Abdüsselâm Bin Meşîş Hasenî

ABDÜSSELÂM BİN MEŞÎŞ HASENÎ

Fas evliyâsından Ebü'l-Hasan Şâzilî'nin hocası Künyesi, Ebû Muhammed'dir Peygamber efendimizin mübârek soyundandır Hazret-i Hasan'ın soyundan olduğu için Hasenî denmiştir Doğum târihi bilinmemektedir 1228 (H 625) senesinde şehîd oldu Hayâtı hakkında bilgi azdır

Yedi yaşında mânevî hâller görülmesinden sonra kendini ilme ve ibâdete verdi On altı yıl dolaştı Bu sırada bir mağarada kalırken, yanına, evliyâdan Abdurrahmân bin Zeyyât geldi Yedi yaşından beri mânevî terbiyesi ile meşgûl olduğunu, kavuştuğu hâlleri tek tek söyleyince ona intisâb etti, bağlanıp talebe oldu Evliyâlıkta yüksek derecelere kavuştu

Talebelerinin büyüklerinden olan Ebü'l-Hasan eş-Şazilî şöyle anlatır:

Irak'a vardığım zaman, sâlih bir zât olan Ebü'l-Feth el-Vâsıtî hazretlerinin huzûruna gittim Çünkü, Irak'ta birçok âlim olmasına rağmen, onun gibisi yoktu Ben, zamânın büyüğünü arıyordum Yanına girince bana; "Sen, Irak'ta zamânın kutbunu, büyüğünü arıyorsun Hâlbuki o, senin memleketindedir Onu orada bulabilirsin" dedi Bunun üzerine hemen memleketime döndüm ve evliyânın büyüğü Ârif-i billâh el-Kutb el-Gavs Ebû Muhammed Abdüsselâm bin Meşîş hazretlerinin bulunduğu yere vardım Bir dağ eteğinde, bir dergâhda ikâmet ediyordu Huzûruna çıkmadan önce gusl abdesti aldım Sonra niyetimi hâlis kılıp; bilgim, amelim her neyim varsa kalbimi tamâmen boş bulundurup, istifâde niyetiyle huzûruna yöneldim Bulunduğu yere çıkarken onunla karşılaştım Bana; "Merhabâ, hoş geldin ey Ali bin Abdullah bin Abdülcebbâr" buyurup, Resûlullah efendimize kadar ulaşan ceddimi (dedelerimi) saydı ve; "Ey Ali! Gönlünü boş bulundurup, her şeyini terk edip bize geldin Biz de, dünyâ ve âhiret ile ilgili ne zenginlik varsa sana verdik" dedi O anda beni bir dehşet kapladı Allahü teâlâ, kalb gözümü açıncaya kadar orada kaldım Hocamdan, târifi imkânsız kerâmetler gördüm

Bir gün huzûrunda oturuyordum Kucağında küçük bir çocuk vardı O esnâda İsm-i âzamı sormak hatırıma geldi O çocuk kalktı ve elini kuşağıma uzatıp; "Ey Ebü'l-Hasan, sen, İsm-i âzamı sormak niyetindesin, o, senin kalbine emânet edilmiş bir sırdır" dedi

Zamânın Kutbu Abdüsselâm bin Meşîş; "Bu çocuk, bizim yerimize sana cevap verdi" buyurdu Daha sonra Ebû Muhammed Abdüsselâm bin Meşîş bana; "Ey Ali, şimdi Afrika'ya git Şâzile denilen yere yerleş Allahü teâlâ, bundan sonra senin eş-Şâzilî diye çağırılmanı nasîb eder Oradan Tunus'a git Tunus'ta pek çok kimse sana tâbi olur Daha sonra Meşrık beldelerine gidersin İnsanları irşâd edersin doğru yolu gösterirsin" buyurdu Bunun üzerine ben; "Efendim, bana vasiyette bulunur musunuz?" deyince; "Allahü teâlâdan kork İnsanlardan sakın Dilini insanların boş sözlerinden koru Kalbini onların kötü düşüncelerinden muhâfaza et Âzâlarını gözet ve onları harama düşmekten, günah işlemekten koru Ne için yaratılmışlar ise, onları o vazîfede kullan Allahü teâlânın farz kıldığı işleri zamânında yap Böyle yaparsan, Allahü teâlânın hıfz u himâye ve korumasında olursun Allahü teâlânın sana emrettiği işleri yaparsan, verâ sâhibi (haramlardan sakınan) olursun Şöyle duâ et: Yâ Rabbî! Senden alıkoyan her şeyden beni koru İnsanların şerlerinden beni muhâfaza et Senin rızân ile kalbimi zenginleştir Sen her şeye kâdirsin" buyurdu

Yine biri ona; "Efendim! Bana bâzı vazîfeler verseniz de onlarla meşgul olsam" dedi Buyurdu ki: "Farzları yerine getir, mâsiyetleri, günahları terket Kalbini dünyâyı istemekden, kadın ve makam sevgisinden, nefsin arzu ve isteklerinden koru Allahü teâlânın sana verdiği ile kanâat et Allahü teâlânın beğendiği bir şeye kavuşursan şükret"

Buyururdu ki:

"Dünyâ kirinden temizlen Arzu ve isteklerine meylettiğin zaman onu tövbe ile düzelt Allahü teâlânın sevgisine yapış Allah sevgisi öyle bir şeydir ki, her iyilik, hayır ve üstünlüğün esası odur

Sevaba kavuşamayacağın yere ayağını koyma Günah işlemeyeceğin yere otur Başka yere oturma

Allahü teâlânın beğendiği işleri yapmakta yardım isteyeceğin kimseden başkası ile oturup kalkma

En güzel nasîhatçı seni Mevlâ'ya sevk edendir

Kendisi hatırlanınca, Allahü teâlâyı hatırlatanlarla berâber ol"

Abdüsselâm bin Meşîş sünnet-i seniyyeye dînin emir ve yasaklarına çok bağlı, yalnız olarak hep ibâdetlerle meşgûl olurdu Muhammed bin Ebû Tevâcîn peygamberlik iddiâsında bulununca, inzivâyı, yalnız bir köşede kendi hâlinde yaşamayı bırakıp, onunla mücâdele etti ve bu sırada şehîd oldu "Şehîd kutb" diye meşhûr oldu Benî Arûs mıntıkasındaki Cebelialem denilen yere defnedildi Türbesi Fas'taki önemli ziyâret yerlerindendir Çocuklarına ve torunlarına dâimâ hürmet edilegelmiştir

Okumuş olduğu Salevât günümüze kadar gelmiş ve yirmiden fazla açıklaması yapılmıştır

1) Câmiu-Kerâmât-il-Evliyâ; c2, s69
2) Tıbyân-ul-Vesâil; c3, s124-129
3) Brockelman; Gal-1, s569, Sup-1, s757
4) El-Kutb-üş-Şehîd Sîdî Abdüsselâm bin Meşîş (Abdülhalîm Mahmûd, Kâhire, 1976)