Kader Ve Kaza Ne Demektir?

Sözlükte ölçmek, tahmin etmek ölçüp takdir ederek tayin etmek; güç yetirmek ve kudret anlamlarına gelen kader, dinî bir terim olarak, Allah'ın ebede kadar olacak şeyleri, bunların zaman ve yerini, özellik ve niteliklerini, nasıl ve ne zamanda olacaklarsa onların tamamını ezelde bilip bu bilgi doğrultusunda takdir etmesine denir Bu durumda kader Allah'ın ilim sıfatını ilgilendirmektedir O halde kader, Allah'ın ilmi doğrultusunda, kainatı ve ondaki her şeyi belli bir düzen ve ölçüye göre idare eden ilâhî bir kanundur Bu konuda Kur'anda şöyle buyurulmaktadır: “Gerçekten biz, her şeyi bir ölçü ve dengede yarattık” (Kamer 54/49); “Allah her dişinin neye gebe olduğunu, rahimlerin artırdığı şeyi ve eksilttiği şeyi bilir Her şey O'nun katında bir ölçüyledir” (Rad,13/8); “Hiçbir şey yoktur ki, hazineleri yanımızda olmasın Biz onu ancak belli bir ölçü ile indiririz” (Hicr 15/21); “… O her şeyi yaratmış ve yarattığı o şeyleri bir ölçüye göre takdir etmiştir” (Furkân,25/2) "Yeryüzünde ve kendi nefislerinizde uğradığınız hiçbir musibet yoktur ki, biz onu yaratmadan önce, bir kitapta (Levh-i Mahfuzda) yazılmış olmasın Şüphesiz bu, Allaha göre kolaydır" (Hadîd 57/22)

Kazâ ise, Cenab-ı Hakk'ın ezelde irade etmiş olduğu ve takdir buyurduğu şeylerin, zamanı gelince her birisini ezelî ilim, irade ve takdirine uygun bir biçimde meydana getirmesi ve yaratmasıdır Bu takdirde kaza, Allah'ın tekvin sıfatını ilgilendiren bir konu olmaktadır Bu tanım, İmam Mâtüridî ve taraftarlarına göredir Eşarîler ise kazayı daha farklı bir şekilde tarif etmişlerdir: Kaza; hüküm mânâsınadır Allah'ın eşyayı sonradan nasıl olacaksa ezelde öylece irade etmesidir Kader ise, Allah'ın her şeyi vakti gelince, ezelî ilmine uygun olarak, irade ettiği şekilde yaratmasıdır