğu günlükten veya başka eserlerden anlayabilirsiniz Atatürk bu tür konularda İnönü'ye göre daha rahat davranırdı Yaşadıklarını dışa yansıtırdı İnönü ise hayatına din işlerini karıştırmamak isterdi Bu tür konuların, yanında dahi konuşulmasına müsaade etmezdi Bu tür ibadetler kapalı kapılar ardında yapılmalı, duyulmamalı şeklinde düşünürdü' değerlendirmesini yapıyor

Bu farklılığın Atatürk ve İnönü'nün İslam'a bakış açılarının farklılığından kaynaklandığının altını çizen Beyoğlu, sözlerine şöyle devam ediyor: 'Annesinin etkisiyle Atatürk Kur'an veya mevlit okutmaktan hoşlanırdı Adeta zevk alırdı İnönü'de ise bu tür bir olay söz konusu değil İnönü'nün sadece hanımı dindar Bunu torunlarının yazmış olduğu kitaplarda görebilirsiniz Atatürk'ün İslam anlayışı Türk Müslümanlığına daha yakındır Ramazan'ın gereklerini yerine getiremesen de yerine getirenlere saygı göster anlayışı söz konusu