Valde Sultanlar Hayirda Yarisiyordu

ALDE SULTANLAR HAYIRDA YARISIYORDU[/url]
Onlar padişah eşleri ve padişah anneleriydi Çoğu zaman devletin idaresi ve siyasi olaylara karışmayan valide sultanlar kendilerine tahsis edilen maaşı hayır işlerinde kullanmayı tercih etti Günümüze birçok tarihî eser bırakan valide sultanlar yaptırdıkları hayır kurumları için birçok akar bırakmayı da unutmadı

- Osmanlı Devleti'ni yöneten padişahın eşleri ve anneleri yaptıkları hayırlarla dikkat çekiyor Selçuk Hatun Hafsa Valide Sultan Nurbânu Valide Sultan Hatice Turhan Sultan Gülnûş Valide Sultan Mihrişah Valide Sultan Bezmiâlem Valide Sultan Pertevniyal Valide Sultan ve Âdile Sultan başlıca valide sultanlardı Osmanlı Devleti'nde İstanbul'un fethinden önce valide sultanlık diye isimlendirilen bir unvan veya makam yoktu Fetih gerçekleştiğinde Sultan'ın annesinin vefat etmiş olduğu nazara alındığında Topkapı Sarayı'na yerleşen ilk padişah validesi Sultan 2 Bayezid'in annesi Gülbahar Hatun olmuştu Valide sultanlık makamı ilk olarak Yavuz Sultan Selim'in eşi ve Kanuni Sultan Süleyman'ın annesi Hafsa Valide Sultan ile başlamıştır Valide sultanlar kendilerine tahsis edilen maaş ve gelirleri fakirleri doyurmak ve onların ihtiyaçlarını gidermek için kullanmıştı Kaynak Yayınları'ndan çıkan ve Can Alpgüvenç tarafından kaleme alınan "Hayırda Yarışan Hanım Sultanlar" kitabı 9 hanım sultanın hayatını ve yaptırdığı eserleri anlatıyor

Selçuk Hatun ( Bayezid'in halası): 5 Osmanlı hükümdarı Çelebi Mehmed'in yedi kızından biridir 1407'de Amasya'da doğdu Selçuk Sultan Candaroğulları'ndan İbrahim Bey'le evlendi Emir Yusuf İshak Bâli Hafsa ve Hatice adlarında dört çocukları oldu Eşi İbrahim Bey'in vefatı üzerine Selçuk Hatun çocuklarını alarak Kastamonu'dan Bursa'ya ağabeyi Sultan 2 Murad'ın yanına döndü O tarihte Selçuk Hatun 34 yaşındaydı 78 yaşında Bursa'da vefat etti Yeşil türbeye babası Çelebi Sultan Mehmed'in (1 Mehmed) yanına defnedildi

1450'de Bursa'nın Kayhan semtinde Irgandı Köprüsü'ne yakın bir yerde tek minareli küçük bir mescit yaptırdı 1451 yılında Edirne'de Selçuk Hatun Mescidi yapıldı Mescid Osmanlı-Rus savaşında yıkıldı 2005'te 'Mezit Bey Cami Sokak' adıyla yeniden ibadete açıldı 1465'te Bursa'da Nilüfer çayı üzerinde 8-10 gözlü 'Mihraplı Köprü' adıyla bir köprü yaptırdı İstanbul'un fethinin ardından Aksaray (Taşkasap) Millet Caddesi üzerinde bir cami inşa ettirdi Bu cami 1956'da Millet Caddesi'nin genişletilmesi sırasında yıkıldı 1964'te biraz daha geride yeniden inşa edildi Bursa'nın Kayhan semtinde bir mektep tabhane Balıkesir'de bir zaviye (tekke) Manisa'da Sultaniye Külliyesi yaptırmıştır

Hafsa Valide Sultan (Yavuz Sultan Selim'in eşi Kanuni Sultan Süleyman'ın annesi): Şehzade Süleyman dünyaya geldiğinde Yavuz 24 Ayşe Hafsa Sultan 16 yaşındaydı Ayşe Hafsa Sultan evliliğinin başlangıcından (1493) Şehzade Süleyman'ın Kefe Sancakbeyliği'ne tayin olunduğu 1509'a kadar 16 yıl zevcesi Şehzade Selim'le birlikte Trabzon'da yaşadı Kanuni'nin Kefe'ye tayiniyle birlikte 3 yıl Kırım'da yine oğluyla birlikte Manisa'ya geçti Yavuz 1512'de tahta çıktı Ayşe Hafsa Valide Sultan bu tarihten sonra eşiyle bir araya gelemedi Eşine yazdığı mektuplar hâlâ mevcuttur Oğul Süleyman tahta geçince annesini İstanbul'a getirtti ve gerekli itibarı sağladı Ve ilk defa bu dönemde valide sultanlık makamı ihdas edildi

Şehzade Süleyman'ın Saruhan Sancakbeyliği sırasında Manisa'da cami medrese sıbyan mektebi imaret hankâh Darü'ş-şifa ve hamam yaptırdı Sultaniye Külliyesi'nin bir bölümü 10 yılda bitirildi Bu külliye ve mahalleye halen Sultaniye denir Külliyenin önce hankâh sonra da tekkeye dönüştürülen birimi 1935 yılında dönemin Manisa Valisi Murat Germen tarafından yıktırıldı Arsası satıldı ve bugün üzerinde evler vardır İnşa edilen Darü'ş-şifa dikkat çeker Bu külliye için İzmir Manisa civarlarından çok sayıda gelir kaynağı bırakılmıştır Valide Sultan 19 Mart 1534'te 56 yaşında vefat etti Türbesi İstanbul'dadır

Nurbânu Valide Sultan (Sultan 2 Selim'in eşi Sultan 3 Murad'ın annesi): Atik Valide Külliyesi (eski valide olarak bilinir) Üsküdar'da geniş bir alanı kaplar Külliyede imaret kervansaray gibi birçok bölüm vardır Buradaki Darü'ş-şifa'da 1873'ten sonra akıl hastaları tedavi edilmiş 1927'den sonra ise bina Tekel'e verilmişti Bu külliyenin büyük bir bölümü 2003'ten sonra Marmara Üniversitesi'ne tahsis edildi Atik Valide Camii Atik Valide Sultan Sıbyan Mektebi (1928'de jandarmaya verildi) Atik Valide Kurrası yaptırdığı bazı eserlerdir

Bezmiâlem Valide Sultan (Sultan 2 Mahmud'un zevcesi Abdülmecid'in annesi): Bezmiâlem Valide Sultan'ın yapmış olduğu hayır eserlerinin başında İstanbul'un Yenibahçe semtinde inşa ettirdiği ve bugün de hizmete devam eden "Gureba-i Müslimin Hastanesi"dir Hastanenin yapımında 1826'daki kolera 1843'teki çiçek hastalığı salgını etkili olmuştur Hastane 1845'te açıldı Hastanenin ismi "Gureba Hastanesi" "Bezmialem" ile anıldı Bugün "Vakıf Gureba" ismiyle anılıyor Hastane binası pek çok onarım geçirmiş ve ek yapılmıştır Bu nedenle asliyetini kaybetmiştir Hastane çevresinde cami çeşme hamam da yapılmıştır

Divanyolu'nda da Osmanlı Devleti'nin ilk sivil lisesi inşa edildi Bu mektep 1850'de törenle açıldı Kabataş'la Beşiktaş arasında yapılan Bezmialem Valide Sultan Camii yapıldığı günden bugüne Dolmabahçe Camii olarak bilinir Valide Sultan bu caminin bitimini göremeden vefat eder 1948 yılında Dolmabahçe Stadyumu'nun yapımı sırasında cami avlusunun büyük bir kısmı yola ve meydana eklenmiştir Avlunun çevre duvarı ve cümle kapıları ve bazı birimleri ortadan kaldırılmıştır Cami 1948-1961 yılları arasında deniz müzesi yapılır ve ibadete kapatılır Valide Sultan Unkapanı-Azapkapı arasında dubalar üzerinde yüzen bir köprü yaptırır (1844) Valide Sultan 43 yaşında hayatını kaybetti
Zaman
__________________