Kaside Nedir? Kaside Örnekleri

Kaside Nedir? Kaside Örnekleri

Kasideler, genellikle birini din ve devlet adamlarını övmek ve yermek amacıyla yazılan şiirlerdir

Çok katı bir kalıpla yazılan kasideler, 6 bölümden oluşur

Türk edebiyatında 13 yüzyılda kullanılmaya başlanır

Nazım birimi beyittir Beyit sayısı 33-99 arasında değişir KasideninKasidenin son beyitine makta , şairin mahlasının bulunduğu beyite taç beyit denir Kasidenin en güzel beyiti beyt-ül kasid olarak adlandırılır

Kasidenin Özellikleri

1- Beyitlerden oluşur Kafiye düzeni gazelle aynıdır Yani aa, ba, ca, da, ea, fa ? Ancak gazelden daha uzun bir nazım şeklidir

2- Kaside en az 33, en çok 99 beyitten oluşur Ancak beyit sayısı 33?den az olan kasideler de vardır

3- Kasidenin ilk beytine matla denir Ama şair, şiir içinde matlaı yenileyebilir

4- Kasidenin son beytine makta denir

5- Şairin isminin geçtiği yere taç beyit denir Sonlara doğrudur

6- Kasidenin en güzel beytine beytü?l-kasid denir

7- Aruz ölçüsüyle yazılır

8- Bu türün en meşhur ismi Nef?i?dir

9- Kasidenin kendi içinde belli bölümleri vardır ilk beyitine matla denir

Kaside Örnekleri;

Kaside

Bu şehr-i Sitanbûl ki bî-misl ü behâdır

Bir sengine yekpâre Acem mülkü fedâdır

Bir gevher-i-yekpâre iki bahr arasında

Hurşîd-i cihân-tâb ile tartılsa sezâdır

Altında mı üstünde midir cennet-i a'lâ

Elhak bu ne hâlet bu ne hoş âb u hevâdır

İnsâf[ı] değildir anı dünyâya değişmek

Gülzâr[ı]ların cennete teşbîh hatâdır

İstanbul'un evsâfını mümkün mü beyân hiç

Maksûd[ı] hemân sadr-ı kerem-kâra senâdır

Ez-cümle Nedîmâ kulun ey Âsaf-ı devrân

Müstağrak-ı lütf u kerem ü cûd u atâdır

NEDİM

Fuzûlî'nin Su Kasidesi;

Nesîb 15 beyit, Giriz 1 beyit, Medhiyye 13 beyit, Fahriyye ve Tâc 1 beyit, Duâ 2 beyit olarak kaleme alınmıştır

Tegazzül yoktur

Fuzûlî nesib bölümüne itina etmiş, gerçekten güzel beyitlerle kendi aşkını ve âşığın hallerini anlatarak usta olduğu bir vâdîde şairlik gücünü göstermeye çalışmıştır Girizgâhı başarılıdır, bir bölümden diğerine ustaca geçmiştir Medhiyyede mübalağacı şairler gibi değil, olanı anlatmış; Hz Peygamber'i gerçek vasıfları ile övmüştür Bu bölümde onun Peygamber sevgisi, aşkı, coşkun bir ifade ile nakledilmiştir Tâc beyte fahriyyeyi de yüklemiş , bir yandan mahlasını tevriyeli kullanılışı ile, sözleri ile tevazua sığınırken, diğer yandan da edep ölçülerini aşmadan kendisini övmüştür Şiirin dua bölümünde de çarpıcılık, farklılık vardır Dikkat edilirse şair Hz Peygamber için duâ etmemiş, duâya ihtiyacı olmayan Resûl-i Ekrem'in şefâatine sığınmıştır

Kasidenin nesib bölümünde âşığın hallerinden ve aşktan bahsedilmiştir Na't içinde âşıkâne sözler söyleme aslında Fuzûlî'nin tabiî tavrıdır

Su Kasidesi aruzun remel bahrinden fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün kalıbı ile yazılmıştır Fuzûlî'yi bu şiirde aruza hâkimiyet bakımından fazla başarılı bulmuyoruz Az bir kısmı özel vurgu sağlayarak şiire ses güzelliği sağlasa da, kırk beş kelimede yaptığı birer imâle, yedi kelimede yaptığı ikişer imâle, bir kelimede yaptığı üç imâle ve bir kelimede (seng-i hârâ'da) yaptığı zihâf onun teknik yönden başarısını gölgelemektedir