Küçük Kaynarca Antlaşması

Küçük Kaynarca Antlaşması Osmanlı Devleti ile Rusya arasında, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşına son veren ve Osmanlı Devletinde önemli toprak kayıplarına yol açan antlaşmadır Güney Dobruca’daki Küçük Kaynarca kasabasında imzalandığından bu adı almıştır


K ÜÇÜ KAYNARCA ANTLASMASI, Osmanlı Devleti ile Osmanlı Devleti, 13 yüzyıl sonlarından 20 yüzyılın ilk çeyreğine değin varlığını sürdüren Türk devleti Anadolu'da kurulmuş, sınırları tarihi boyunca çok değişmekle birlikte en geniş döneminde bugünkü Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan, Yugoslavya, Romanya ye Akdeniz'in doğusundaki adaları, Macaristan ve Rusya'nın bazı kesimlerini, Kafkasya, Irak, Suriye, Filistin ve Mısır'ı, Cezayir'e kadar tüm Kuzey Afrika'yı ve Arabistan'ın bir bölümünü kapsamıştır

Rusya arasında 1768-1774 yılları arasında meydana gelen savaşa son veren ve Osmanlı Devletinde önemli toprak kayıplarına yol açan antlaşma Güney Rusya Federasyonu dünyanın en büyük ülkelerinden biri Kuzeyinde Kuzey Kutup Denizi; doğusunda Pasifik Okyanus; batısında Estonya, Litvanya, Beyaz Rusya, Letonya, Ukrayna, Moldavya, Baltık Denizi; güneyinde Kazakistan, Moğolistan, Çin, Gürcistan, Azerbeycan, Hazar Denizi, Kuzey Kore, Karadeniz yer alır

Dobruca’daki Küçük Kaynarca kasabasında imzâlandığından bu adı almıştır

Karadeniz ile Tuna nehri arasında kalan, Romanya (Köstence ve Tulça illeri) ve Bulgaristan (Hacıoğlu Pazarcık ve Silistre illeri) sınırları içinde bulunan bölge

Osmanlı ordusunun 1773’de Ruslara karşı kazandığı Ruscuk, Osmanlı ordu teşkilatı, Anadolu Selçukluları, İlhanlılar ve Memlüklüler devletlerinin askeri teşkilat yapılarından belirli ölçülerde yararlanılarak kurulmuştur Osmanlı İmparatorluğu Ordusu'nun Başkomutanlık görevini Hakanlar yapmışlardır Yaya ve atlılardan oluşturulan kısma "yaya”, süvarileri ise "müsellem” şeklinde adlandırılmıştı Kapıkulu Ocakları'nın kuruluşuna kadar savaşlarda fiili olarak hizmet gördüler


Varna zaferlerinin intikâmını isteyen Çariçe {{TownBG|

İkinci Katerina,

Tuna ordusunu takviye etmişti Başkumandan Mareşal Romanzoff, Tuna nehri, Almanya'nın güneyinde Kara ormanlar bölgesinde Brege ve Brigach dağ ırmaklarının 678 m yükseklikteki Donaueschingen'de birleşmesiyle meydana gelir Donaueschingen'den Karadeniz'e döküldüğü Sulina limanına kadar uzunluğu 2779 km'dir

Osmanlı ordusunu merkezinde muhâsara için Osmanlı ordu teşkilatı, Anadolu Selçukluları, İlhanlılar ve Memlüklüler devletlerinin askeri teşkilat yapılarından belirli ölçülerde yararlanılarak kurulmuştur Osmanlı İmparatorluğu Ordusu'nun Başkomutanlık görevini Hakanlar yapmışlardır Yaya ve atlılardan oluşturulan kısma "yaya”, süvarileri ise "müsellem” şeklinde adlandırılmıştı Kapıkulu Ocakları'nın kuruluşuna kadar savaşlarda fiili olarak hizmet gördüler

Şumnu’ya doğru hareket etti Bu sırada rahatsız olan Vezîr-i âzam ve Serdâr-ı ekrem

Muhsinzâde Mehmed Paşa, düşmanı karşılamak üzere Yeniçeri Ağası Yeğen Mehmed Paşa kumandasında bir kuvvet sevkettiyse de bu kuvvetler Kozluca’da mağlûb oldu Romanzoff’un bu başarıdan sonra Şumnu önlerine gelip Varna yolunu kesmek sûretiyle Osmanlı ordusunu iâşe ve mühimmâttan, mahrum etmesi, askerin dağılmasına yol açtı ve orduda on iki bin kişi kaldı Yanındaki az sayıdaki kuvvetle mukâvemet etmenin bir fayda sağlamayacağını anlayan Serdâr-ı ekrem, mütâreke istemek zorunda kaldı Sadr-ı âzam kethüdâsı Resmi Ahmed Efendi nişancı rütbesi ile birinci, Reîsül-küttab İbrâhim Münib Efendi de ikinci murahhas tâyin olunarak 12 Temmuz 1774’te Şumnu’dan hareketle Balya Boğazına yakın Küçük Kaynarca kasabasına geldiler Ruslar tarafının murahhası, General Repnin idi Mareşal Romanzoff, mütâreke kabul etmeyerek birinci sulh müzâkeresinde esasları iki tarafça kabûl edilmiş olan esaslara göre derhal sulh akdini istediğinden mecbûren teklif kabûl olunup iki günde ve iki celsede antlaşma imzâlandı

III Mustafa'nin son günlerinde baslayan baris görüsmeleri, I Abdülhamid tahta çiktiktan tam alti ay sonra "Küçük Kaynarca Antlasmasi" ile sonuçlandi (21 Temmuz 1774)

Şartları

Tuna Kiyisinda Küçük bir kasaba olan Küçük Kaynarca'da imzalanan antlasmanin baslica maddeleri sunlardi:

1- Kirim Hanligi Osmanli Devleti'nden ayriliyor, sözde bagimsiz oluyordu

2- Kilburun, Kerç, Yenikale, Azak Kalesi, Özi (Dnieper) Nehri ile Aksu (Bug) nehirleri arasindaki Büyük ve Küçük Kabartay ülkeleri de Rusya'ya birakiliyordu

3- Rusya, isgal ettigi Basarabya, Akkirman, Kili ismail, Bender ve diger bazi kalelerle Eflâk ve Bogdan'i Osmanli Devleti'ne geri verecek, fakat Osmanli Devleti Eflâk ve Bugdan'da bir genel af ilân edecek, voyvodalarin Babiâli nezdinde maslahatgüzar bulundurmalari ve Rus elçilerinin bu memleketleri korumak için görüsme yapabilmeleri imkânini saglayacakti

4- Rus gemileri Bogazlar'dan serbestçe geçebilecek, Karadeniz, Akdeniz ve Bogazlar'da serbestçe ticaret yapabileceklerdi Rusya Osmanli Devleti'nin gerekli gördügü yerlerinde konsolosluk açabilecekti

5- Evvelce Ingiltere ve Fransa'ya verilmis "kapitülasyon" haklarindan Rusya da yararlanacakti

6- Osmanlilar yazismalarda Rus çarlari için "Ruslar'in padisahi" deyimini kullanacak, Istanbul'daki daimi Rus elçisi en büyük devletlerin elçileri gibi muamele görecekti

7- Osmanli Devleti Ruslar'a, 1775 yilindan baslamak üzere üç taksitte (üç yilda) toplam 15000 kese (750 milyon akçe) harp tazminati ödeyecekti

Bu sartlarin içinde en agiri, 1500 senelik bir Türk yurdu olan Kirim'in elden çikmasi idi Bu, bütün Osmanli Devleti'ni mateme bogdu, ikinci önemli husus, Ruslar'in, Ortodokslarin hamisi sifatiyle Eflâk ve Bogdan islerine burunlarini sokabilmelerine imkân verilmesiydi

Simdi, Osmanli Devleti Avrupa islerine karismiyor, hâkim devlet niteligini tamamen kaybetmis bulunuyor, sadece Balkanlar'i elinde tutuyordu Romanya yari bagimsiz bir duruma gelmisti

Sonuçları

Osmanlı Devleti, arazi itibariyle fazla kayba uğramamakla beraber, Rusların Sultan Birinci Abdülhamid, 20 Mart 1725 tarihinde İstanbul'da doğdu Babası Sultan Üçüncü Ahmed, annesi Rabia Şermi Sultandır Annesi ona kuvvetli bir tahsil yaptırdı Zamanındaki mevcut tarihlerin hepsini gözden geçirdi Hat sanatı ile de meşgul oldu Merhametli, dindar, nazik ve saf bir insan olarak tanınıyordu Saltanatı süresince bir çok ıslahat ve imar hareketlerinde bulundu



Eflak ve Voyvoda III Vlad, Drakula ya da Kazıklı Voyvoda (Rumence: Voyvoda Tepeş) 1448, 1456-1462 yılları arası ve 1476 yıllarında Eflak beyliğinin voyvodası (prens) idi

Boğdan’a karışmaları, istedikleri yerlerde konsolosluk açabilmeleri ve bkz Boğdan Beyliği

Ortodoksların hâmisi sıfatını takınmaları gibi maddeler sebebiyle, zayıf anlarında, devamlı olarak bu devletin saldırılarına mâruz kalmıştır

Ayrıca bu antlaşmayla Ortodoksluk Hristiyanlığın üç büyük mezhebinden biri Ortodoks (yunanca "orthos" doğru ve "doksa" inanç kelimelerinin birleşmesiyle meydana gelmiş "doğru inanç" anlamını ifade eder "Doğu kilisesinin güttüğü mezhep, bu mezhebe uyan kişi" demektir Ortodoksluk dışındaki diğer iki mezhep, Katoliklik ve Protestanlık'tır Ortodoksluk 1054 yılında Roma'dan ayrılmıştır Herhangi bir alanda geleneklere sıkı sıkıya bağlı olan, vahye ve meşru kilisenin kararlarına uygun doktrin ve düşüncelerin tüm

Kırım'a özerklik verilmesi Rusya'nın sonradan Kırım'ı egemenliği altına alması için bir atlama taşı oluşturmuştur Nitekim Rusya bu antlaşmanın imzalanmasından 9 yıl sonra Kırım'ı topraklarına katmıştır