Sözlü Dönem Ürünleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

1

Koşuk

Ø Hece vezni ve yarım kafiye ile söylenen şiirlerdir

Ø Kopuz eşliğinde söylenir

Ø Yiğitlik, aşk, tabiat konularını işler

Ø Nazım birimi dörtlüktür

Ø Bu şiirlerde düz kafiye kullanılır: aaaa, bbba, ccca? (aaab cccb dddb)

Ø Bu şiirlerin İslâm sonrası halk edebiyatındaki adı koşma?dır

Ø Sığır denilen sürek avlarında söylenen lirik şiirlerdir

2

Sagu

Ø Ölen bir kişinin arkasından söylenen ağıt şiirleridir

Ø Ölen kişinin kahramanlıklarını, başarılarını, erdemlerini anlatır; ölümlerinden duyulan üzüntüyü dile getirir

Ø Koşuk nazım şekliyle söylenir

Ø Bu şiirlere İslâm sonrası halk edebiyatında ?ağıt?, Divan edebiyatında ?mersiye? denir

Ø ?Yuğ? denilen ölüm törenlerinde söylenir

Ø Divanu Lûgatit-türk?teki Alp Er Tunga sagusu bu türün önemli bir örneğidir

3

Sav

Ø Türk toplumunun dünyaya bakışını, geleneklerini, varlık anlayışlarını ortaya koyan özlü sözlerdir

Ø Bugünkü ?ata sözü?nün karşılığıdır

Ø Divanu Lûgatit-türk?te pek çok sav vardır

4

Destan

Bütün dünya edebiyatlarının başlangıç eserleri olan destanlar, çeşitli konularda yaradılış hikâyeleri yanında, milletlerin hayatında büyük yankılar uyandırmış bir kahramanın veya tarih olayının millet

muhayyilesinde ortak sembol ve ifadelerle zenginleştirilmiş uzun manzum hikâyeleridir

Türk destanları, kâinatın, insanın, kadının ve erkeğin yaradılışı; Türk milletinin doğuşu, çeşitli Türk devletlerinin kuruluş gelişme, çöküşleri, zafer ve yenilgileri gibi konularla beraber pek çok sebep açıklayıcı efsaneyi de içinde barındırır

Bütün dünya edebiyatlarında olduğu gibi Türk Edebiyatının da ilk örnekleri destanlardır

Milletlerin toplumu derinden etkileyen, tarihî önem arz eden önemli olaylarını (doğal afetler, savaşlar, göç, yangın vb

) konu edinirler

Manzum hikâyelerdir

Destanlarda olağan üstü olaylar ve olağan üstü özellikte kahramanlar vardır

Destanlar anonim ve sözlü edebiyat ürünleridir

Ağızdan ağıza dolaşmak suretiyle oluşmuşlardır

Destanlarda anlatılan olayların geçtiği yer ve zaman bilinmez

Kahramanlar lider ve kurtarıcı rolündedir

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sözlü Dönem Ürünleri 1 Koşuk Ø Hece vezni ve yarım kafiye ile söylenen şiirlerdir Ø Kopuz eşliğinde söylenir Ø Yiğitlik, aşk, tabiat konularını işler Ø Nazım birimi dörtlüktür Ø Bu şiirlerde düz kafiye *kullanılır*: aaaa, bbba, ccca? (aaab cccb dddb) Ø Bu şiirlerin İslâm sonrası halk edebiyatındaki adı koşma?dır Ø Sığır denilen sürek avlarında söylenen lirik şiirlerdir 2 Sagu Ø Ölen bir kişinin arkasından söylenen ağıt şiirleridir Ø Ölen kişinin kahramanlıklarını, başarılarını, erdemlerini anlatır; ölümlerinden duyulan üzüntüyü dile getirir Ø Koşuk nazım şekliyle söylenir Ø Bu şiirlere İslâm sonrası halk edebiyatında ?ağıt?, Divan edebiyatında ?mersiye? denir Ø ?Yuğ? denilen ölüm törenlerinde söylenir Ø Divanu Lûgatit-türk?teki Alp Er Tunga sagusu bu türün önemli bir örneğidir 3 Sav Ø Türk toplumunun dünyaya bakışını, geleneklerini, varlık anlayışlarını ortaya koyan özlü sözlerdir Ø Bugünkü ?ata sözü?nün karşılığıdır Ø Divanu Lûgatit-türk?te pek çok sav vardır 4 Destan Bütün dünya edebiyatlarının başlangıç eserleri olan destanlar, çeşitli konularda yaradılış hikâyeleri yanında, milletlerin hayatında büyük yankılar uyandırmış bir kahramanın veya tarih olayının millet muhayyilesinde ortak sembol ve ifadelerle zenginleştirilmiş uzun manzum hikâyeleridir Türk destanları, kâinatın, insanın, kadının ve erkeğin yaradılışı; Türk milletinin doğuşu, çeşitli Türk devletlerinin kuruluş gelişme, çöküşleri, zafer ve yenilgileri gibi konularla beraber pek çok sebep açıklayıcı efsaneyi de içinde barındırır Bütün dünya edebiyatlarında olduğu gibi Türk Edebiyatının da ilk örnekleri destanlardır Milletlerin toplumu derinden etkileyen, tarihî önem arz eden önemli olaylarını (doğal afetler, savaşlar, göç, yangın vb) konu edinirler Manzum hikâyelerdir Destanlarda olağan üstü olaylar ve olağan üstü özellikte kahramanlar vardır Destanlar anonim ve sözlü edebiyat ürünleridir Ağızdan ağıza dolaşmak suretiyle oluşmuşlardır Destanlarda anlatılan olayların geçtiği yer ve zaman bilinmez Kahramanlar lider ve kurtarıcı rolündedir