Dolaşım Sistemi İnsanda Dolaşım Sistemi

İnsanda dolaşım sistemi
İnsan kalbi, yaşamı boyunca çalışır ancak ölünce durur Kalp atışının 2 ya da 4 dakikadan uzun süre durması, kalıcı beyin yıkımına yol açar Kalbin kendi kasına kan sağlaması da sürekli çalışmasına bağlıdır; birkaç dakikadan uzun süre kan kesilirse, kalp kası çok fazla zarar görüp, bir daha çalışmayacak biçimde durur İnsanda dolaşım sistemi, iki büyük dolaşım, akciğer dolaşımı (küçük dolaşım) ve büyük (sistemik) dolaşım, biçiminde örgütlenmiştir Her dolaşımın kendi pompası vardır Her iki pompa, tek bir organ halinde bütünleşmiştir Beden dokularından dönen kan, superior vena kava ve inferior vena kava ile kalbin sağ yanının üstodacığı olan sağ kulakçığa (sağ atrium) dökülür Bu odacığın kasları kasılınca, kanı kalbin sağ yanının büyük pompa odacığı olan sağ karıncığa (sağ ventrikül) geçmeye zorlar ki bu da kasılınca, kanı akciğer atardamarına gönderir, kan buradan akciğerdeki damarlara taşınır Bu akciğer damarları içinde kan, havadan çok ince zarlarla ayrılmış bir durumdadır Burada basit yayınma aracılığıyla oksijen kana girer, karbondioksitse kandan geçer ve ayrılır Ardından bu temizlenmiş ve tazelenmiş kan, sol kulakçığa (sol atrium) geçer Sol kulakçıktan kan, sol karıncığa (sol ventrikül) geçer Sol karıncığın kas çeperi çok güçlüdür ve kasıldığı zaman kanı oldukça büyük bir basınçla, aort adı verilen büyük atardamar aracılığıyla, büyük dolaşıma iter Sol karıncığın kasılma güçleri tarafından aort içinde oluşturulan basınç, kanı bedenin bütün dokularına, gereksinimlerini karşılayacak miktarda götürmeye yetecek büyüklüktedir
Aortun, kanı bedenin değişik bölümlerine taşıyan bir çok kolu vardır Bu kolların da tümü daha küçük kollara ayrılır; bu daha küçük kollar da, sonunda milyonlarca küçük kan damarı ortaya çıkacak biçiminde kollara ayrılmayı sürdürür Dolaşımın en küçük atardamarlarına atardamarcık adı verilir
Dolaşım sistemi içindeki kan akışı
Genel olarak kanın akışı,sıvıların akış yasalarını izler Temel yasa,aşağıdaki denklemle gösterilir:

akış=basınç/direnç

Kalp-damar fizyolojisinde, akış değeri olarak genellikle kalp verimi alınır; basınç, ortalama atardamar basıncıdır; dirençse, küçük kan damarının içindeki,özellikle de atardamarcıklar içindeki akış dirençtir Daha ayrıntılı bir biçimde, ağdalı sıvıların esnek olmayan borular içinden akışına uygulanan denklem, Poiseuille denklemi diye adlandırılır Bu denklemle kan akışı, kabaca tanımlanabilir Bununla birlikte, söz konusu denklem, akışkanın Newton tanımına uyan gerçek bir akışkan olduğunu kabul eder; oysa kan böyle bir akışkan değildir; denklem aynı zamanda boruların katı olduğunu varsayar; oysa kan damarlarının çeperleri katı değildir; ayrıca denklem akışkanın ağdalılığının değişmez olduğunu kabul eder; oysa kanın ağdalılığı değişmez değildir Gene de, kan akışının denetimi konusunda yaklaşık da olsa bilgi edinmek bakımından, Poiseuiile denklemi yararlıdır Kanın büyük ve orta büyüklükteki akışı,nabızla yansır Nabız kılcaldamarların atardamar uçlarında söner ve zor farkedilecek bir duruma gelirFizyologlar, kan damarları içindeki akışı ve basınç vurusunun iletimini tanımlayan ayrıntılı kuramlar geliştirmişlerdir ve dirençli öğelerin, özellikle de atardamarcıkların etkisi çok iyi anlaşılmıştır
Kan dolaşımının denetimi
Basınç-akış ilişkisi, kan dolaşımı denetiminin temelini oluşturur Dolaşımın bütün denetimi, kalp kası ya da atardamarcık düz kası tarafından sağlanır Kalp verimi,öncelikle kalp hızıyla, atardamar basıncı kalp verimiyle ve çevresel dirençle, yerel doku ağları içinden kanın akışıyla, atardamar kasılması ya da gevşemesiyle denetlenir
Kalp kası ve dolaşım sisteminin düz kasları,beynin soğaniliğinde bulunan kalp damar merkezlerinden çıkan sinirler tarafından denetlenir

Kaynak : Wikipedia