Mısır Mitolojisi | Mısır Tanrıları

İnsanlar tarihin ilk çağlarından bu yana olağanüstü varlıklara ilgi duymuşlar, o dönem için açıklanması güç olayları (fırtına, şimşek, gök gürültüsü) inandıkları bu tanrıların bir işareti olarak yorumlamışlardır Daha ileriki vakitlerde bu tanrıların değişik kehanetleri olduğuna inanmışlar ve mitolojilerin oluşmasını sağlamışlardır Bugün hemen her milletin kendine ait bir mitolojisi vardır Bunlar içinde tarihin ilk çağlarında yer alan Mısır Mitolojisi, hiç şüphesiz tarihin en eski mitolojisidir Mısır Mitolojisi tanrıları, hikâyeleri ve birçok kehanetleriyle tarihin en zengin mitolojisi olmayı başarmıştır Mısır Mitolojisini diğer mitolojilerden ayıran en belirgin özelliği ise sembollerle anlatılmasıdır Mısır mitolojisi ve dini genel olarak politeistik -henoteistik bir yapıdadır, zaman zaman monoteistik bir yapıya da sahip olmuştur



Araştırmalarımdan ulaştığım kadarıyla kâinatın tamamı sularla dolu idi Mitolojinin ilk tanrısı olan Re-Atum, sudan doğarak yeryüzünü en baştan yarattı Yarattığı ilk şeyler ise nem ve hava oldu Nem-hava ikilisi dünyayı yarattı Re-Atum ardından gök ve yeri yarattı Gök ve yer bilinmezlik içinde dolaşırken tesadüf eseri insan soyunu yarattı Daha sonra Re-Atum’un oğlu Osiris dünya ya geldi ve Mısır’a hükmetmeye başladı Re-Atum’un ikinci oğlu Seth dünyaya geldiğinde ise kâinatı büyük bir korku ve kötülük sardı Seth Mısır’a hükmedebilmek için Osiris’i öldürdü ve cesedini parçalara ayırdı Osiris’in karısı İsis ceset parçalarından oğlunu yarattı Osiris’in oğlu ve parçası olan Horus daha sonra Seth’i yenilgiye uğratarak kötülüğü uzun bir süre ortadan kaldırdı Horus’un Mısır’a hükmetmeye başlamasıyla da firavun soyunun başlangıcı atılmış oldu

Yine wikipediaorg adlı sitede ise şöyle anlatılmaktadır
“Mısırlılar başlangıçta evrenin kaosun kara sularıyla dolu olduğuna inanırlardı İlk tanrı, Re-Atum, aynı Mısır karasının Nil’in taşan sularından her sene ortaya çıkışı gibi sudan (yükseldi ve) ortaya çıktı Re-Atum’dan Şu (hava) ve Tefnut (nem) ortaya çıktı Şu ve Tefnut’un iki çocuğu olduğu zaman dünya yaratıldı: Nut (gök) ve Geb (yer) Şu ve Tefnut karanlıklarda gezerken kaybolunca insanlar yaratıldı Zira Re-Atum gözünü onları aramaya gönderdi ve onlara kavuştuğunda döktüğü sevinç gözyaşları insanlara dönüştü Osiris Re-Atum’un oğlu ve Mısır’ın kralıydı Erkek kardeşi Seth ise evrendeki kötülüğü temsil etmekteydi Osiris’i öldürdü ve kendisi kral oldu Osiris’i öldürdükten sonra vücudunu parçalara ayırdı, fakat İsis bu parçalardan çoğunu kurtardı Seth kendisini kral yapmış olsa da Osiris’in oğlu Horus tarafından yenilgiye uğratılmıştır Yenilen Set çöle sürülür ve fırtınaların tanrısı olur Osiris Anubis tarafından mumyalanmış ve ölülerin tanrısı olmuştur Horus kral ve firavunların atası oldu”












Osiris Mısır kültünde, en önemli tanrılardan biridir Tanrıça İsis’in hem kocası, hem kardeşi Horus’un ise babasıdır Osiris bu dünyanın kural koyucusudur Aynı zamanda tarımın ve bereketin simgesidir

Mitolojiye göre insanlar Osiris’i severler Koyduğu kuralları severek yerine getirirler Kardeşi Seth onun bu başarısını kıskanır Seth Osiris’ten kurtulmak için bir plan yapar Kardeşinin ölçülerine uygun bir tabut yaptırır Bir şölen düzenler ve Osiris’i de o şölene davet eder Şölenin en sonunda önceden yaptırdığı tabutu çıkararak bu tabutun kime uyarsa ona verileceğini söyler Herkes dener ve tabut sadece Osiris’e uyar Bunun üzerine Seth hemen tabutun kapağını kapatır ve Osiris’in içinde oldugu tabutu Nil’e atar
Osiris’in karısı İsis kocasını aramaya başlar Sonunda tabutunu bulur ve onu da alıp Mısır’a döner Cenaze töreni yapmak için tabutu bir bataklığa saklar Seth avdan dönerken tabutu bulur ve çok sinirlenir Osiris’in vücudunu tabuttan çıkarıp parçalara böler ve Mısır’ın çeşitli yerlerine dağıtır

İsis bu parçaları teker teker bulur Bir parçası eksiktir Buna rağmen sihir ve büyü gücünü kullanarak dağılmış parçalarından Osiris’i canlandırır İsis ve Osiris’in Horus adında bir çocukları olur Horus büyüyünce Seth’e savaş açar Bu savaşın sonuçları çeşitli şekillerde anlatılmaktadır
Bu savaşın sonucunda Osiris yeraltı dünyasının kralı, Horus yaşamın kralı, Seth ise şeytanlık ve kötülüğün kralı olarak kabul edilmeye başlanmıştır

Not: Daha fazlası için “Mısır Mitolojisi” ve “Mısır’ın Ölüler Kitabı” kitaplarını okuyabilirsiniz



Mitolojide Tanrılar | Yunan Mitolojisi







Roma Mitolojisi

Ailuros : Antik Mısır'da kedi tanrıça Bastet olarak da biliniyordu Uzunca bir süre Mısır'da bir kediye zarar vermek kanuna aykırıydı ve bu suçun cezası ölümdü Bastet İsis'in ve Ra'nın kızıydı Başta cinsellik ve doğurganlık Tanrıçasıyken ölüleri koruma ölenlerin başarılı yada başarısız olduklarına karar verme yağmur yağdırma hastalara özellikle de çocuklara iyileşmeleri için yardım etme özelliklerine ek olarak güneş ay analık ve aşk Tanrıçası haline de geldi

Aker : Güneşi ayarlamak ve yükseltmekten sorumlu Tanrı

Akeru : Aker'in yardımcılığını yapan Tanrılar Grubuna verilen genel ad

Amathaunta : Mısır mitolojisine göre Deniz Tanrıçası

Am-heh : Mısır mitolojisinde karma Tanry Yeraltı Dünyasının Tanrısı

Ammut : Ölümsüz yasama layık olmayanın kalbini yiyen canavar

Amon : Hermopolis rahiplerine göre Yaratıcı Tanrı

Amon-Ra : Amon'in rahipleri tarafından karma birleşik Tanrı Amon-Ra bir Boğa olarak resmedilirdi

Amset : Horus'un oğlu Ölülerin karaciğerinin koruyucusudur ve Tanrıça İsis tarafından korunur

Anubis - (Anpu) : Ölüleri koruyan ve yücelten Tanrıça Çakal başlıdır Piramit metinlerinde Anubis Ra'nın oğlu olarak yer alır Başka metinlerde ise Osiris yada Seth ile ilişkilendirilir Anubis Osiris'in ölümünden sonra onun vücudunun korunması işini üstlenir

Anuket - (Anqet): Soğuk su dağıtıcısı

Apis : Verimlilik Tanrısıdır Güneş diski ve uraeusserpentten oluşan boğa tacıyla betimlenmiştir Kutsal Apis boğası Memphis'te bulunurdu ve Serapum'da büyük bir kitle halinde Apis boğalarının mezarı bulunuyor


Bastet - (Bast): Kedilerin koruyucusu olan Tanrıça Uzunca bir süre Mısır'da bir kediye zarar vermek kanuna aykırıydı ve bu suçun cezası ölümdü Bastet İsis'in ve Ra'nın kızıydı Başta cinsellik ve doğurganlık Tanrıçasıyken ölüleri koruma ölenlerin başarılı yada başarısız olduklarına karar verme yağmur yağdırma hastalara özellikle de çocuklara iyileşmeleri için yardım etme özelliklerine ek olarak güneş ay analık ve aşk Tanrıçası haline de geldi

Bes : Müzik ve iyi yemek gibi aile zevklerinin Tanrısı olarak sayılır Ayrıca çocukların eğlendiricisi ve koruyucusudur Sakallı vahşi görünümlü komik bir cüce olarak ve yuvarlak bir yüzle resmedilmiştir


Bennu: Mısır mitolojisinde Güneş Tanrısı Ra'nın ruhuna sahip olduğu söylenen balıkçıla benzeyen bir kuştur Ayrıca bu mitolojiye göre, Bennu kendini Ra Tapınağı'nın çevresinde olan kutsal bir ağacın alevinden oluşturmuştur Başka bir versiyona göre de, Bennu Osiris'in kalbindeki çatlaktan dışarı çıkmıştır Bennu, gri, mavi, mor ya da beyaz balıkçıl olarak resmedilmiştir

Buto : Aşağı Mısır'ın Kobra Tanrıçası

Duamutef : Horus'un oğlu Ölünün midesinin koruyucusudur ve Tanrıça Neith tarafından korunur

Edjo : Yılan Tanrıça Aşağı Mısır'ın sembolü ve koruyucusu

Geb : Yeryüzünün Tanrısı Gökyüzünün eşi Kutsal hayvanı kazlardı Erkek olan Geb Mısır toprağını daha genel olarak da yeryüzünü temsil eder

Hapi - (Hapy): Horus'un oğlu Ölülerin ciğerlerinin koruyucusudur ve Tanrıça Nephthys tarafından korunur Hapi ismi farklı hiyerogliflerle ifade edilmişti; çoğunlukla ama her zaman olmamak kaidesiyle Nil Nehrinin Tanrısının ismiydi Hapi tacı zambaklardan (yukarı Nil) veya papirüs bitkilerinden (Aşağı Nil) yapılmış şişman bir adama benzetilmiştir

Har-nedj- itef : Horusun bir görünümü Ölümün koruyucusu

Harpocrates : Osiris'le İsis'in oğlu Emzirilen küçük bir çocuk Parmak emen genç bir oğlan olarak gösterilmiştir

Hatmehit : Balık Tanrıça

Hator - (Hathor): Mısır'ın çok eski bir gökyüzü Tanrıçası Tanrıçasıdır İnek Tanrıçadır İnek başı ile sembolize edilirdi Sık sık İsis'le eşdeğer tutulmuştur Hator Edfu'da Horus'un partneri olarak tapılmıştır Aşk müzik ve gülmenin Tanrıçası olarak düşünülmektedir

Hauhet : Ölçülemeyen Sonsuzluğun Tanrıçası Çoğunlukla bir kurbağa gibi yada kurbağa kafalı bir kadın gibi resmedilirdi

Heh : Sonsuzluğu temsil eden Tanrılardan Bir kurbağa yada kurbağa kafalı bir adam gibi resmedilirdi

Hemen : Şahin Tanrı

Hemsut : Kader Tanrıçası

Heqet : Hermopolis'teki 8 Tanrıdan biri

Heru-ra-ha : Horus ve Ra'ya şükretmeyi sembolize eden karma bir Tanrı

Hike : Doğaüstü güçlerin Tanrısı

Horus : Osiris'le İsis'in oğlu Cennetin hükümdarı yeryüzünün kralı ve kutsal şahin olarak kabul edilir Horus'un evrensel olduğu ve ezelden beri var olduğu fikri piramit yazılarında belirtiliyor

Imhotep : Hekimlik Tanrısı Djoser'in veziri sonra Ptah'in oğlu gibi ibadet edilmiştir

İsis : Mısır'ın en büyük Tanrıçası Simgesi Sirius yıldızıdır Sanat Tanrıçasıdır Osiris'in dulluğunun ve şiirin Tanrıçası olarak bilinmektedir Kutsal hayvanı kobra yılanıdır İsis'in Mısır halkı tarafından reankarnasyonla Cleopatra'nın içinde yaşadığına inanılmıştı

Khepri - (Khepare): Heliopolitan inancında yaratıcı Tanrı Atum ve Ra ile karışmıştır Yükselen günesin böcek Tanrısı

Khnemu : Su baskını ve Nil'in iri Tanrısı

Khnum - (Khnemu): Yaratıcı Tanrılardan biri Bir çömlekçi ustalığıyla çamura biçim verip insanı yaratıyordu

Khons - (Khonsu): Ay Tanrısı Theban'da tapılmıştır

Maat - (Ma'at) : Gerçek ve Hukukun Tanrıçası

Mefetseger : Krallar Vadisi'nin Tanrıçası

Min : Erkek Bereket Tanrısı Ona güç ve iktidar Tanrısı da denilmektedir

Month - (Montu): Savaş Tanrısı Mısır'da tapılmıştır

Mut : Amon'in eşi ve Theban'ın ana Tanrıçası Akbaba başlıdır

Nefertem :Nilüfer çiçeğinin Memphis Tanrıçası

Neith : Eski bir savaş ve dokuma Tanrıçası

Nekhebet : Yukarı Mısır'daki Akbaba Tanrıçası

Nephthys : Ölülerin özel koruyucu Tanrıçası Seth'in eşi ve Isis'in kız kardeşi

Neter'ler : Mısır yazılı belgelerinde Tufan'dan sonra ülaaai yönettiği söylenen "yarı Tanrı" varlıklar

Nun : Kainat'ın yaratıldığı ilk suların Tanrısı

Nut : Gökyüzü Tanrıçası Osiris ve Isis'in annesi ve gökyüzü Tanrıçası Gökyüzü olarak dünyanın üzerinde kemer gibi uzanmıştır

Onuris : Savaşçı ve Abidos'un gökyüzü Tanrısı

Osiris : Mısır kültünde en önemli Tanrılardan biri Ölülerin Tanrısı ölümsüz yaşam için diriliş Tanrısı kural koyucu koruyucu ölülerin yargıcı Gökyüzünde Orion takımyıldızının onu simgelediği düşünülürdü

Ptah : Mısır panteonunda en eski ve en büyük "Yaratıcı Tanrı" Cennetleri ve dünyayı yaratmakla sorumlu Memphis'in mumya yaratma Tanrısı Mimari mühendislik ve "yapı bilimi" ile özdeşleştirilir İnsan başlı bir Tanrıdır

Qebsenuef - (Qebehsenuef): Horus'un oğlu Ölülerin bağırsaklarının koruyucusudur ve Tanrıça Selket tarafından korunurdu

Qetesh :Aşkın ve güzelliğin Tanrıçası Aynı zamanda doğa Tanrıçası olarak da tanınmaktaydı

Ra : Hermopolis güneş Tanrısı Atmaca kafalı bir insan olarak temsil edildi

Satet : Nil suyu ve bereket Tanrıçası

Seker : Işığın Tanrıçası ve yeraltından başlayan öbür dünyaya giden ölülerin ruhlarının koruyucusudur

Sekhmet : Yıkım ve savaşın dişi aslan Tanrıçası

Selket : Akrep Tanrıçadır Büyüleri vardır Kötü ruhlu insanlara ölüm verir

Serapis : Yer altı dünyasının ve güneşin Helenistik Tanrısı

Seshat : Ölçüm ve Yazma Tanrıçası

Seth : Eski dönemlerde fırtına gök ve gök gürültüsü Tanrısı Kötü güçlerin etkisi altına giren Seth kardeşi Osiris'i öldürdü ve Mısır'a sahip olmak istedi Ama İsis dağılmış parçalarından Osiris'i canlandırdı ondan bir çocuk sahibi oldu Oğulları Horus Seth'i yenip babasının intikamını aldı ve Mısır'ın başına geçti Osiris'e karşı çıktıktan sonra şeytani Tanrı olarak anılmaya başlamıştır

Shu : Rüzgar ve havanın Tanrısı Mut ve Geb'in babası Yunan mitolojisindeki Atlas gibi gökyüzünü taşır

Sobek : Timsahlar Tanrısı Su Tanrısı olarak aynı zamanda Nil'in yıllık taşmasını ve vadisinin gübrelenmesini sembolize etti

Tavaret - (Tauret): Hamile kadınlara göz kulak olan hipopotam Tanrıçasıdır

Tefnut : Nem ve bulutların Tanrıçasıdır Nut ve Geb'in annesi Bazı metinlerde kardeşi Şu ile beraber Güneş'in doğuşundan itibaren gökyüzünü taşır

Thoth : Bilgeliğin Tanrısı Yazma Akıl ve Ay Tanrısı özelliği ile anılmıştır İbiş kuşu başıyla resmedilmiştir ve elinde bir dolmakalem ve her şeyi kaydettiği parşömenler vardır Hiyerogliflerin ve simyanın onun insanlığa armağanı olduğu söylenir Yunan Tanrısı Hermes ile özdeşleştirilmiştir Bir görüşe göre Tarot kelimesi de Thoth'un adından türemiştir

Uneg : Mısırlıların tarım Tanrısı

Unut : Kuş beyinli Tanrıça olarak anılmıştır

Wepwawet : Eski Mısır'da çakal başlı savaş ve cenaze tanrısı Asyut (Siut) bölgesinde Mezarlık Tanrısı olarak tapınılırdı Yunanlar ona Ophois derlerdi

Wosyet : Eski Mısır'da gençlerin koruyucusu olarak bilinen Tanrıça

Zenenet : Hermonthis'in Tanrıçası

Kaynak : Derlemedir