Fiilerde Zaman Nedir?

Fiilerde Zaman Nedir?

Dilimizde tek zamanlı ek almış fiiller olduğu gibi birden çok zaman veya kip eki almış fiiller de vardır bunlar:
A Basit Zamanlı Fiiller: Tek zaman eki almış fiillerdir Türkçe’de geniş zamanla birlikte dört temel zaman bulunur
1 Geçmiş Zaman: İş veya oluşun daha önceden geçmişte yapıldığını bildiren zamandır İkiye Ayrılır İkiye Ayrılır:
a Belirli (-di’li) Geçmiş Zaman: Eylemin sözün söylendiği andan önceden yapıldığını söyleyenin kesin inancıyla tam anlatır:
Fiillerde bulunan “-di -du -dü -tu” ekleri -di’li geçmiş zamanı belirtirler
Öğretmenimiz sınıfa geldi Bütün çocuklar bahçeye koştu …
b Belirsiz (-miş’li) Geçmiş Zaman: Eylemlerin sözden önce yapıldığını bildirir ancak kesinlik yoktur Söyleyen kendisi duyup görmemiş işitmiştir Bu kip masallara yakışır
Fiillerde bulunan “-muş -mış -miş -müş” ekleri -miş’li geçmiş zamanı belirtirler
Okul bahçesinde üç tur koşmuş Havalar soğuyunca üşütmüş…
2 Şimdiki Zaman: Eylem ile anlatımın birlikte olduğunu bildiren zamandır
Ders çalışıyorum Alış veriş yapıyorum
3 Gelecek Zaman: Eylem ile anlatımdan sonra yapılacağını bildiren zamandır
Aynur tiyatroya gidecek Birlikte eğleneceğiz
4 Geniş Zaman: Eylem her zaman yapılabileceğini bildiren zamandır
Akşamları trene binerim Her gece oyun oynarım
B Birleşik Zamanlı Fiiller: Birden çok zaman veya kip eki almışlardır
1 Hikâye: Basit zamanlı bir fiile ek fiil olan “idim veya idi” getirilerek yapılır
bak (ı) + yor + idi __ bakıyordu
al + mış + idim __ almıştım
2 Rivayet: Basit zamanlı bir fiile ek fiil olan “imişim imiş” getirilerek yapılır
bak (ı) + yor + imiş __ bakıyormuş
al + acak + imiş __ alacakmış
3 Şart: Basit zamanlı bir fiile ek fiil olan “isem ise” getirilerek yapılır
bak (ı) + yor + isem __ bakıyorsam
al + acak + ise __ alacaksa