Dünya'nın En İyi 100 Kitabı Ve Onların Arasına Giremeyen Kitaplar

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-04-2012

Dünya'nın En İyi 100 Kitabı ve Onların Arasına Giremeyen Kitaplar

'Newsweek'in yayımladığı 'Tüm zamanların en iyi 100 kitabı' listesinde Dostoyevski, Kafka, Albert Camus gibi yazarların olmaması tartışma yarattı

Adalet Ağaoğlu, Ayşe Kulin, Elif Şafak listeyi ntvmsnbc'ye yorumladı

Newsweek 'Tüm zamanların en iyi 100 kitabı' listesini yayımladı ama listede Dostoyevski, Franz Kafka, Anton Çehov, Albert Camus, Montaigne, Honoré de Balzac, Victor Hugo, gibi dünya edebiyatının büyük isimlerinin olmaması eleştiriliyor

Adalet Ağaoğlu, Elif Şafak ve Ayşe Kulin listeyi ntvmsnbc'ye yorumladı:

Camus, Kafka, Dostoyevski

Adalet Ağaoğlu:
İDEOLOJİLERE GÖRE YAPILIYORZaten bu tarz listelerden haz etmiyorum çünkü edebiyatı kategorize etmeyi doğru bulmuyorum

Bazı isimler var, bazı isimler yok

Edebiyatta bunu sevmiyorum

'Kadın yazar' sınıflandırmasına da bu yüzden karşı çıkıyorum

Sonuçta bu listeler, sınıflandırmalar, ideolojilere göre yapılıyor

'NEYİ SATABİLİRİZ' ANLAYIŞI ÖN PLANDA
Kategorize edildiği zaman 'kime göre, neye göre ve kimler tarafından' yapıldığı önem taşıyor

Zamanında Kafka'nın Rus edebiyat çevrelerince görmezden gelinmesi bile ideolojilerin ne kadar belirleyici olduğunu gösteriyor

Yani tamamen siyasal güdümler ve 'neyi satabiliriz' anlayışı ön planda

Batı'nın etnik temelli bir bakışı var

Sonuçta böyle listeleri ideolojiler ve siyaset belirliyor

Bir de ırksal dayanışmalar var tabii

Etnik gruplar arasında dayanışma var

Mesela bizde, o dayanışmayı göremiyoruz

Çünkü biz bizi sevmiyoruz

DOSTOYEVSKİ'NİN OLMAMASINA ÇOK ŞAŞIRDIM
Dostoyevski'nin, Camus'nün, Kafka'nın olmamasına tabii çok şaşırdım

Gösteri sanatlarıyla ilgilenen genç dünayaya çok yakın durmuyorlar mı acaba

BATI NE YAPARSA, O ÖNE ÇIKARILIYOR
Ayrıca bir gerçek var, Batı ne yaparsa, Doğu'da ve bizde o öne çıkarılıyor

Medya Batı neyi beğenirse onu beğeniyor

Batı ne yazarsa, neyi severse onu alıyoruz

Mesela ben başarılı bir kitap yazdığım zaman hemen Batı'ya benzetiliyordum

Yani 'Bizde de bunun gibiler var' demeye getiriyorlardı

EDEBİYATIMIZ BİLİNMEDEN AB DE BİZİ ANLAYAMAZ
Aslında herkes kendi kültürüne sahip çıkmalı

Mesela Türkiye Cumhuriyeti edebiyatı, şiiri bilinmediği sürece Avrupa Birliği de bizi anlayamaz

İnsanımızı kavrayabilmek için Türkiye edebiyatını çok iyi bilmek gerekiyor

Elif Şafak:
TAVSİYE LİSTELERİ OLARAK GÖRMEKTEN YANAYIM
Sanat ve edebiyatta "en iyiler" listeleri her zaman için sorunlu ve eksik olmuştur

Ben bu listeleri "otorite listeleri" olarak değil, "tavsiye listeleri" olarak görmekten yanayım

Öyle bakarsak, bu tür listeler faydalı olabilir

Yoksa herhangi bir edebi eserin ne denli iyi olup olmadığına karar verecek tek bir otorite vardır; o da okurdur

AMERİKAN EDEBİYATI ÖN PLANDA
Newsweek'in hazırladığı listede çok kıymetli kitaplar var elbette ama bariz şekilde Amerikan edebiyatının ön plana çıktığı bir liste bu

Bu bize dünyanın başka yerlerinden gelen yazarların işlerinin ne kadar zor olduğunu bir kez daha gösteriyor

Bugün Amerika'da okunan kitapların sadece yüzde 2'si çeviri kitaplar

Onlar da ağırlıklı olarak Fransızca, İspanyolca ve Japonca

'DOĞULU' YAZARIN İŞİ BAŞTAN ZOR
Amerika'daki edebiyat çevreleri dış dünyaya kapalı olabiliyor

Yani bir "Doğulu" yazarın işi baştan zor

Türkiye'den gelen bizlerin ise işi daha da zor

Ne tam "Avrupa edebiyatı"na ne "egzotik doğu edebiyatı"na giriyoruz

Bu tür listelerin en sınırlı tarafı, evrensel değil, belli Batı merkezci olmaları

Listede elbette Rus edebiyatından daha çok isim görmeyi beklerdim

Tabii günün birinde Ahmet Hamdi Tanpınar'ı da bu listede görsek ne güzel olur

BENİM LİSTELERİM RUH HALİME GÖRE DEĞİŞİR
Benim ilk 10 kitabım sürekli değişir

Ruh halime göre

Bugünkü ilk 10 kitabım ile bir hafta sonrakiler aynı olmayabilir

Okumak ucu açık bir süreç; devamlı bir akış

Listeleri yap boz gibi görmekten yanayım

Ayşe Kulin:
HEP AYNI ŞEY, BATI'NIN BAKIŞIEdebiyatta bu tarz listeleri açıkçası çok doğru bulmuyorum

O yüzden listeye bakmayı bile çok gerekli görmüyorum

Çünkü bu tarz listelerde her zaman aynı şeyi, Batı'nın bakışını görüyoruz

DÜNYANIN MERKEZİ OLDUKLARINI ZANNEDİYORLAR
Batı'da öyle bir inanış var ki; bütün kültürlerin onların hakimiyeti altında olduğunu zannediyorlar

Dünyanın merkezi olduklarını, her zaman en iyi olduklarını zannediyorlar

Müzik Batı müziği, edebiyat Batı edebiyatıdır

MİLYONLARCA İNSAN İKİ ÇUBUKLA YEMEK YİYOR
Bilmiyorlar ki dünyada milyonlarca insan iki çubukla yemek yiyor

Milyonlarca insan kendi kültürünü yaşıyor

Ama Batı, bu kültürleri hiçbir zaman görmüyor bile

Ömer Türkeş
BU TARZ LİSTELER HER ZAMAN TEPKİ TOPLAR
Bu tarz listeler hiçbir kesinlik taşımadıkları, edebiyat ya da diğer konularda belirleyicilikleri olmadığı halde, kısa bir süre için tartışmaya yol açarlar

İster başına “Dünyanın” sözcüğünü koyun ister “Türkiyenin”, “En iyi”ler listeleri her zaman olumlu/olumsuz tepkiler toplamıştır

KOMPLO MANTIĞIYLA DİDİKLENİR DURUR
Oylamaya katılanların niteliğinden listeyi hazırlatan yayın organına, siyasi eğilimlerden uluslar arası siyasete kadar pek çok şey, bazen komplo mantığıyla didiklenir durur

Oysa, popüler kültürün her alanı bu tarz “En İyiler” listeleriyle doludur

'EN İYİLER'İN 'YÜKSEK KÜLTÜR'E DE SIÇRAMASI
Sanıyorum aklımızı karıştıran, “En İyiler” listelerinin “yüksek kültür” ürünlerine de sıçraması; en iyi yazarların, en iyi sanatçıların, en iyi kitapların da sıralanması

Oysa kültür endüstrisi için bir kitabın değerini belirleyen “yüksek”liği ya da “alçak”lığı değil satış potansiyelidir

Bu Listede kitapların ikinci planda kaldığını da eklemeliyim

AMERİKAN EDEBİYAT TARİHİNİN ETKİSİ ANLAŞILIR BİRŞEY
Listeye Anglo-Sakson beğeninin ve Amerikan Edebiyat tarihinin etkisi olduğunu düşünüyorum

Bu da anlaşılır bir şey

Herkes kendi toplumundan, kendi okuma alışkanlıklarından ve beğenisinden hareketle yapar seçimini

Oylamaya seçilen “otorite”lerin dünyanın bütün edebiyatlarını, bütün kültürlerini tanımalarının mümkün olamayacağını düşünürsek, seçimin herkesin kendi okuma perspektifiyle sınırlı olduğu daha kolay anlaşılacaktır

Mesele Türkçe yazılan edebiyatın varlığından bile habersiz okuyucuların Yaşar Kemal ya da Orhan Pamuk isimlerini zikretmesi elbette mümkün değildir

SONUÇTA BU BİR SEÇİM
Böyle bir liste yapsam bir çoğu aklıma bile gelmeyecek, önemli bulduğum başka kitaplar onların yerini alacaktı

Elbette bu da bir seçim ve başkalarınınkinden daha kesin bir doğruluk taşımıyor

Kültürel alanda kesin doğruluklar yoktur zaten

Kimilerinin başyapıt saydığı edebiyat şahaserlerini sevmek, onları şimdiye kadar okumamış olmanın utancıyla okumak zorunda da değiliz

Tersine, okumaya, tanımaya ve sevmeye, herkes kendisi için en uygun yazardan başlamalı, herkes bir yazının, bir şarkının, bir anlatının, bir incelemenin hoşuna giden noktasına bağlanmalı ve buradan yola çıkarak benzerlerini aramalıdır

Yani hiç kimsenin herkes için geçerli hazır bir okuma listesi olamaz

LİSTEYİ OKUYUCUNUN KENDİSİ TAMAMLAYACAK
Listeyi tamamlayacak olan okuyucunun kendisidir

Öyle ki, kimi okuyucu aradığının dilsel güzellik, metaforlarla, imgelerle zenginleştilmiş metinler olduğunu farkedecek, bu türden eserler veren yazarlarla dolduracaktır listesini

Bir ülke edebiyatına yakınlık duyanlar kadar edebiyatta ulusal motifleri tercih edenler ya da romanın belli türlerinden hoşlananlar da olacaktır

Her ne olursa olsun, kazanan edebiyatla daha doğrusu okuma pratiği ile sevgi ilişkisini kurabilenlerdir

NEYİN KLASİK OLDUĞU
Neyin klasik olup olmayacağı sorusu basit gibi görünmekle birlikte, cevaplayanın edebiyat anlayışını ortaya koymasıyla hem çok kapsamlı hem de üzerinde fikir birliğine varılması güç bir soru

Kaldi ki, şimdi bizim klasik dediğimiz isimlerin bir avuç insandan başkasının ilgisini çekmediğini, yani toplumun büyük bir kesimi için klasik olmadıklarını da görüyoruz

Bir çok yazarın kalıcılığını sağlayan milli eğitim müfredatında yer almalarıdır

Ama elli yıl sonra bu müfredatın nasıl bir hal alacağını, giderek kısırlaşan Türkçenin yarım asır sonra ne hale geleceğini, küreselleşme karşısında yerel kültürün ne ölçüde yaşayacağını tayin etmek hiç kolay değil

İşte, İngiliz Daily Telegraph ve The Guardian gazetelerinin de bulunduğu, sadece İngilizce yazılan ve İngilizceye çevrilen kitaplara yer veren, 10 farklı 'en iyi kitap' listesinin tercihlerine dayanarak oluşturulan liste:

1- Savaş ve Barış / Lev Tolstoy
2- 1984 / George Orwell
3- Ulysses / James Joyce
4- Lolita / Vladimir Nabokov
5- Ses ve Öfke / William Faulkner
6- Görünmez Adam / Ralph Ellison
7- Deniz Feneri / Virginia Woolf
8- İlyada ve Odysseia / Homeros
9- Gurur ve Önyargı / Jane Austen
10- İlahi Komedya / Dante Alighieri

11- Canterbury Hikâyeleri / Geoffrey Chaucer
12- Gulliverin Gezileri / Jonathan Swift
13- Middlemarch / George Eliot
14- Ruhum Yeniden Doğacak / Chinua Achebe
15- Çavdar Tarlasında Çocuklar (Gönülçelen) / J

D

Salinger
16- Rüzgâr Gibi Geçti / Margaret Mitchell
17- Yüzyıllık Yalnızlık / Gabriel Garcia Marquez
18- Muhteşem Gatsby / F

Scott Fitzgerald
19- Madde 22 / Joseph Heller
20- Sevgili / Toni Morrison

21- Gazap Üzümleri / John Steinbeck
22- Geceyarısı Çocukları / Salman Rüşdi
23- Cesur Yeni Dünya / Aldous Huxley
24- Mrs

Dalloway / Virginia Woolf
25- Native Son / Richard Wright
26- Amerikada Demokrasi / Alexis de Tocqueville
27- Türlerin Kökeni / Charles Darwin
28- Herodot Tarihi / Heredot
29- Toplum Sözleşmesi / Jean-Jacques Rousseau
30- Kapital / Karl Marx

31- Prens / Niccolo Machiavelli
32- İtiraflar / St

Augustine
33- Leviathan / Thomas Hobbes
34- Pelopponnes Savaşlarının Tarihi / Tukididis
35- Yüzüklerin Efendisi / J

R

Tolkien
36- Winnie the Pooh / A

A Milne
37- Aslan, Cadı ve Dolap / C

S Lewis
38- Hindistana Bir Geçit / E

M

Forster
39- Yolda / Jack Kerouac
40- Bülbülü Öldürmek / Harper Lee

41- İncil 42- Otomatik Portakal / Anthony Burgess
43- Ağustos Işığı / William Faulkner
44- Siyah İnsanların Ruhları / W

E

B

Du Bois
45- Engin Sargossa Denizi / Jean Rhys
46- Madam Bovary / Gustave Flaubert
47- Kayıp Cennet / John Milton
48- Anna Karennina / Leo Tolstoy
49- Hamlet / William Shakespeare
50- Kral Lear / William Shakespeare
51- Othello/ William Shakespeare
52- Soneler / William Shakespeare
53- Çimen Yaprakları / Walt Whitman
54- Huckleberry Finnin Maceraları / Mark Twain
55- Kim / Rudyard Kipling
56- Frankenstein / Mary Shelley
57- Süleymanın Şarkısı / Toni Morrison
58- Guguk Kuşu / Ken Kesey
59- Çanlar Kimin İçin Çalıyor? / Ernest Hemingway
60- Mezbaha 5 / Kurt Vonnegut

61- Hayvan Çiftliği / George Orwell
62- Sineklerin Tanrısı / William Golding
63- Soğukkanlılıkla / Truman Capote
64- Altın Defter / Doris Lessing
65- Kayıp Zamanın İzinde / Marcel Proust
66- Büyük Uyku / Raymond Chandler
67- Döşeğimde Ölürken / William Faulkner
68- Güneş de Doğar / Ernest Hemingway
69- Ben, Claudius / Robert Graves
70- Yalnız Bir Avcıdır Yürek / Carson McCullers

71- Oğullar ve Sevgililer / D

H

Lawrence
72- Kralın Adamları / Robert Penn Warren
73- Git Onu Dağda Anlat / James Baldwin
74- Charlotteun Sevgi Ağı / E

B

White
75- Karanlığın Yüreği / Joseph Conrad
76- Gece / Elie Wiesel
77- Tavşan Kaç / John Updike
78- Masumiyet Çağı / Edith Wharton
79- Portnoyun Feryadı / Philip Roth
80- Bir Amerikan Trajedisi / Theodore Dreiser
81- The Day of the Locust / Nathanael West
82- Yengeç Dönencesi / Henry Miller
83- Malta Şahini / Dashiell Hammett
84- Kuzey Işıkları Üçlemesi / Philip Pullman
85- Death Comes for the Archbishop / Willa Cather
86- Düşlerin Yorumu / Sigmund Freud
87- Henry Adamsın Eğitimi / Henry Adams
88- Maodan Sözler / Mao Zedong
89- Dinsel Deneyim Çeşitleri / William James
90- Brideshead Revisited / Evelyn Waugh

91- Sessiz Bahar / Rachel Carson
92- İstihdam, Kazanç ve Para Genel Teorisi / John Maynard Keynes
93- Lord Jim / Joseph Conrad
94- Goodbye to All That / Robert Graves
95- The Affluent Society / John Kenneth Galbraith
96- Söğüt Ağaçlarındaki Rüzgâr / Kenneth Grahame
97- Malcolm Xin Otobiy

/ Alex Haley ve Malcolm X
98- Eminent Victorians / Lytton Strachey
99- Renklerden Mor / Alice Walker
100- İkinci Dünya Savaşı / Winston Churchill

11-04-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Dünya'nın En İyi 100 Kitabı Ve Onların Arasına Giremeyen Kitaplar Dünya'nın En İyi 100 Kitabı ve Onların Arasına Giremeyen Kitaplar 'Newsweek'in yayımladığı 'Tüm zamanların en iyi 100 kitabı' listesinde Dostoyevski, Kafka, Albert Camus gibi yazarların olmaması tartışma yarattı Adalet Ağaoğlu, Ayşe Kulin, Elif Şafak listeyi ntvmsnbc'ye yorumladı Newsweek 'Tüm zamanların en iyi 100 kitabı' listesini yayımladı ama listede Dostoyevski, Franz Kafka, Anton Çehov, Albert Camus, Montaigne, Honoré de Balzac, Victor Hugo, gibi dünya edebiyatının büyük isimlerinin olmaması eleştiriliyor Adalet Ağaoğlu, Elif Şafak ve Ayşe Kulin listeyi ntvmsnbc'ye yorumladı: Camus, Kafka, Dostoyevski Adalet Ağaoğlu: İDEOLOJİLERE GÖRE YAPILIYORZaten bu tarz listelerden haz etmiyorum çünkü edebiyatı kategorize etmeyi doğru bulmuyorum Bazı isimler var, bazı isimler yok Edebiyatta bunu sevmiyorum 'Kadın yazar' sınıflandırmasına da bu yüzden karşı çıkıyorum Sonuçta bu listeler, sınıflandırmalar, ideolojilere göre yapılıyor 'NEYİ SATABİLİRİZ' ANLAYIŞI ÖN PLANDA Kategorize edildiği zaman 'kime göre, neye göre ve kimler tarafından' yapıldığı önem taşıyor Zamanında Kafka'nın Rus edebiyat çevrelerince görmezden gelinmesi bile ideolojilerin ne kadar belirleyici olduğunu gösteriyor Yani tamamen siyasal güdümler ve 'neyi satabiliriz' anlayışı ön planda Batı'nın etnik temelli bir bakışı var Sonuçta böyle listeleri ideolojiler ve siyaset belirliyor Bir de ırksal dayanışmalar var tabii Etnik gruplar arasında dayanışma var Mesela bizde, o dayanışmayı göremiyoruz Çünkü biz bizi sevmiyoruz DOSTOYEVSKİ'NİN OLMAMASINA ÇOK ŞAŞIRDIM Dostoyevski'nin, Camus'nün, Kafka'nın olmamasına tabii çok şaşırdım Gösteri sanatlarıyla ilgilenen genç dünayaya çok yakın durmuyorlar mı acaba BATI NE YAPARSA, O ÖNE ÇIKARILIYOR Ayrıca bir gerçek var, Batı ne yaparsa, Doğu'da ve bizde o öne çıkarılıyor Medya Batı neyi beğenirse onu beğeniyor Batı ne yazarsa, neyi severse onu alıyoruz Mesela ben başarılı bir kitap yazdığım zaman hemen Batı'ya benzetiliyordum Yani 'Bizde de bunun gibiler var' demeye getiriyorlardı EDEBİYATIMIZ BİLİNMEDEN AB DE BİZİ ANLAYAMAZ Aslında herkes kendi kültürüne sahip çıkmalı Mesela Türkiye Cumhuriyeti edebiyatı, şiiri bilinmediği sürece Avrupa Birliği de bizi anlayamaz İnsanımızı kavrayabilmek için Türkiye edebiyatını çok iyi bilmek gerekiyor Elif Şafak: TAVSİYE LİSTELERİ OLARAK GÖRMEKTEN YANAYIM Sanat ve edebiyatta "en iyiler" listeleri her zaman için sorunlu ve eksik olmuştur Ben bu listeleri "otorite listeleri" olarak değil, "tavsiye listeleri" olarak görmekten yanayım Öyle bakarsak, bu tür listeler faydalı olabilir Yoksa herhangi bir edebi eserin ne denli iyi olup olmadığına karar verecek tek bir otorite vardır; o da okurdur AMERİKAN EDEBİYATI ÖN PLANDA Newsweek'in hazırladığı listede çok kıymetli kitaplar var elbette ama bariz şekilde Amerikan edebiyatının ön plana çıktığı bir liste bu Bu bize dünyanın başka yerlerinden gelen yazarların işlerinin ne kadar zor olduğunu bir kez daha gösteriyor Bugün Amerika'da okunan kitapların sadece yüzde 2'si çeviri kitaplar Onlar da ağırlıklı olarak Fransızca, İspanyolca ve Japonca 'DOĞULU' YAZARIN İŞİ BAŞTAN ZOR Amerika'daki edebiyat çevreleri dış dünyaya kapalı olabiliyor Yani bir "Doğulu" yazarın işi baştan zor Türkiye'den gelen bizlerin ise işi daha da zor Ne tam "Avrupa edebiyatı"na ne "egzotik doğu edebiyatı"na giriyoruz Bu tür listelerin en sınırlı tarafı, evrensel değil, belli Batı merkezci olmaları Listede elbette Rus edebiyatından daha çok isim görmeyi beklerdim Tabii günün birinde Ahmet Hamdi Tanpınar'ı da bu listede görsek ne güzel olur BENİM LİSTELERİM RUH HALİME GÖRE DEĞİŞİR Benim ilk 10 kitabım sürekli değişir Ruh halime göre Bugünkü ilk 10 kitabım ile bir hafta sonrakiler aynı olmayabilir Okumak ucu açık bir süreç; devamlı bir akış Listeleri yap boz gibi görmekten yanayım Ayşe Kulin: HEP AYNI ŞEY, BATI'NIN BAKIŞIEdebiyatta bu tarz listeleri açıkçası çok doğru bulmuyorum O yüzden listeye bakmayı bile çok gerekli görmüyorum Çünkü bu tarz listelerde her zaman aynı şeyi, Batı'nın bakışını görüyoruz DÜNYANIN MERKEZİ OLDUKLARINI ZANNEDİYORLAR Batı'da öyle bir inanış var ki; bütün kültürlerin onların hakimiyeti altında olduğunu zannediyorlar Dünyanın merkezi olduklarını, her zaman en iyi olduklarını zannediyorlar Müzik Batı müziği, edebiyat Batı edebiyatıdır MİLYONLARCA İNSAN İKİ ÇUBUKLA YEMEK YİYOR Bilmiyorlar ki dünyada milyonlarca insan iki çubukla yemek yiyor Milyonlarca insan kendi kültürünü yaşıyor Ama Batı, bu kültürleri hiçbir zaman görmüyor bile Ömer Türkeş BU TARZ LİSTELER HER ZAMAN TEPKİ TOPLAR Bu tarz listeler hiçbir kesinlik taşımadıkları, edebiyat ya da diğer konularda belirleyicilikleri olmadığı halde, kısa bir süre için tartışmaya yol açarlar İster başına “Dünyanın” sözcüğünü koyun ister “Türkiyenin”, “En iyi”ler listeleri her zaman olumlu/olumsuz tepkiler toplamıştır KOMPLO MANTIĞIYLA DİDİKLENİR DURUR Oylamaya katılanların niteliğinden listeyi hazırlatan yayın organına, siyasi eğilimlerden uluslar arası siyasete kadar pek çok şey, bazen komplo mantığıyla didiklenir durur Oysa, popüler kültürün her alanı bu tarz “En İyiler” listeleriyle doludur 'EN İYİLER'İN 'YÜKSEK KÜLTÜR'E DE SIÇRAMASI Sanıyorum aklımızı karıştıran, “En İyiler” listelerinin “yüksek kültür” ürünlerine de sıçraması; en iyi yazarların, en iyi sanatçıların, en iyi kitapların da sıralanması Oysa kültür endüstrisi için bir kitabın değerini belirleyen “yüksek”liği ya da “alçak”lığı değil satış potansiyelidir Bu Listede kitapların ikinci planda kaldığını da eklemeliyim AMERİKAN EDEBİYAT TARİHİNİN ETKİSİ ANLAŞILIR BİRŞEY Listeye Anglo-Sakson beğeninin ve Amerikan Edebiyat tarihinin etkisi olduğunu düşünüyorum Bu da anlaşılır bir şey Herkes kendi toplumundan, kendi okuma alışkanlıklarından ve beğenisinden hareketle yapar seçimini Oylamaya seçilen “otorite”lerin dünyanın bütün edebiyatlarını, bütün kültürlerini tanımalarının mümkün olamayacağını düşünürsek, seçimin herkesin kendi okuma perspektifiyle sınırlı olduğu daha kolay anlaşılacaktır Mesele Türkçe yazılan edebiyatın varlığından bile habersiz okuyucuların Yaşar Kemal ya da Orhan Pamuk isimlerini zikretmesi elbette mümkün değildir SONUÇTA BU BİR SEÇİM Böyle bir liste yapsam bir çoğu aklıma bile gelmeyecek, önemli bulduğum başka kitaplar onların yerini alacaktı Elbette bu da bir seçim ve başkalarınınkinden daha kesin bir doğruluk taşımıyor Kültürel alanda kesin doğruluklar yoktur zaten Kimilerinin başyapıt saydığı edebiyat şahaserlerini sevmek, onları şimdiye kadar okumamış olmanın utancıyla okumak zorunda da değiliz Tersine, okumaya, tanımaya ve sevmeye, herkes kendisi için en uygun yazardan başlamalı, herkes bir yazının, bir şarkının, bir anlatının, bir incelemenin hoşuna giden noktasına bağlanmalı ve buradan yola çıkarak benzerlerini aramalıdır Yani hiç kimsenin herkes için geçerli hazır bir okuma listesi olamaz LİSTEYİ OKUYUCUNUN KENDİSİ TAMAMLAYACAK Listeyi tamamlayacak olan okuyucunun kendisidir Öyle ki, kimi okuyucu aradığının dilsel güzellik, metaforlarla, imgelerle zenginleştilmiş metinler olduğunu farkedecek, bu türden eserler veren yazarlarla dolduracaktır listesini Bir ülke edebiyatına yakınlık duyanlar kadar edebiyatta ulusal motifleri tercih edenler ya da romanın belli türlerinden hoşlananlar da olacaktır Her ne olursa olsun, kazanan edebiyatla daha doğrusu okuma pratiği ile sevgi ilişkisini kurabilenlerdir NEYİN KLASİK OLDUĞU Neyin klasik olup olmayacağı sorusu basit gibi görünmekle birlikte, cevaplayanın edebiyat anlayışını ortaya koymasıyla hem çok kapsamlı hem de üzerinde fikir birliğine varılması güç bir soru Kaldi ki, şimdi bizim klasik dediğimiz isimlerin bir avuç insandan başkasının ilgisini çekmediğini, yani toplumun büyük bir kesimi için klasik olmadıklarını da görüyoruz Bir çok yazarın kalıcılığını sağlayan milli eğitim müfredatında yer almalarıdır Ama elli yıl sonra bu müfredatın nasıl bir hal alacağını, giderek kısırlaşan Türkçenin yarım asır sonra ne hale geleceğini, küreselleşme karşısında yerel kültürün ne ölçüde yaşayacağını tayin etmek hiç kolay değil İşte, İngiliz Daily Telegraph ve The Guardian gazetelerinin de bulunduğu, sadece İngilizce yazılan ve İngilizceye çevrilen kitaplara yer veren, 10 farklı 'en iyi kitap' listesinin tercihlerine dayanarak oluşturulan liste: 1- Savaş ve Barış / Lev Tolstoy 2- 1984 / George Orwell 3- Ulysses / James Joyce 4- Lolita / Vladimir Nabokov 5- Ses ve Öfke / William Faulkner 6- Görünmez Adam / Ralph Ellison 7- Deniz Feneri / Virginia Woolf 8- İlyada ve Odysseia / Homeros 9- Gurur ve Önyargı / Jane Austen 10- İlahi Komedya / Dante Alighieri 11- Canterbury Hikâyeleri / Geoffrey Chaucer 12- Gulliverin Gezileri / Jonathan Swift 13- Middlemarch / George Eliot 14- Ruhum Yeniden Doğacak / Chinua Achebe 15- Çavdar Tarlasında Çocuklar (Gönülçelen) / J D Salinger 16- Rüzgâr Gibi Geçti / Margaret Mitchell 17- Yüzyıllık Yalnızlık / Gabriel Garcia Marquez 18- Muhteşem Gatsby / F Scott Fitzgerald 19- Madde 22 / Joseph Heller 20- Sevgili / Toni Morrison 21- Gazap Üzümleri / John Steinbeck 22- Geceyarısı Çocukları / Salman Rüşdi 23- Cesur Yeni Dünya / Aldous Huxley 24- Mrs Dalloway / Virginia Woolf 25- Native Son / Richard Wright 26- Amerikada Demokrasi / Alexis de Tocqueville 27- Türlerin Kökeni / Charles Darwin 28- Herodot Tarihi / Heredot 29- Toplum Sözleşmesi / Jean-Jacques Rousseau 30- Kapital / Karl Marx 31- Prens / Niccolo Machiavelli 32- İtiraflar / St Augustine 33- Leviathan / Thomas Hobbes 34- Pelopponnes Savaşlarının Tarihi / Tukididis 35- Yüzüklerin Efendisi / J R R Tolkien 36- Winnie the Pooh / AA Milne 37- Aslan, Cadı ve Dolap / CS Lewis 38- Hindistana Bir Geçit / E M Forster 39- Yolda / Jack Kerouac 40- Bülbülü Öldürmek / Harper Lee 41- İncil 42- Otomatik Portakal / Anthony Burgess 43- Ağustos Işığı / William Faulkner 44- Siyah İnsanların Ruhları / W E B Du Bois 45- Engin Sargossa Denizi / Jean Rhys 46- Madam Bovary / Gustave Flaubert 47- Kayıp Cennet / John Milton 48- Anna Karennina / Leo Tolstoy 49- Hamlet / William Shakespeare 50- Kral Lear / William Shakespeare 51- Othello/ William Shakespeare 52- Soneler / William Shakespeare 53- Çimen Yaprakları / Walt Whitman 54- Huckleberry Finnin Maceraları / Mark Twain 55- Kim / Rudyard Kipling 56- Frankenstein / Mary Shelley 57- Süleymanın Şarkısı / Toni Morrison 58- Guguk Kuşu / Ken Kesey 59- Çanlar Kimin İçin Çalıyor? / Ernest Hemingway 60- Mezbaha 5 / Kurt Vonnegut 61- Hayvan Çiftliği / George Orwell 62- Sineklerin Tanrısı / William Golding 63- Soğukkanlılıkla / Truman Capote 64- Altın Defter / Doris Lessing 65- Kayıp Zamanın İzinde / Marcel Proust 66- Büyük Uyku / Raymond Chandler 67- Döşeğimde Ölürken / William Faulkner 68- Güneş de Doğar / Ernest Hemingway 69- Ben, Claudius / Robert Graves 70- Yalnız Bir Avcıdır Yürek / Carson McCullers 71- Oğullar ve Sevgililer / D H Lawrence 72- Kralın Adamları / Robert Penn Warren 73- Git Onu Dağda Anlat / James Baldwin 74- Charlotteun Sevgi Ağı / EB White 75- Karanlığın Yüreği / Joseph Conrad 76- Gece / Elie Wiesel 77- Tavşan Kaç / John Updike 78- Masumiyet Çağı / Edith Wharton 79- Portnoyun Feryadı / Philip Roth 80- Bir Amerikan Trajedisi / Theodore Dreiser 81- The Day of the Locust / Nathanael West 82- Yengeç Dönencesi / Henry Miller 83- Malta Şahini / Dashiell Hammett 84- Kuzey Işıkları Üçlemesi / Philip Pullman 85- Death Comes for the Archbishop / Willa Cather 86- Düşlerin Yorumu / Sigmund Freud 87- Henry Adamsın Eğitimi / Henry Adams 88- Maodan Sözler / Mao Zedong 89- Dinsel Deneyim Çeşitleri / William James 90- Brideshead Revisited / Evelyn Waugh 91- Sessiz Bahar / Rachel Carson 92- İstihdam, Kazanç ve Para Genel Teorisi / John Maynard Keynes 93- Lord Jim / Joseph Conrad 94- Goodbye to All That / Robert Graves 95- The Affluent Society / John Kenneth Galbraith 96- Söğüt Ağaçlarındaki Rüzgâr / Kenneth Grahame 97- Malcolm Xin Otobiy / Alex Haley ve Malcolm X 98- Eminent Victorians / Lytton Strachey 99- Renklerden Mor / Alice Walker 100- İkinci Dünya Savaşı / Winston Churchill