Oniks (Damarlı Akik) Nedir?

Silis minerallerinden akikin bir türü olan oniks yarı değerli bir taştır Akik, kalsedon ya da kadıköytaşı olarak adlandırılan geniş bir mineraller gru*bunun üyesidir Karneliyen ve helyotrop (kantaşı) gibi değerli taşları da içeren kalse-donlar özellikle mücevher yapımında kullanı*lır Oniksi öbür kalsedon türlerinden ayırt eden özelliği, birbirini izleyen siyah ve beyaz renkli şeritleri olmasıdır Aynı taşın kahve*rengi ya da kırmızı şeritli türüne ise sardoniks denir
Bu ilginç renkli şeritli yapısı nedeniyle oniks çok eski zamanlardan beri kuyumculuk*ta ve vazo gibi küçük süs eşyalarının yapımın*da kullanılmaktadır Çoğu kez oyularak işle*nir İki tür oyma mücevher vardır; bunlar oymanın yapılış tarzına göre adlandırılır Ka-mayö ya da karne denen türde, taşın zemini oyulur ve desen ya da figür taşın yüzeyinde bir kabartma halinde kalır; intaglio denen türde ise bu işlemin tam tersi gerçekleştirilir ve desen ya da figür oyularak hazırlanır Oniks daha çok kamayö yapımında kullanılır; çünkü, oniksteki iki renk oymacıya, bunların birinden motifte, ötekinden ise zeminde ya*rarlanma olanağını verir Kamayölerin çoğu broşlarda (takı iğne) kullanılır En nitelikli oniksler Hindistan ve Güney Amerika'da çıkarılır
Benzer görünümü nedeniyle zaman zaman oniksle karıştırılan bir kalsit (kristal yapılı kireçtaşı) türü vardır "Oniks mermeri" de*nen bu malzeme çok daha büyük cisimlerin yapımında kullanılır Eski Mısırlılar, Yunanlı*lar ve Romalılar tapınaklarının yapımında oniks mermerinden de yararlanmışlardır Pek çok İslam ülkesinde sütunları bu malzemeden yapılmış camiler bulunur Cezayir, Fas ve Mısır'da zengin oniks mermeri yatakları vardır

Oniks veya Damarlı Akik (İngilizce karşılığı olan Onyx de sıklıkla kullanılır), yarı değerli bir taş türüdür Oniks ismi Asur dilinde "yüzük, halka" anlamına gelen sözcükten türemiştir Kuvars'ın kriptokristalin bir türü olan oniks, farklı renklerde birçok katmana sahip olan bir taştır Katmanların renkleri oldukça değişkendir ve beyazdan siyaha kadar birçok farklı renkte olabilir Bir oniks türü olan Sardoniks (Sardonyx) ise renkli şeritler kırmızının tonlarıdır Saf siyah oniks pek yaygın bulunsa da renkli oniksler kadar yaygın bulunmaz Bazen kalsit gibi farklı taşlara da hatalı bir şekilde oniks dendiği olmuştur Oysa örneğin kalsit, onikse oranla çok daha yumuşaktır ve daha yaygın bulunur Kimyasal formulü SiO2, silikon dioksit, olan oniksin Mohs skalasına göre sertliği 7'dir