Rüstem Paşa (Dâmâd)

Osmanlı devlet adamı Boşnak asıllı olup, 1500 yıllarında Bosna?nın doğusunda bir köyde doğduğu tahmin edilmektedir Babası, Hacı Ali oğlu Mustafa Paşadır Yeniçeri ocağına alınıp normal acemilikten sonra Osmanlıların en önemli okulu olan Enderûn?a girdi Mohaç Seferine Kânûnî Sultan Süleymân?ın silahtârı olarak katıldı Sefer dönüşü önce Diyarbakır ve ardından Anadolu Beylerbeyi oldu 1539?da vezirliğe tâyin edilen Rüstem Paşa, aynı yıl Sultan Süleymân?ın kızı Mihrimah Sultanla evlendi 1541?de ikinci vezir, 1544?te vezîriâzam oldu Velîahd Mustafa Çelebi?nin ölümünden sonra bir müddet sadâretten ayrıldı ise de 1555?te ikinci defâ vezîriâzam oldu İkinci defâ getirildiği bu makamda 1561?de ölünceye kadar kaldı Şehzâde Câmii bahçesindeki türbesine gömüldü

Ciddiyeti, gülmeyen yüzü ile tanınan Rüstem Paşa, iyi bir asker, harp sanatı inceliklerine vâkıf bir vezirdi Ordu ve donanmanın hazırlanmasında ve onların başarılarında büyük payı oldu Avusturya ile Papalık, Fransa ve Venedik?in de katıldığı bir antlaşma imzâlamış ve Avusturya?yı yılda otuz bin duka altın ödemeye mecbur etmişti Aldığı bâzı tedbirlerle de hazînenin gelirlerinin artmasını sağlamıştı

Rüstem Paşa, kendi adıyla anılan zarif câmiden başka, Anadolu ve Rumeli?de câmi, medrese, imâret, su yolu, köprü, kütüphâne gibi hayır eserleri; bunların bakımları için han, kervansaray gibi gelir kaynakları yaptırmıştır Bunların yanında bıraktığı Tevârih-i Âli Osman veya Târih-i Rüstem Paşa adlı eseri önemlidir Osmanlıların kuruluşundan kendisinin ölümüne kadar olan zamânı anlatan bu eserin en değerli bölümü Kânûnî Sultan Süleymân devridir