Kardeş Kıskançlığını Aileler Körüklüyor

Çocuklarını yarıştırmak yerine, adil bir tutum izleyen aileler kardeş kıskançlığının önüne geçiyor Bir çocuğunuzun ihtiyacını karşılayıp, diğerini göz ardı ettiğinizde, kardeşler arası çatışmalar kaçınılmaz oluyorPsikiyatri Uzmanı Prof Dr Yankı Yazgan, kardeş kıskançlığı yaşayan çocuklarla ilgili sorularınızı yanıtlıyor Kardeşler kıskanır mı? Her kardeş birbirini kıskanmaz Diğer taraftan kardeşler arasında anne- babanın boş zamanı ve ilgisinin paylaşımı konusunda çekişmeler çıkabilir Bu çekişme birbirlerini hırpalama, zarar verici ve yok edici davranışlarda bulunma boyutuna varırsa, buna 'kıskançlık' demek daha uygun olur Çekişme ile kıskançlık arasındaki farkı, "çekemezlik" oluşturur Burada kıskançlığın tümden kötü ya da yanlış bir duygu olduğu izlenimi kesinlikle doğmamalı Kıskançlık, "bende yok, ama onda var, öyleyse onda da olmasın" biçiminde olmadığında, geliştirici bir rol oynayabilirAnne-babanın tutumu kardeş sürtüşmelerini artırır mı? Anne-babanın kişisel özellikleri ve aralarındaki ilişkinin kardeş sürtüşmelerini azaltma ya da artırma yönünde etkisi vardır Anne baba kendi önceliklerinden vazgeçmede fazla istekli değilse, iki kardeş olduğunda bu iki kardeşe verecekleri ilgi ve zamanın dozu da azalabilir Anne-babanın ikili ilişkisi, anneçocuk ve baba-çocuk ilişkisi ile eşit oranda tutulmaya çalışıldığı takdirde, ilginin birden fazla insan arasında bölünmesi durumuyla karşı karşıya kalırız ki, bu da bazen tarafların hiçbirinin aldığı ilgiden memnun kalmaması ve daha fazlasını talep etmesi ile sonuçlanabilir Birinci çocuk, anneden ikinci çocuk kadar ilgi istemeye başlayabilir (zaten kardeşi doğana kadar aldığı ilgi buydu, doğumla birlikte azalan payını geri ister); bu arada baba da anneden yeterli ilgi almadığını, ihmal edildiğini düşünmeye başlarsa, bir de bu anne bir süre sonra işine dönmek zorunda olan, çalışan bir anneyse, baskı hissetmesi ve bunalması normaldir Zaten bu tip kardeş çatışması durumlarında en çok zarara uğrayanlar genelde annelerdir Eğer anne ve babada birbirleriyle olan ilişkilerindeki doyumdan geçici olarak vazgeçme ve daha çok çocuklara yönelme durumu varsa, bazen geçici olarak çocukların bölüşülmesi (örneğin anne küçük çocuğun zorunlu ihtiyaçlarıyla ilgilenirken, baba da büyük çocuğa ilgi gösterebilir) sorunu hafifletebilir Tabii çocukların doğumundan önceki ilişki yeterince sağlam ve bu tür sarsıntılara dayanıklıysa, sorun yoktur Ama çok taze bir ilişkiyse, ya da sağlamlığı konusunda tarafların kuşkuları varsa veya daha da kötüsü ilişkiyi sağlamlaştırmak üzere bir çocuk yapıldıysa, çocukların arasında ortaya çıkan çatışma aslında daha çok anne-baba çekişmesinin bir sonucu olabilirÇocukların yaşı kardeş sürtüşmelerinde etkili midir? Üç yaşındaki bir çocuğa gösterilmesi gereken ilgiyle 13 yaşındaki bir çocuğun ihtiyaç duyduğu ilgi eşit değildir Dolayısıyla, çocuklara gösterilmesi gereken ilgi bir eşitlik ölçüsüyle değil de denklik ölçüsüyle değerlendirilmelidir Çocuklarının bireysel özelliklerini ve ihtiyaçlarını iyi görebilen ve değerlendirebilen anne-babalar, kardeşler arasındaki çekişmelerin çatışmaya dönüşmesini de engelleyebilir Üstelik, çocuğunun ihtiyaçlarını ve psikolojik özelliklerini iyi görebilen bir kişi, eşinin ihtiyaç ve özelliklerini de iyi bilen birisidir ve hem çocuklarıyla hem de eşleriyle ilişkileri daha sağlıklı olur Bebeklerde daha doğumun ilk haftalarında tespit edebileceğiniz bazı mizaç özellikleri vardır Bu özelliklerini uykusundan, gürültüye reaksiyonundan, bir yabancıyla karşılaştığındaki reaksiyon düzeyine kadar birçok özelliğinden çıkartırız Daha ilk baştan çocuğun temel özellikleri hakkında bir fikir sahibi olursak, yerine uygun bir şekilde davranmayı öğrenebildiğimizde, onun ihtiyacını daha kolay bir şekilde karşılamış oluruz Burada çocuğun (özellikle üç yaş altı çocukları kastediyoruz) temel ihtiyaçlarını doğru saptayıp, onları zamanında karşılama mantığıyla hareket etmek çok önemlidir Ali kendisiyle iki saat zaman geçirilmesinden tatmin olabilirken, Ayşe beş dakikalık anne-baba ilgisinden sonra kalan bir saati tek başına oynayarak da geçirebilir Yani, Ali'ye yetenle Ayşe'ye yeten aynı olmayacaktır Bu sebeple, anne-babanın bu tür bireysel farkları, çocuklarının her birinin neye ne kadar ihtiyacı olduğunu iyi anlaması ve ikisine ihtiyaçlarının miktarı doğrultusunda yaklaşması, kardeş çatışmasını azaltır Yaş farkı çok olmalı Yaş farkı kardeş ilişkisini etkiler mi? Birbirine çok yakın aralarla doğmuş olan iki kardeşin çatışma ihtimali, uzun aralarla doğmuş olanlara göre daha yüksektir Bunun ana sebebi, ikisinin ihtiyaçlarının birbirine yakın olmasıdır Örneğin, 10 yaşında bir çocuğun kardeşi olduğunda ihtiyaçlarının yoğunluğu ve türü çok daha az ve farklı olacağından, kardeş sürtüşmesi de daha az olur Bunun yanında iki yaşında bir çocuğun kardeşi olursa, doğal olarak çekişme ortaya çıkabilir ve bu çekişme çatışmaya dönüşebilir Çatışmalar çekişmelerin iyi ve doğru yönetilememesi sonucu ortaya çıkar 'Abla oldun' dediğinizde tekrar emzik isteyebilir Yeni bir kardeş gelişine çocuk nasıl hazırlanmalı? Çocuğun, kardeşine yapılan alışveriş aşamasına katılması faydalı olabilir Ancak iki-üç yaşında bir çocuğu da kardeşi için yapılacak alışverişe götürüp kardeşine giysi, oyuncak alırken ona "sen artık büyüdün" diyerek, hiçbir şey almadan geri dönmek daha baştan onu endişelendirebilir Bu yüzden küçük çocukların "abi" ya da "abla" olmaya lafta hevesli olsalar bile, aslında "abilik, ablalık" kavramını benimsemeye çok da hazır ve yatkın olmadıkları göz önünde bulundurulmalıdır "Artık sen abla oldun, büyüdün" dediğinizde çocuğunuzun yapacağı ilk iş belki de küçük kardeşini taklit etmeye başlamak olacaktır; tekrar emzik emmeye, altını ıslatıp bez bağlatmaya başlayabilir Çünkü o aslında abla olmak istemiyordur; henüz küçük çocukluğun tadını sürecekken kendisine böyle bir ortak gelmesi bu tür ters tepkilere yol açabilir Bu sebeple, bu konuda çok da aceleci olmamak gerekir Daha ziyade "Senin çocuk olduğunu unutmayacağız" garantisini davranışlarımızla vermemiz faydalı olur Bazen psikiyatrist ve psikologların devreye girmesi gerekebilir


Kaynak: Anneyiz