Türk Dili Ve Kültürünün Başkenti... Karaman

TÜRK DİLİ VE KÜLTÜRÜNÜN BAŞKENTİ KARAMAN

Karaman, İç Anadolu Bölgesi'nin güneyinde, Konya-İçel-Antalya illeri arasında bulunan önemli bir ticaret, kültür ve sanat merkezidir MÖ8000'lerden itibaren iskan edilen Karaman ve yöresi, yeraltı şehirleri, mağaraları, inanç merkezleri gibi turistik çekiciliklerinin yanı sıra yaylaları ve doğal güzellikleri, zengin el sanatları örnekleri ile de ziyaretçileri büyülemektedir

Karaman kentinin ilk kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber yapılan arkeolojik kazılar neticesinde, önemli bir yerleşim bölgesi, ticaret ve kültür merkezi olduğuna dair belgeler bulunmuştur Karaman ve çevresinin MÖ8000 yıllarında yerleşik iskana sahip olduğu ortaya konulmuştur İl; Hititler zamanında bir askeri ve ticaret merkezi olmuş daha sonra Firigya ve Lidya’lıların egemenliğine geçmiş, MÖ322 de Yunan Kralı Perdikkos ve Filippos’un işgaline ve talanına uğramıştır Karamanoğulları Anadolu Selçuklu Devletinin zayıflamasından ve yıkılmasından sonra bağımsızlıklarını ilan edip Karamanoğlu Devletini kurmuşlardır Karamanoğulları devletinin başkenti olan Larende, Cumhuriyetin ilanından sonra Konya iline bağlı olarak Karaman adını almıştır

Karamanoğlu Mehmet bey Konya civarında Moğollarla yaptığı savaşı kazanarak Konya'yı moğol işgalinden kurtarmış ve Karamanoğlu Devletinin başkenti yapmıştır O tarihlerde Anadolu Selçuklularının resmi dili Arapça, edebiyat dili Farsça idi Yönetenlerle yönetilenler arasında dil konusunda büyük farklılıklar meydana gelmişti Dil farkı büyük reaksiyonlar doğurdu Hacı Bektaş Veli, Tapduk Emre, Yunus Emre, Aşık Paşa, Sarı Saltuk ve Karamanoğlu Mehmet Bey başta olmak üzere daha birçok kültür tarihinin büyük simaları Türk kültür ve medeniyetinin tahrip edilmekte ve yok edilmekte olduğunu görerek, siyasi ve kültürel taarruza geçmişlerdir

Karamanoğlu Mehmet Bey Türk Milliyetçilik tarihine altın harflerle yazılması gereken 13 Mayıs 1277 yılında yayınladığı bir fermanla Türkçe'nin zaferini sağlamıştır Bu fermanla "Bu günden sonra hiç kimse sarayda, divanda, meclislerde ve seyranda Türk dilinden başka dil kullanmaya" diyerek Türkçe'den başka konuşulan ve yazılan dilleri yasaklamıştır
Bugün Karaman halkının civar yerleşim bölgelerine nazaran daha düzgün bir lisan kullanmasını bu fermanda aramak lazımdır

İç Anadolu bölgesinin güneyinde yer alır Kuzeyinde Konya, güneyde Mersin doğuda Ereğli, Silifke, batıda Antalya ile komşudur Deniz seviyesinden yüksekliği 1033 metredir Karaman genelde ova görünümündedir Son yıllarda yapılan gölet ve sulama kanalları ile tarıma daha bir canlılık getirmiştir Ovada tahıl türleri ve sanayi bitkileri yetiştirilir

Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer Yıllık yağış ortalaması 350 mm dir

GEZİLECEK YERLER :

Karaman Kalesi:
Selçuklular tarafından 12yüzyılda inşa edilen Karaman Kalesi iç içe surdan ibarettir Bunlardan dış kaleden çok az belirti vardır (Eski hapishane civarı) Bu gün görkemli olarak iç kale ayakta durmaktadır Karaman Kalesi ülkemizin en gösterişli ve ayakta kalabilen kalelerindendir

Ermenek Kalesi:
Kale sığınak, mesken ve zindan olarak kullanılmıştır Kalede tabii mağaralar da bulunmaktadır Karamanoğullarının ilk kalesidir Ermenek'in kuzeyini baştan başa kaplayan büyük kayanın orta kısmında yer alır Evliya Çelebi Seyahatnamesinin Ermenek ile ilgili bölümünde kaleyi anlatırken; "Göklere ser çekmiş kırmızı bir dağın ortasında Tanrı kudretiyle yapılmış bir kaledir İbrete şayan, seyredilmesi Vahip bir Kale'dir Mutlaka görülmeli ve seyredilmelidir Ben karada ve denizde 18 padişahlık yer gezdim böyle bir kale görmedim" demektedir

Mennan Kalesi:
Ermenek'tedir Mennan sığınılacak yer manasına gelir Kale dik bir dağın üzerinde yalçın kayalarla inşa edilmiştir Karamanoğulları bu kaleyi bir hileyle Osmanlı Gedik Ahmet Paşa'ya kaptırmasından sonra Pir Ahmet Beyin kendini intihar ettiği kale bu kaledir

İlisıra Kalesi:
Karaman'ın Yollarbaşı kasabasında, İmirme denen yerdedir Eski Bizans devrine aittir Kale kalıntılar şeklindedir LYSTRA KALESİ olarak da bilinir Civarında Bizanslılara ait bir kilise vardır

Divle Kalesi:
Karaman'ın Ayrancı ilçesinin Divle (Üç harman) köyündedir Bir apartmanı andıran kale, çok katlı olup, yerleşim mağaralar içerisinde ve toplu mesken halindedir Selçuklular , Karamanoğulları ve Osmanlılar zamanında daima faal olarak bulunmuştur

Gaferiyet Kalesi:
Kazımkarabekir ilçemizdedir Gaferiyat eskiden bir kale ile çevrili iken, insanların kale duvarlarını yapı taşı olarak kullanmaları sonucu kale yok olup gitmiştir Bugün yalnız bir giriş kapısı kalmıştır Kapının kemerini 21 zıvanalı taş tutmaktadır

Camiler ve Kiliseler :

Aktekke Cami (Mader-i Mevlana Cami):
İl merkezinde Karamanoğlu devrinde, tamamen kesme taş kullanılarak yapılmış, büyük tek kubbeli ve yüksek minareli camidir Caminin içinde sol tarafta ayrılmış bölümde de Hz Mevlana'nın annesi Mümine Hatun, torunlarına ve diğer yakınlarına ait sandukalar bulunmaktadır

Yunus Emre Camii:
İl merkezindeki Karamanoğlu devri eserlerinden olup merkezi kubbeli bir yapıdır Cami içerisinde ünlü Türk düşünürü, Mutasavvıf Yunus Emre'nin kabri yer aldığı belirtilmektedir

Binbir Kilise (Maden Şehri-Değle):
Karaman'ın kuzeyinde, şehre 50 km uzaklıkta, Karadağ eteklerindedir Karadağ ve çevresinde çok sayıda kilise kalıntısı bulunduğundan yöredeki kiliselere topluca Binbir Kilise denilmiştir

Derbe:
Karaman'a 23 km uzaklıktaki Ekinözü köyündedir Derbe Kilisesinin Dünyada inşa edilen ilk kiliselerden birisi olduğu söylenmektedir Bu kilise Efes'teki Meryemana Kilisesinden 13 yıl önce, MS 41 yılında yapılmıştır Derbe, Hıristiyanların kutsal kitabı İncil'in 3 yerinde geçmektedir Hıristiyanlar Derbe'yi ziyaret ederek dini inançlarına göre hacı olmaktadırlar

Görmel Köprüsü:
Karamanoğullarının bıraktığı en güzel eserlerdendir Ermenek ilçemizdedir İki büyük kemer üzerine inşa edilmiştir Boyu 27 Metre, eni 470 metre Karamanoğlu Mahmut Bey'in oğlu Halil Bey tarafından yaptırılmıştır

Karaman Köprüsü:
Ayrancı ilçemiz de olup, Karamanoğlu eserlerindendir

Selavat Köprüsü:
Karaman'ın Göçer köyünün Göksu civarındaki bahçelerinin yanında ve Göksu nehri üzerinde Karamanoğlu devrinde yapılmıştır Boyu 15 metre, eni 3 metre olup, yüksekliği 12 metre civarındadır İki sütun üzerine taştan yapılmıştır

Ak Köprü:
Yeşildere kasabasında, ibrala deresi üzerindedir Karamanoğlu devrine aittir

Alahan:
Karaman'ın 40 km güneyindedir 12 yüzyılda Selçuklular tarafından yaptırılmış büyük bir sultan hanıdır

Hışlayık Mağarası

Yeri: Karaman, Ayrancı İlçesi

Özellikleri: Mağaraya 26 mlik diaaa bir bacadan iniş yapılarak yeraltı nehrine ulaşılmaktadır Mağara bir süre yüzey akışında bulunduktan sonra sifon yaparak kaybolmaktadır Hala devam eden mağara bir çok sifon geçilmektedir

Manazan Mağarası

Yeri: Karaman’ın Taşkale kasabası sınırları içerisindedir

Özellikleri: Yeryüzünde mevcut ilk manastırdan biridir Kayalara oyulmuş birçok tüneli, galerileri ve yüzlerce odaları bulunan ilginç bir yerdir Üç katlıdır Manazan mağarasında bir kattan diğerine çıkış benzeri görülmeyen merdivenleri tırmanmak suretiyle yapılır Ülkemizde bir başka benzeri yoktur

Meraspolis (Meraspulla) Mağarası

Yeri: Ermenek ilçesindedir

Özellikleri: İki giriş kapısı vardır Ermenek kalesinin altındadır Mağarada bulunan yeraltı nehri şehrin ve civar kasabaların içme suyunu karşılamaktadır Ayrıca uzun süre Ermenek’in ve bağlı köylerin elektrik ihtiyacını karşılamış olan hidroelektrik santralini çalıştıran suda da mağaradan çıkmıştır Dünyanın üç büyük mağarasından biri olduğu yabancı uzmanlarca tespit edilmiştir

Yaylalar :

İldeki yaylalar, genellikle ilkbaharda köylülerin hayvanlarını otlatmak amacıyla kullanılır Suyu, temiz havası, yeşilliği, hayvanları otlatmaya elverişli olması ve Akdeniz'e bir geçiş bölgesi olması nedeniyle günübirlik olarak yerli ve yabancı turistlerin özellikle Ermenek bölgesindeki yaylaları trekking ve yeme içme ve doğal suyu ile etkin yöreler olduklarından piknik amacı ile de tercih edilmektedir

Ereğli Sazlığı :

İl: Konya, Karaman

İlçeler: Ereğli, Karapınar, Ayrancı

Yüzölçümü: 37000

Rakım: 998 m

Koruma: kısmen

Başlıca Özellikleri: tatlısu bataklığı, step

Kuş Türleri: Küçük karabatak (600 çift), ak pelikan (23 çift), tepeli pelikan (düzensiz olarak ürer), alaca balıkçıl (30 çift), erguvani balıkçıl (50 çift), çeltikçi (50 çift), kaşıkçı (20 çift), flamingo (300 çift), boz ördek (20 çift), yaz ördeği (5 çift), Macar ördeği (500 çift), paspaş patka (10 çift), dikkuyruk (50 çift), küçük kerkenez (20 çift), kılıçgaga (75 çift), bataklıkkırlangıcı(50 çift), büyük cılıbıt, mahmuzlu kızkuşu (20 çift) ve küçük sumru (60 çift) önemli sayılarda ürer

NE ALINIR :

Ağaç oyma işçiliği, marangozluk, mobilyacılık oldukça yaygındır Ayrıca, bayanlar arasında nakış ve oya işçiliği de çok yaygındır Dolayısıyla, halı (Taşkale, Şirvan, Koraş halısı) ve el sanatı ürünleri alınabilir

Ne Yenir ?
Arabaşı, Toyga, paça, aşlık gibi çorba çeşitleri, cibe,batırık, yaprak ve köy dolmaları, keşkek ve bulamaç yörenin geleneksel yemekleri arasında sayılabilir
Yapmadan Ayrılma :
Binbir Kiliseyi, Aktekke Camini, Yunus Emre Camini ve Karaman Kalesini görmeden

Karaman Müzesini gezmeden,

Zeyve Pazarı'nda alışveriş yapmadan, KARAMAN' dan ayrılmayın