İç Anadolu Bölgesi'nin Gelenek Ve Görenekleri Nelerdir? İç Anadolu Bölgesi Adetleri

İç Anadolu Bölgesi'nin Gelenek Ve Görenekleri Nelerdir? İç Anadolu Bölgesi Adetleri
İç Anadolu Bölgesi'nin Gelenek Ve Görenekleri Nelerdir? İç Anadolu Bölgesi Adetleri

Çorum'da Türkmenler tarafından kış sonunda yapılan 'Köse Gezdirme' etkinlikleri, bu yıl da tekrarlandı 11 köyün katıldığı şenlik niteliğindeki etkinliklerde, bin yıl öncesine dayanan gelenek ve görenekler yeni kuşak gençlere tanıtıldı

Yaklaşık 1530 yılından bu yana kışın bitmesine, koyunların kuzulamasına 50 gün kala yapılan 'Köse Gezdirme' şenlikleri, bu yıl da aynı heyecan ve bağlılıkla gerçekleştirildi Çorum Dedesli Ovası Türkmen Köyleri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği tarafından organize edilen şenliklere Kızılkır, Eskiören, Ferhatlı, Dereköy, Akdam, Şahinkaya, Karakeçili, Kertme, Babaoğlu, Hasandeyin ve Cıngıllıoğlu Köyleri katıldı

Hacıbey Köyü'nde yapılan 'Köse Gezdirme' şenlikleri, ekiplerin evleri tek tek dolaşarak, köy halkını etkinliklere davet etmesi ile başladı Evlerde eğlenceli oyunlarda sergileyen ekipler Türkmenler'in binlerce yıllık gelenek ve göreneklerini yaşattılar

Akşam saatlerinde toplanan Türkmenler, halay çekip sohbet ettiler, yöresel yemeklerin ardından sonra yakılan 'sinsin ateşi' ile gösteriler yaptılar

İç Anadolu Bölgesi, Anadolu'nun orta kısmında yer alan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir Bu konumu sebebiyle "Orta Anadolu" da denir İç Anadolu Bölgesi'nin yüz ölçümü 151000 km² olup bu alan Türkiye praklarının %20'sini kaplar Doğu Anadolu'dan sonra ikinci büyük bölgemizdir Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında diğer bölgelerin hepsiyle komşudurAynı zamanda ülkemizde "tahıl ambarı" olarak da anımsanır

İLLERİ

İç Anadolu Bölgesi İl merkezleri baz alındığında İç Anadolu Bölgesi sınırları içinde yer alan iller şunlardır:

Aksaray

Ankara

Çankırı

Eskişehir

Karaman

Kayseri

Kırıkkale

Kırşehir

Konya

Nevşehir

Niğde

Sivas

Yozgat

BÖLÜMLERİ

İç Anadolu Bölgesi dört bölüme ayrılır:

Konya Bölümü

Bölgenin ortasında geniş bir kapalı havza vardır Burada büyük ovalar, plato düzlükleri, Tuz Gölü, Akşehir ve Eber gölleri ile Karacadağ ve Karadağ volkanik dağları bulunur Türkiye'nin en kurak bölümüdür Nüfus bakımından bölgenin en tenha bölümüdür Halk tarım ve hayvancılıkla uğraşır Ülkenin en önemli tahıl alanlarından birisidir Konya, Aksaray ve Karaman bölümde yer alan illerdir Tuz gölü burda bulunmaktadır Derinliği az olup yazları kurak olduğu için daha da azalmaktadır Ülkenin tuz ihtiyacının önemli kısmı buradan karşılanır

Yukarı Sakarya Bölümü

Bölgenin kuzeybatı kısmını meydana getirir Orta Kızılırmak boylarından İçbatı Anadolu'ya kadar uzanır Yer şekilleri daha engebeli, iklimi biraz daha nemlidir

Yıllık yağışlar 400 mm civarındadır İklim ve ulaşım koşullarının elverişli olması nedeniyle, bölgenin en yoğun nüfuslu bölümüdür Bölge nüfusunun yarıya yakını bu bölümdedir

Batı Anadolu'yu iç bölgelere bağlayan yolların geçtiği önemli bir yerdedir Bölümde Eskişehir ve Ankara illeri yer alır Bölümde Köroğlu,Sivrihisar,Elmadağ,Sündiken ve İdrisdağı yer alırAnkara yakınlarında Eymir ve Mogan gölleri vardır

Bölümde karasal iklim görülür Kışları çok soğuk yazları ise sıcak ve kurak geçerBölümde yetiştirilen ürünler,şeker pancarı,arpa,buğday,baklagiller,sebze ve meyveyetiştiriliryeraltı zenginliği ise linyit ve bor mineralleridirbölümde küçükbaş hayvancılık yaygın olarak yapılır bölümün turzim değerleri,Çankaya köşkü,Yunus Emre türbesi, eski TBMM binası,Anıtkabir,Atatürk Orman Çiftliği(AOÇ),Anadolu Medeniyetleri Müzesi,Gordion

Orta Kızılırmak Bölümü

İç Anadolu'nun, Çankırı'dan Toroslar'a kadar uzanan, içine Kızılırmak yayını alan kısmıdır Alan bakımından bölgenin en büyük bölümüdür Kuzey kesimi daha engebelidir Güney kesiminde plato ve ova düzlükleri yaygındır Ortada ise geniş Kızılırmak platosu bulunur Erciyes volkanik dağı bu bölümde yer alır

Tarım alanlarının oranı verimli volkanik topraklarla kaplı güney kesimden daha yüksektir İç Anadolu'da kırsal nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölümdür Kayseri, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Yozgat ve Kırıkkale bölüm içinde yer alan illerdir

Bölüm İç Anadolu Bölgesi'nin orta kesiminde yer alırGüneyinde Hasan, Erciyes, Merlendiz sönmüş volkanlar bulunurBölümde kuzey daha engebelidirBölümde bozok platosu geniş yer tutarBu bölümde nüfus yogundur orta kızılırmak bolumunde karasal ıklım etkılıdır yazlar sıcak ve kurak kıslar ise soguk ve kar yagıslıdırGenellikle bu bölüm bozkırlarla kaplıdırKızılırmak bolumun en önemli akarsuyudurBu bolumde Kayseri en büyük yerlesim birimidirAyrıca bu bolumde halı, seker, meyve suyu, sucuk ve pastırma fabrikaları bulunurEn önemli ekonomık gelir tarımdırtiftik keçisi ve koyun besiciligide yaygındır

Yukarı Kızılırmak Bölümü

Bu bölüm Kızılırmak'ın, Karadeniz Bölgesi ile Doğu Anadolu arasına sokulan yukarı çığırını kaplar İç Anadolu'nun en küçük, en engebeli bölümüdürOrtalama yükselti 1300-1650 metre arasındadır

Dağlarla kuşatılmış bir havza görünümündedir Engebeli olduğu için tarım alanlarının oranı daha düşüktür Nüfusu sık, kentleşme oranı yüksektir Bölgenin kışın en soğuk bölümü burasıdır Bölümde Sivas ili bulunmaktadır

BÖLGENİN GENEL ÖZELLİKLERİ:

Bölge, yeryüzü şekilleri bakımından sade bir görünüme sahiptir Yer şekilleri çeşitlilik göstermez Engebeli araziler fazla olmadığı için, kara ve demiryolu ulaşımına oldukça elverişlidir Bölgenin çoğu yerinde genellikle 1000 m yükseltiye sahip düzlükler bulunur En alçak yerleri olan Sakarya ve Kızılırmak vadilerindeki yükselti 700 m civarındadır

Bölgenin güneyinde Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan dağlar volkanik kökenli dir Başlıcaları;

Hasandağı, Karacadağ, Karadağ, Erciyes Dağı ve Melendiz Dağları'dır Bölgedeki kıvrım dağları ise doğuda geniş bir alan kaplar En önemlileri, Ak dağlar, Hınzır Dağı, Tecer Dağı ve Yıldız Dağları'dır

Platolar en fazla bu bölgemizde yer alır Batıda Haymana ve Cihanbeyli, güneyde Obruk, doğuda da Bozok (Kızılırmak) plâtolarıyla, Ege Bölgesi sınırı boyunca Yazılıkaya (Bayat) ve Doğu Anadolu Bölgesi sınırı boyunca da Uzunyayla gibi platolara sahiptir Tuz Gölü çevresi Türkiye'nin en büyük kapalı havzasıdır

İç Anadolu'nun bazı ovaları oldukça geniştir Konya ovası, Türkiye'nin en büyük ovasıdır Eski bir göl tabanıdır Geniş ovalardan diğeri Tuz Gölü'nün güneyindeki Aksaray Ovası'dır Haymana platosunun batısındaki Yukarı Sakarya Ovası da geniş alan kaplar Küçük ovalar olan Eskişehir, Ankara, Kayseri ve Develi ovaları, platolar arasındaki çukurluklarda yer almaktadır

İç Anadalu Bölgesi'nin Orta Kızılırmak bölümü geniş çaplıdır Bu bölgedeki dağlar sönmüş yanar dağlardandır Kışın yağışlı yazın ise sıcaktır Doğal bitki örtüsü bozkırdır Buğday, arpa ve şeker pancarı yetiştirlir

Kırıkkale'de Orta Doğu Petrol Rafinerisi bulunmaktadır

AKARSU VE GÖLLERİ

İç Anadolu Bölgesi'nin en önemli akarsuları Kızılırmak, Sakarya Nehri, Porsuk ve Delice çaylarıdır Bu bölge akarsuları kapalı havzada akan sel rejimli akarsulardır İlkbahar yağışlarıyla taşar, yazın kuruyacak hale gelir

İç Anadolu Bölgesi'nin güney kesimleri sularını denizlere gönderemez Bu nedenle kapalı havzalar geniş bir alan kaplar Kapalı havzaların geniş olanları, Konya Ovası, Tuz Gölü ve Akşehir - Eber gölleri çevresinde yer alır Seyfe Gölü, Sultan Sazlığı (Yaygölü) gibi küçük kapalı havzalar da bulunmaktadır İç Anadolu Bölgesi'nin büyük bir bölümü sularını Kızılırmak, Sakarya ve Yeşilırmak'ın kolu olan Çekerek suyu sayesinde Karadeniz'e gönderir Güneydoğusundaki Uzunyayla yöresi, sularını Seyhan'ın kolu olan Zamantı suyu sayesinde Akdeniz'e gönderir Sel rejimli akarsuların en fazla bulunduğu bölgedir

Bölgenin en büyük gölü Tuz Gölü'dür Bu göl buharlaşmanın etkisiyle yazın büyük ölçüde kurumaktadır Tuz Gölü, tektonik oluşumludur Derinliği fazla değildir Gölün alanı kışın ve ilkbaharda fazla alan kapladığı halde, yazın buharlaşma ve beslenme yetersizliğinden dolayı kapladığı alan azalır Tuz ihtiyacımızın %30'unu karşılar Diğer önemli gölleri ise Akşehir, Eber, Ilgın (Çavuşçu), Tuzla, Seyfe, Mogan ve Sultanısalak-i mekip gölleridir Sakarya nehri üzerinde ise Sarıyar ve Gökçekaya barajları bulunur

İklim ve bitki örtüsü

Bölgenin çevresi yüksek dağlarla çevrili olduğundan, denizlerin nemli ılıman havası bölgeye sokulamaz Bu nedenle bölgede, yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı karasal iklim hakimdir Bölgede, doğuya doğru gidildikçe yüksekliğin artmasına bağlı olarak karasallık derecesi artar ve kış sıcaklıkları çok düşük değerlere ulaşır

İç Anadolu, ülkemizin en az yağış alan bölgesidir Ortalama yağış 400 mm civarındadır Bölge, en fazla yağışı ilkbahar aylarında sağanak halinde alır En kurak mevsim yazdır Yazların kurak olması ve yaz kuraklığının erken başlaması sebze türü bitkiler üzerinde olumsuz etki yapar Bölgenin ve ülkemizin en az yağışlı yeri Tuz Gölü çevresidir(320 mm)

Yağışların azlığı bölgenin deniz etkisine kapalı olmasından kaynaklanmaktadır Denizden gelen nemli hava kütlesi, nemini, dağların denize bakan yamaçlarında yağış halinde bırakır İç Anadolu Bölgesi'ne doğru eserken artık kurudur

Bölgede görülen yağışlar konveksiyonel ve cephesel kökenlidir Kırkikindi adı da verilen konveksiyonel yağışlar İlkbaharda yaygındır

Bölgenin tabii bitki örtüsü bozkırdır

Bozkır, ilkbahar yağmurlarıyla yeşeren, birkaç ay yeşil kalan, yaz sıcaklığı ile sararan ot topluluğudur

İç Anadolu Bölgesi ülkemiz ormanlarının %7 sini kaplayarak bölgeler arasında 6 sırada yer alır Ovaları şunlardır: Kayseri, Konya, Ereğli, Aksaray, Sakarya, Eskişehir, Ankara, Develi, Nevşehir, Kırşehir, Sivas

TARIM VE HAYVANCILIK

Bölge ekonomisinin temeli tarıma dayanır Ekili - dikili alanların oranı bakımından Marmara Bölgesi'nden sonra ikinci sırada yer alır Çalışan nüfusun büyük bir kısmı tarımla uğraşır

Türkiyenin en önemli tahıl üretim bölgesidir

İklimin yarı kurak karakterine rağmen, çok geniş alanlar tarıma ayrılır Bölgenin tarımı iklim şartlarına bağlıdır Özellikle ilkbahar yağışlarının yetersizliği veya gecikmesi, tahıl üretiminde önemli dalgalanmalar meydana getirir, iklim yarı kurak olduğu için nadas ihtiyacı duyulur Tarımın en önemli problemi sulamadır Bu amaçla büyük sulama kanallarının (barajların) yapılması ve yeraltı suyundan yararlanılması gerekir Ekonominin temeli tarım ve hayvancılığa dayanır Türkiye'de ulusal gelirin %20'sini bu bölge sağlamaktadır

Bölgede küçük baş hayvancılık ön plandadır

Tarım ürünleri içinde tahıllar başta gelir Türkiye genelinde tahıla ayrılan toprakların yarıya yakını bu bölgededir Yer şekilleri ve iklim koşulları tahıl tarımını öne çıkarır Düzlüklerin geniş yer kaplaması makineli tarımı kolaylaştırmıştır

Bölgenin sulanabilen bölümlerinde şeker pancarı tarımı yapılır Buğday, şeker pancarı ve elmanın en fazla üretildiği bölgedir Şeker pancarının özellikle Konya, Ankara, Eskişehir, Kayseri ve Niğde gibi şeker fabrikalarının bulunduğu yerlerde ekimi yapılır

İlkbahar yağışı ve yaz kuraklığı tahıla uygun ortamı oluşturmuştur Türkiye'nin tahıl ambarıdır Sulanabilen arazinin azlığı buğday ekim alanlarının geniş olmasına yol açmıştır Bölgede buğday nadas yöntemiyle yetiştirilir Alan bakımından nadasa bırakılan toprakların en fazla olduğu bölgemizdir

YERALTI ZENGİNLİKLERİ

Bölgenin önemli yeraltı zenginlikleri, linyit, krom, lületaşı, tuz ve bor mineralleridir

Krom : Sivas, Eskişehir ve Kayseri'de çıkarılır

Kayatuzu : Kırşehir ve Çankırı dolaylarında çıkarılır

Linyit: Sivas'ta çıkarılır

Çinko ve Demir: Sivas ve Ereğli'de çıkartılır

Cıva: Konya Sarayönü'nde çıkartılır

Tuz:Tuz Gölü'nden elde edilirAyrıca: Sivas ve Tunceli dolaylarında çıkartılır

Lületaşı:Eskişehir'de çıkarılmaktadır Hediyelik eşya yapımında kullanılır

Bor mineralleri:Neredeyse bütün bölgede çıkartılmaktadır

SANAYİ

Sivas'ta: Lokomotif, besin, motor, çimento ve inşaat malzemeleri sanayii ile devlet demir yollarının tren, vagon imalatı yapan TÜDEMŞAŞ fabrikası vardır Uşak'ta:şeker fabrikası bulunur

Ankara'da : Dokuma, besin, tarım araçları, çimento ve mobilya sanayii,

Konya'da : Tarım araçları, besin, motor, çime nto, süt ürünleri ve inşaat malzemeleri sanayii, Çumra Şeker Fabrikası(tam teşekküllü)

Kayseri'de : Halıcılık, meyve suyu, pamuklu dokuma, pastırma ve sucuk üretim merkezleri

Kırıkkale'de : Orta Anadolu petrol rafinerisi, silah fabrikası, demir -çelik endüstrisi

Eskişehir'de : Besin, yem, çimento endüstrisi ile devlet demir yollarının bakım tesisleri bulunur

İç Anadlu'nun en büyük gölü , Tuz Gölü 'dür

NÜFUS VE YERLEŞME

İç Anadolu Bölgesi, 1997 nüfus sayımına göre yaklaşık 10,5 milyon kişilik nüfus büyüklüğüyle Marmara Bölgesi'nden sonra ikinci sırayı alır Bu bölgenin nüfus yoğunluğu 64 kişi/km² dir (1997 yılına göre, Türkiye'nin ortalama nüfus yoğunluğu 81 kişi/km² İç üfusu, bölgenin doğal koşullarının etkisine bağlı olarak, daha çok komşu bölgelere yakın yerlerdeki dağ eteklerinde yoğunlaşır Bunun nedeni, sözü edilen kesimlerin daha yağışlı olması ve su kaynaklarının bol olmasıdır

Bölgedeki ovaların aldığı yağışın az olması, nüfuslanma ve yerleşmeyi engellemiştir Düz ovalık kesimde nüfus yoğunluğu dağ eteklerine göre azdır

Bölgede Toplu yerleşme görülürNedeni su kaynaklarının yetersiz olması ve tarım arazilerinin çok geniş alan kaplaması

Toplu köy niteliğindeki kırsal yerleşme birimleri ile kentler dağ etekleri boyunca dizilidir Bölge nüfusunun %62'si, nüfusu 10000'den fazla olan ve kent sayılan yerleşme birimlerinde yaşamaktadır Tarım alanları geniş olmasına karşın nüfusun %38,44'ü kırsal kesimde yaşar Tarım alanlarının geniş olması, tarımsal nüfus yoğunluğunun düşük olmasına yol açar Nüfusun dağılışı, yağış dağılışına benzerlik gösterir

Bölgede en fazla nüfuslanmış bölüm, Yukarı Sakarya'dır Bu bölümün yoğun nüfuslanmasında, endüstri faaliyetleri ile Ankara'nın başkent olması önemli rol oynar Konya ve Tuz Gölü civarları nüfus yoğunluğunun az olduğu yerlerdir