Ay'ın Evreleri

Ay’ın safhalar veya evreleri halinde görülmesinin iki temel nedeni vardır:

• Kendisinin bir ışık kaynağı olmayıp Güneş’ten aldığı ışığı yansıtması

• Diğer gök cisimleri gibi sürekli olarak Dünya’ya ve Güneş’e göre konumunun değişmesi

Ay'ın Yerküre üzerinden aylıkta ve karanlıkta kalan kısımlarının tarihlere göre farklı oranlarda izlenmesine ayın evreleri ya da safhaları denir Ay, Dünya ile Güneş arasında ve aynı doğrultuda bulundukları zaman Ay’ın Dünya'ya bakan yüzü karanlık olarak görünür Bu evreye yeni ay ya da kavuşum safhası da denir Ay, Dünya ve Güneş arasındaki açı 90° ‘den küçük olduğu zaman Ay’ın ancak bir kısmı Dünya’dan görülür ki bu evreye de hilal adı verilir Hilal (yeni hilal) evresinde Ay Güneş battıktan hemen sonra ufkun batısında gözükür Yeni ay evresinden sonra Ay’ın yarım daire şeklinde görüldüğü safha ilkdördün olarak bilinir Bu konumda söz konusu üç gök cismi arasındaki açı 90° ‘dir

Ay, Dünya ve Güneş arasındaki açı 90° ‘den daha büyük olduğu zaman Ay’ın Yer’den görülen alanı yarım daireden büyük olmaya başlar, bu konum şişkin aydır Bu evrede Ay, Dünya ve Güneş arasında 90° ile 180° arasında bir açı değeri vardır Dolunay :Ay, Dünya ve Güneş arasındaki 180° ‘lik açı oluştuğu zaman ortaya çıkan evredir Bu safhada Ay, Güneş battığı anda doğudan bakır renginden tam daire şeklinde doğar Dolunay evresinden sonra Ay’ın yarım daire şeklinde görüldüğü safhadır Son dördünde Ay, Dünya ve Güneş arasındaki açı 270° ‘dir Ay, Dünya ve Güneş arasındaki açı 270° ‘den büyük olduğu zaman Ay’ın ancak bir kısmı Dünya’dan görülür ki bu evreye eski hilal adı verilir Bu safha Son Dördün evresinden sonra yaşanır"

Ayın aydınlık yüzünün dünyadan görünüşünde bir ay boyunca meydana gelen değişikliklerdir

Yeniay ve dolunay evrelerinde büyük gel-git yaşanır Sebebi dünya, ay ve güneşin aynı doğrultuda olmasıdır İlk ve son dördünde ise küçük gel-git yaşanır

Güneş tutulması, Ayın Güneş ile Dünya arasına girmesi ve bazı özel koşulların sağlanmasıneticesinde meydana gelirTutulmanın olabilmesi için, Ayın, Dünya etrafındaki yörüngesiyle Dünyanın Güneş etrafındaki yörüngesinin kesişim yerlerini belirleyen düğüm noktalarında veya bu noktalar civarında (Yeniay safhasında) bulunması gerekir

Bilindiği üzere bir yıl içerisinde Ay, Dünya etrafında 12 kez dolanır Dolayısıyla, eğer Ayın yörünge düzlemi Dünya’nınkiyle çakışık olsaydı, bir yılda 12 kez Güneş tutulması meydana gelebilirdi Fakat durum böyle değildir Ayın yörünge düzlemi ileDünya’nınki arasında yaklaşık 5° 9’ lık bir açı vardır Bu açı nedeniyle Dünya, Ay ve Güneş, Ayın Dünya etrafındaki her dolanımında tam olarak aynı doğrultuda bulunmazlar Böylece her ay bir Güneş tutulması oluşması engellenmiş olur Nitekim bir yılda en az iki, en çokbeş Güneştutulması meydana gelebilir

Ay dünya etrafındaki yörüngesini tamamlarken, dünyanın güneş ve ay arasında kalmasına neden olabilir Bu durumda ay yüzeyine düşen güneş ışınları dünya tarafından engellenmiş olur Karanlıkta kalan ay kısa süreli de olsa dünyadan gözlenemez bu olaya ay tutulması adı verilir Bulutsuz bir gecede çıplak gözle rahatlıkla fark edilebilen bu olay, güneş tutulmasına göre, dünya yüzeyinde daha geniş bir alandan gözlenebilir Ay tutulmasının dünya yüzeyinden gözlenebildiği alan dünyanın yarısından 24º kadar fazladır