Düşmanlarının Bile Övdüğü Sultan...

2 Abdülhamid'e önceden muhalefet ve hatta hakaret eden çok önemli simalar, sonradan hatasını anlayıp pişmanlıklarını ifade etmişlerdir Bunlardan Rıza Tevfik Bölükbaşı'nın, "Sultan Hamid'in Ruhaniyetinden İstimdat" isimli 15 kıtalık şiiri meşhurdur
Sultan ll Abdülhamid devrinin uzun bir döneminde "Topraklarında güneş batmayan imparatorluk" denilen Büyük Britanya'nın Dışişleri Bakanı Edward Grey, siyasi hayatı boyunca hasım olduğu Abdülhamid'in ölümünden sonra: "Ne büyük kayıp! Hasmımdı ama, onun ölümü ile diplomasi mesleği artık zevkini kaybetti" diye yazan ünlü bir diplomattır

Yorgunluk nedir bilmezdi
Yine uzun yıllar Osmanlı Devleti aleyhine casusluk yapan İngiliz şarkiyatçı Prof Wambery: "Padişah, elindeki bütün imkanları seferber ederek, her fırsatta hayırseverliğini göstermekten kaçınmamaktadır Eğitim ve sağlık hizmetleri için yorulma bilmeden çalışmaktadır Padişahtan korkabilirsiniz, hatta nefret bile edebilirsiniz; ama onun çalışkanlığını ve adaletini inkar edemezsiniz Savurganlığa son veren tutumuyla Türk maliyesini ıslah etmiş ve ülkeyi baştan başa demir yolu ağıyla döşetmiştir Türkiye, canlanmasını padişahın enerji, ustalık ve vatanperverliğine borçludur Sultan Hamid'in bu açıdan değeri, hiçbir şekilde inkar edilemez" demektedir

Esad Bey'in hatırası
Abdülhamid Han, acil bir iş zuhur edince, gecenin hangi vakti olursa olsun uyandırılmasını ister, ertesi güne bırakılmasına rıza göstermezdi Bu hususta mabeyn başkatibi Esad Bey, hatıratında şöyle demektedir:
"Bir gece yarısı, çok mühim bir haberin imzası için Sultan'ın kapısını çaldım Fakat açılmadı Bir müddet bekledikten sonra tekrar çaldım, yine açılmadı â??Acaba Sultan'a emr-i Hakk mı vaki oldu (öldü mü)?' diye endişelendim Biraz sonra tekrar çaldım; bu sefer Sultan elinde bir havlu ile kapıda göründü Yüzünü kuruluyordu Tebessüm etti:
-Evladım! Bu vakitte çok mühim bir iş için geldiğinizi anladım Kapıyı daha ilk vuruşunuzda uyandım, ancak abdest almak için geciktim; kusura bakma! Ben bu kadar zamandır milletimin hiçbir evrakına abdestsiz imza atmadım Getir imzalayayım! dedi ve besmele çekerek evrakı imzaladı"

"Kızıl Sultan" mı, "Ulu Hakan mı?
Sultan Abdülhamid Han, oturduğu Yıldız Sarayı'ndan, Afrika içlerine, Hind'lere, Çinlere kadar elini uzatıyor, siyasetini oralara götürüp, Batı emperyalizmine savaş açıyordu O bir aksiyon adamıydı Tarih ilminden haya ederek söyleyelim ki, o Kızıl Sultan değildi Ne var ki İslama düşman olanların ona böyle demeleri, gayet normaldi; çünkü o, Batı kültürünü Kur'an'a tercih etmiyordu Çünkü o, bir Ermenistan, bir İsrail istemiyordu Bunları isteyenler, ona Kızıl Sultan diyenlerdi