Saba Melikesi Belkıs (Makeda | Lilith) Ve Ünlü Ressamlardan Tabloları

Saba Melikesi Belkıs, (Habeşçe Nigist Saba), günümüz Habeşistan (Etiyopya) veya Yemen'inin olduğu topraklarda hüküm sürdüğü farzedilen, tarih öncesi Saba Krallığı'nın hükümdarıdır Modern arkeoloji bu krallığın mevcudiyeti konusunda şüphecidir Habeş kültüründe "bu şekilde değil, böyle değil" gibi anlamlara gelen Makeda ismiyle anılır İslam kültüründe Belkıs olarak bilinir Ayrıca bazı kaynaklarda Lilith, Nikaule veya Nicaula (Nikola) olarak da geçer








Saba Melikesi'nden Kur'an'da Neml Sûresi 22 - 44 ayetlerde bahsedilirKur'an'da melikenin ismi geçmez ama Arap kaynaklarında "Belkıs" olarak adlandırılır Kur'an'daki öyküsü Eski Ahit'tekine oldukça benzerdir Hüdhüd kuşu, hayvanlarla konuşabilen Süleyman Peygamber'e Saba adlı bir ülkeye gittiğini ve oradaki halkın güneşe taptıklarını söyler Süleyman melikeye kendisine itaat etmeye davet eden bir mektup gönderir Melike adamlarına danışır Onlar "Biz güçlü kuvvetli kimseleriz, zorlu savaş erbabıyız; buyruk ise senindir, artık ne buyuracağını sen düşün" derler

Melike daha sonra Süleyman'ın camdan köşküne girince zemini su sanarak eteklerini toplar Süleyman onun su değil billur olduğunu belirtir Rivayete göre Süleyman Peygamber bilgisine çok güvenen melikeyi şaşırtmak için camdan zeminin altından su akıtmış ve içine balıklar koymuştur Bunu yapmaktaki amacı melikenin bilgisini zorlamak ve onu ilahi irşadı kabule hazırlamaktır

Bazı efsanelerde Belkıs'ın kocasının Yasir Yan'am olduğu, Belkıs'ın güneşin kız kardeşi olduğu ve babasının annesini kurtaran El Hadhad isminde bir cin olduğu söylenir








Yahudi tarihçi Josephus Antiquitiesde Saba Kraliçesi'nin öğrenmeye olan tutkusundan bahseder Onu "Nikaule" olarak adlandırır Muhtemelen bu ismi Herodot'un Nitocris'ine benzeterek oluşturmuşturSonraki dönemlerdeki Yahudi efsaneleri daha öyküsel bir anlatımla ifade edilmişlerdir Saba Kraliçesi'nin testlerinden oluşan manilerin derlenmesi için büyük çaba sarfedilmiştirSaba Kraliçesi bazı öykülerde Lilith olarak adlandırılmıştır










Afrikalı ve Afrika kökenli Amerikalı öğretim görevlileri, uzun süredir Saba Kraliçesi'nin "siyahî" kimliğinden soyutlanmaya çalışılmasından rahatsızlık duymaktadırlar Saba Kraliçesi'nin Kitabı Mukaddes'te bahsi geçen iki siyahi kraliçeden biri olduğu düşünülmektedir İlk papazlardan Origen ve Jerome onu, "Siyah Afrika milletlerinin kraliçesi" olarak tanımlamışlardır










Habeşistan'daki kraliyet ailesi, soylarını doğrudan Süleyman'a ve Saba Melikesi Makeda'ya dayandırmaktadırlar Makeda isminin kökeni kesin olmamakla birlikte başlıca iki görüş ileri sürülmektedir Bunlardan birincisi Yeni Ahit'te bahsi geçen "Candace" isimli Habeş kraliçesinin isminin zaman içerisinde bozularak bu şekle dönüştüğüdür Diğer bir iddia, bu ismin kökeninin Makedonya'lı Büyük İskender olduğu yönündedir

Habeşistan ve civar bölgelerinde tarih öncesi Arap toplumlarına dair kalıntılar bulunmakla beraber henüz Saba Melikesi öyküsünü doğrular hiçbir kanıta rastlanmamıştır Ayrıca Saba'lı göçmenlerin modern Habeş Krallığı'nın oluşumunda rol aldığına dair bir kanıta da ulaşılmamıştır










Saba (Şeba) Kraliçesi, Matta İncil'inde "Güneyin Kraliçesi" olarak geçer (12:42) Luka İncil'inde İsa, kendisini reddeden çağdaşlarını, Saba Kraliçesi'nin ve Ninevah'lıların (Musul yakınlarındaki bir Asur kenti) yargılayacağını belirtir

Eski Ahit'teki Saba Melikesi öyküsünün tarihi ve metaforik boyutu, Hıristiyan tefsirlerinde özellikle vurgulanmıştır Saba Melikesi hikâyesi, bir Hıristiyan metaforu ve analojisi olarak nitelendirilir Kraliçenin Süleyman'ı ziyareti, Kilise'nin İsa ile birleşmesi ile kıyaslanır ve metaforik bir ifadeyle Süleyman'ın 'Mesih' olduğu, Saba Melikesi'nin ise 'İsa'nın iradesine boyun eğen Yahudi halkı' olduğu belirtilir
Saba Kraliçesi'nin saflığı ve temizliği; 'Meryem'in habercisi' ve 'Mecusilerin bebek İsa'ya getirdiği hediyeler ise (altın, buhur ve mür); Kraliçe'nin Süleyman'a götürdüğü üç hediyenin (altın, baharat ve değerli taşlar) birer yansıması' olarak tasvir edilir










Britanya'da "Eğer (bu böyle ise), ben de Saba Kraliçesi'yim" şeklinde halk arasında yaygın bir deyiş vardır Bahsi geçen ifadeye inanılmadığını belirtir

Yine Birleşik Krallık'ta abartılı giyinmiş ya da kendini beğenmiş birisiyle dalga geçmek amacıyla söylenen "Kim olduğunu sanıyor, Saba Kraliçesi mi?" şeklinde bir halk deyişi vardır

• George Frideric Handel, Solomon (Süleyman) (1749)
• Charles Gounod, Reine de Saba (Saba Melikesi) (1862)
• Karl Goldmark, Die Königin von Saba (Saba Melikesi) (1875)

• Ottorino Respighi, Belkis, regina di Saba (Saba Melikesi Belkıs) (1930-31)

• The Queen of Sheba (Saba Kraliçesi) (1921), Betty Blythe başrolde oynamıştır
• Solomon and Sheba (Süleyman ve Saba) (1959), Yul Brynner ve Gina Lollobrigida başrollerde oynamışlardır
• The Queen of Sheba Meets the Atom Man (Saba Melikesi'nin Atom Adamla Karşılaşması) (1963), yönetmen Ron Rice
• Solomon and Sheba (Süleyman ve Saba) (1995), Halle Berry başrolde oynamıştır

• American Gods (Amerikan Tanrıları) (2002), Neil Gaiman
• "Queen of Sheba and Biblical Scholarship" (Saba Melikesi ve İncil'e Dayalı Eğitim), Dr Bernard Leeman, Queensland Academic Press 2005, ISBN 0-9758022-0-8
• "Sheba: Through the Desert in Search of the Legendary Queen" (Saba: Çölde Efsanevi Kraliçenin Peşinde) (2001), Nicholas Clapp
• The Temptation of Saint Anthony (Aziz Antonyo'nun Baştan Çıkarılması) (1874), Flaubert

Arrival of the Queen of Sheba - HandeL