Dünya'nın Harikaları

Artemis Tapınağı


Bizanslı Philon "Babil'in asma bahçelerini, Olimpos'taki Zeus Heykelini, Rodos Kolossusu'nu, yüksek piramitlerin kudretli işçiliğini ve Mausoleus'in mezarını gördüm Ama bulutlara doğru yükselen Efes'teki tapınağı gördüğümde, diğerlerinin tümünün gölgede kaldığını hissettim" diye yazmıştı
Tanrıça Artemis adına ilk türbe MÖ800'lü yıllarda Efes'teki nehrin yakınındaki bataklık kıyıya yapılmıştı Bazen Diana da denen Efes tanrıçası Artemis, Yunan Artemis'iyle aynı değildi Yunan Artemis'i av tanrıçasıydı Efes Artemis'i ise belinden omuzlarına kadar birçok göğüsle resmedildiği gibi verimlilik, bereket ve doğurganlık tanrıçasıydı
Bu eski tapınakta muhtemelen Jüpiterden düşen bir meteorit olduğu düşünülen kutsal birtaş vardı Tapınak, sonraki yüzyıllarda birkaç kez tahrip olmuş ve yeniden inşaa edilmiştir MÖ600'lerde Efes şehri büyük bir ticaret limanı haline geldi ve Chersiphron adlı bir mimar yüksek taş kolonları olan yeni ve büyük bir tapınak inşaa etti

Lidya kralı Croesus, MÖ550'de Efes'i ve Anadolu'daki diğer Yunan şehirlerini fethetti Bu savaş sırasında mabet tahrip oldu Croesus, mimar Theodorus'a daha öncekilerin hepsini gölgede bırakan yeni bir mabet yaptırdı Yeni tapınak öncekinin 4 katı büyüklükte 90 metre yükseklikte ve 45 metre genişlikteydi Masif bir çatı, yüzden fazla taş sütunla destekleniyordu

MÖ 356'da Herostratus adlı biri tarafından çıkarılan bir yangında yanarak tahrip oldu Bundan kısa bir süre sonra o günün en ünlü heykeltraşı olan Scopas'lı Paros tarafından yeni bir mabet yapıldı Romalı tarihçi Pliny'ye göre yeni tapınak, 130 metre uzunlukta ve 68 metre genişlikteydi Tavanı, yükseklikleri 18 metre olan 127 adet sütun destekliyordu İnşaat 120 yıl sürmüştü Büyük İskender MÖ333'de Efes'e geldiğinde tapınağın inşaası hala devam ediyordu

MS 57'de St Paul hristiyanlığı yaymak için Efes'e geldi O kadar başarılı oldu ki bundan, şehrin demircisi ve tapınaktaki heykellerin sahiplerinden birisi olan Demetrius büyük bir korkuya kapıldı Çünkü Demetrius tapınaktaki heykellerin bir kısmının sahibiydi ve her yıl tapınağa hacca gelenlerden iyi bir geliri vardı ve insanların dinini değiştirmesi demek onun geçimini kaybetmesi anl***** geliyordu Birlikte ticaret yaptığı diğer kişileri de yanına alan Demetrius heyecan verici ve "Yaşasın Efesliler'in Artemisi" diye biten bir söylev yaptı ve halkı galeyana getirdi Hemen sonra St Paul'un yardımcılarından ikisini tutukladılar Bunu bir isyan takip etti Sonuçta St Paul, tutuklanan yardımcılarıyla şehri terketti ve Makedonya'ya geri döndü

262'de Gotların bir akını sırasında büyük Artemis tapınağı yakılıp yıkıldı Bir yüzyıl sonra Roma İmparatoru Constantine şehri yeniden inşaa ettirdi Fakat hristiyan olduğu için tapınağı restore ettirmediConstantin'in çabalarına rağmen Efes eski günlerine dönemedi Çünkü gemilerin demirlediği liman yokolmuştu Nehrin taşıdığı alüvyonlar tarafından deniz şehirden uzaklaşmıştı Zamanla şehir sakinleri kenti terkettiler Mabetin kalıntıları başka yapıların ve heykellerin yapılmasında kullanıldı

British Museum'dan John Turtle Wood 1863'de tapınağı araştırmaya başladı 1869'da 6 metre derinlikte, çamurların içinde tapınağın temellerini buldu Bulduğu heykelleri ve bazı kalıntıları British Museum'a götürdü
1904'de yine aynı müzeden DG Hograth'ın liderliğindeki bir ekip kazılara devam ettiler ve sitede birbirinin üzerine inşaa edilen 5 tapınak olduğunu keşfettiler Bugün gelen ziyaretçilere tapınağın yerini belli etmek için, bataklık halinde olan bölgeye sadece bir tek sütun dikilmiştir

Babil'in Asma Bahçeleri


MÖ 450'li yıllarda tarihçi Herodot "Babil, yeryüzünde bilinen bütün diğer şehirlerin ihtişamını aşar" demiştir Herodot, şehrin dış duvarlarının 80 kilometre uzunlukta, 25 metre kalınlıkta ve 97 metre yükseklikte olduğunu ve 4 atlı bir arabanın gezinmesine uygun olduğunu belirtmiştir İç duvarlar, dış duvar kadar kalın değildi Duvarların içinde som altından yapılmış büyük heykeller bulunan kaleler ve tapınaklar vardı Şehrin içinde ünlü Babil Kulesi vardı Bu kule, Tanrı Marduk'a yapılan bir tapınaktı ve cennete ulaşmak için göğe doğru yükseliyordu
Babil, MÖ 605'den itibaren 43 yıl hüküm süren kral Nebuchadnezzar tarafından yapılmıştır Daha zayıf bir rivayete göre ise MÖ 810 yılından itibaren 5 yıl hüküm süren Asur kraliçesi Semiramis tarafından yapılmıştır

Bahçeler Nebuchadnezzar'ın sıla hasreti çeken karısı Amyitis'i neşelendirmek için yapılmıştıAmytis, Medes kralının kızıydı ve iki ülkenin müttefik olması amacıyla Nebuchadnezzar ile evlendirilmişti Onun geldiği ülke yeşil, engebeli ve dağlıktı Mezopotamya'nın bu dümdüz ve sıcak ortamı onu depresyona itmişti Kral, karısının sıla hasretini gidermek için onun memleketinin bir benzerini yapmaya karar verdi Yapay dağlar ve suların akacağı büyük teraslar yaptırdı

Yunanlı coğrafyacı Strabo'nun MÖ birinci yüzyıldaki tanımlamasına göre, bahçeler birbiri üzerinde yükselen kübik direklerden oluşuyordu Bunların içleri çukurdu ve büyük bitkilerin ve ağaçların yetişebilmesi için toprakla doldurulmuştu Kubbeler, sütunlar ve taraçalar pişmiş tuğla ve asfalttan yapılmıştı Yüksekteki bahçeleri sulamak için Fırat nehrinden zincir pompalarla su yukarılara çıkarılıyordu Zincir pompa, biri yukarıda, diğeriyse su kaynağında bulunan iki büyük volana gerili, üzerinde kovalar bulunan bir sistemdi Nehirden dolan kova yukarıya çıkıyor içindeki suyu havuza boşaltıp tekrar nehre dönüyordu Bu şekilde üst seviyelere taşınan su, bahçeleri sula***** teraslardan aşağıya doğru akıyordu

Yunanlı tarihçi Diodorus'a göre bahçeler yaklaşık 120 metre genişlikte ve 120 metre uzunluğunda ve 25 metre yüksekliğindeydi
Ninova'daki Asurbanipal kitaplığında bulunan çivi yazısı tabletlere göre Babil'de 53'ü büyük, 650'si küçük olan toplam 703 tapınak, 360 sunak, 2 ayin yolu, 24 büyük cadde ve 3 kanal vardı Şehir dörtgen bir plana göre kurulmuştu Biri iç, diğeri dış olmak üzere 16,5 kilometre uzunluğunda 2 surla çevriliydi Surların dışında bütün şehri çevreleyen su hendekleri de vardı

İstilalar yüzünden sönmeye başlayan şehir, özellikle Pers Kralı Keyhüsrev'in Babil'i fethetmesinden sonra sönmeye başlamış, MS 5 ve 6 yüzyıllarda kumlara gömülmüş ve bir kum dağı haline gelmiştir Bu şehrin, içindeki tapınakların ve asma bahçelerin kalıntıları ancak 20 yüzyılda yapılan kazılarla meydana çıkarılabilmiştir

İskenderiye Feneri


Mısır'da İskenderiye Limanı'nın karşısındaki Pharos Adası üzerine yapılmıştı Romalılar Mısır'ı ele geçirdikten sonra burada Ptolemaios (Batlamyus) olarak anılan bir devlet kurmuşlardı İnşaası MÖ 285-246 yılları arasında süren Fener, bu devletin ilk iki kralı Ptolemy-Batlamyus-Soter ve Ptolemy tarafından yaptırılmıştı
Kaidesi ile birlikte 135 metre yüksekliğinde olan fener, beyaz mermerden yapılmıştı Tepesinde bulunan, tunçtan yapılmış büyük bir ayna 70 kilometre uzaklıktan görülüyor ve limana giren gemilere rehberlik ediyordu

Üç bölümden oluşan fenerin mimarı Knidos'lu Sostratus'tur Alt bölümü dikdörtgen şeklinde ve yaklaşık 55 metre yüksekliğindeydi Orta bölüm, yukarıya doğru giden rampası olan bir silindir şeklindeydi Yaklaşık 27 metre yüksekliğindeydi Üst bölüm ise silindir şeklindeydi ve üzerinde alevin bulunduğu bir odası vardı

İskenderiye Feneri, antik çağın yedi harikası içinde günlük yaşam için kullanılan tek eserdir Ayrıca yedi harikanın ve gelmiş geçmiş deniz fenerlerinin en yüksek olanı da bu fenerdir

Üst kısmı MS 955 yılında bir deprem ve fırtınada kopan fenerin gövde kısmı da 1302'de başka bir depremde yıkıldı 1500 yılında ise bu yapıya ait kalıntılar tamamen yokoldu

Üzerinde inşaa edildiği adadan dolayı Pharos olarak anılmış ve bu kelime bir çok dile yerleşmiştir İspanyolca, Fransızca ve İtalyancada Pharos, deniz feneri anl***** gelmektedir Yıkılmadan önce yapılan resimleri, dünyadaki deniz fenerlerine yüzlerce yıldan beri örnek olmuştur

Keops Piramidi


Dünyanın yedi harikasından günümüze kadar ulaşan tek eser, Mısır'daki Keops Piramididir Mısır'ın başkenti Kahire yakınındaki Nil Nehrinin batısında bulunan Giza Yaylasında bulunmaktadır
Keops Piramidinin yanında biraz daha küçük olan Kefren ve Mikorinos piramitleri bulunmaktadır Ayrıca, içlerinde prenseslere ve firavunun en yakın yardımcılarına ait mumyaların bulunduğu beş piramit daha vardır

Büyük Piramit de denen Keops Piramidi, MÖ 2800 yıllarına doğru hüküm süren Mısır'ın 4 Sülale devri hükümdarlarından Keops'un mezarıdır İkinci büyük piramit, Keops'un kardeşi olan ve O öldükten sonra firavun olan Kefren'e aittir Küçük piramit ise MÖ 2500'lü yıllarda hüküm süren Mikerinos'a aittir

Mısır piramitleri yeryüzündeki anıt-kabirlerin en eskileri ve en büyükleridir Bunların en haşmetlisi olan Keops Piramidi dış görünüşü ile de "Dünyanın Birinci Harikası" olma niteliğine hak kazanmıştır

Piramitler, firavunun mumyası ile hepsi birbirinden değerli eşsiz nitelikteki sanat eserlerini; kral, kraliçe, prens heykellerini de içlerinde saklıyordu ve bu eşsiz hazineleri saklamak için yapılmışlardır

Keops Piramidinin yüksekliği 138 metredir Tepeden 10 metre kadar aşınmıştır Bazıları 10-15 ton ağırlığında olan 2300000 adet blok taşın üst üste yığılmasıyla oluşturulmuştur Bir kenarı 227 metre olan dörtgen tabanı 50524 metrekarelik bir alanı kaplar Piramidin iç ortasında, tepeden 100 metre kadar aşağıda ve tabandan 40 metre kadar yukarıda firavunun odası vardır Firavunun mumyası, hazinesi ve özel eşyası bu odaya konmuştur Oda 10,5 metre uzunlukta, 5 metre genişlikte ve 6 metre yüksekliktedir Buraya 50 metrelik bir dehlizden girilir Biri kraliçeye ait olan iki oda daha vardır

Tarihçi Herodot'a göre, ağır granit blokları, piramidin üst bölümlerine çıkarmak için 925 metre boyunda, 19 metre genişlikte bir rampa yapılmıştır Sadece bu rampanın yapılması bile 10 yıl sürmüştür Bu muazzam mezar, üç ayda bir toplanan 100000 esirin çalışmasıyla 30 yılda tamamlanmıştır Daha sonra da Keops'un ve eşinin mumyalanmış cesetleri bu mezara yerleştirilmiştir

Karyalı Kral Mausoleus'un Mezarı


Bu mezar, Kraliçe Artemis tarafından kocası Mausoleus (Mozoles) için yaptırılmıştır Karia Kralı Mausoleus, o zamanki adı Halikarnas olan Bodrum (O zamanlar bu bölge Karia olarak anılıyordu) bölgesinde, MÖ 377-353 yılları arasında hüküm sürmüştür
Pythea adlı bir mimarın eseri olan bu mezar bugün ayakta değildir Ancak, tarihçi Plinius'un anlattıklarına göre yapılan bir resmi vardır Karia krallığından kalma bazı sikkelerin üzerinde de bu anıtın kabartmalarına rastlanmıştır

Mezarın kaidesi 25 x 30 metre idi ve İyon stilinde sütunlarla süslenmişti Tepesinde 4 atlı bir zafer arabası bulunuyordu Basamaklı bir piramit görünümündeydi

Anıtın tepesindeki savaş arabasında, Kral Mousoleus ve karısının yanyana oturmuş heykelleri vardı Dörtnala sürdükleri atların çektiği o arabayla unutulmazlığa doğru yol alıyor gibiydiler

Anıtın, araba heykeliyle birlikte yüksekliği 45 metreyi geçiyordu Duvarları kabartmalarla süslüydü Sütunlar arasında birçok güzel heykel vardı

150 yıl kadar önce Mozoleyi meydana çıkaran İngiliz arkeologları heykel ve kabartmaları alıp gitmişlerdir Bu yüzden anıtın yeri bile zor belli olmaktadır Şimdi bunlar British Museum'da sergilenmektedir

Bugün Batıda sanat değeri olan ve anıt niteliğinde bulunan mezarlara Karia kralı Mousoleus'un adı verilmektedir Bu anıt bir depremde yıkılmıştır Yıkılan sütun ve taşların bir kısmını, Rodos şövalyeleri başka bir yapıda kullandılar

Rodos Heykeli


Dünyanın yedi harikasından biri olan bu heykel güneş tanrısı Helios'un adına Rodos Adasında diğer bir adıyla Kolosos dikilmiştir Antigonos'un Rodos'u kuşatması ile Rodoslular müthiş bir savunma göstermişler ve Antigonos'u yenmeyi başarmışlardı Bunun üzerine Antigonos kuşatmayı kaldırmış ve savaş araçlarını bırakarak Rodos Adası'ndan ayrılmıştır Rodoslular bu araçları satarak elde ettikleri büyük miktarda parayı heykelin yapımı için kullanmışlardır

Heykelin yapımı için heykeltraş Lysippos'un öğrencisi Lindos'lu Khares seçilmişti MÖ 294 ile 282 ylları arasında 12 yılın sonunda Khares 33m yüksekliğinde, mermer bir kaidenin üzerine bronzdan dev bir heykel yapmıştı

Yunanlı yazarlardan edinilen bilgilere göre, Khares bronz heykeli, içerisinden demir bir iskelet ve büyük taş bloklarla desteklemiştiAyağının tabanın uzunluğu bile diğer heykellerin boyunu aşmıştı Diğer heykellerin yapımında öncelikle modelleri yapılır daha sonra parçaları birleştirilerek heykel oluşturulurdu Fakat Kolosos gibi dev bir heykelin yapımında bu yöntem imkansız olmuştur Çünkü bu heykelde metal bölümler ayrı ayrı taşınamazdı Bu nedenle ayaklardan itibaren işi biten parçanın üzerine yeni bir tabaka döküldükten sonra, yatay kenetler ile iskelet bağlantılarının gereğine bakılarak heykelin içine yerleştirilen taş blokların yapıyı sağlamlaştırması sağlanmıştır Bu şekilde biten parçayı toprak yığının altına gömmüş ve bir sonraki parçanın dökümünü o düzeyde gerçekleştirmiştir

Heykelin bir elinde meşale bir elinde de mızrak tuttuğu Kolosos MÖ 226 yılında, yapılışından 56 yıl sonra bir depremde yıkılmıştır Strabon heykelin bacaklarından kırıldığını söyler Bir kehanet yüzünden heykel bir daha yapılmamış ve yattığı yerden tam 900 yıl kaldırılmamıştır MS 654 yıllında Araplar Kolosos'un parçalarını alarak onu satmışlardır

Zeus Heykeli


Eski zamanlarda Yunanlılar'ın en büyük festivali, "Tanrıların Kralı Zeus" onuruna düzenlenen Olimpiyat Oyunlarıydı Bugünkü Olimpiyat oyunlarına benzeyen bu müsabakalarda Anadolu, Suriye, Mısır, Yunanistan ve Sicilya'dan atletler yarışırlardı Olimpiyatlar ilk kez MÖ 776'da başladı Oyunlar 4 yılda bir düzenleniyordu ve Yunan şehir devletlerinin bütünlüğünü sağlamaya yardımcı oluyordu Yunanlılar, Yunanistan'ın batı kıyısında Peloponnesus denen bölgedeki Olimpos'ta Zeus adına bir tapınak yaptırmışlardı Kutsal oyunlar süresince, şehir devletleri arasındaki savaşlar kesiliyor ve oyunlar için Olimpos'a (Olympia) gidecekler için güvenli bir geçiş imkanı sağlanıyordu
Oyunların yapıldığı yerde bir stadyum ve kutsal bir koruluk vardı Yunanlılar ilk zamanlarda basit bir yapısı olan tapınağın yerine, zaman içinde oyunların öneminin artmasıyla, yeni ve tanrıların kralının adına yaraşır bir tapınak yapmak istediler Bunun için Elis'li Libon yeni bir tapınak yapmaya başladı ve MÖ 456'da Zeus tapınağı bitirildi

Tapınak dikdörtgen bir platform üzerine inşaa edilmişti Binanın yanlarında yeralan 13 adet büyük sütun, tavanı destekliyordu Her köşede 6 adet sütun vardı Üçgen şeklindeki tavan heykellerle doldurulmuştu Kolonların üzerindeki pedimentler, Heracles'in heykelleriyle süslüydüTapınağın içerisinde tanrıların kralı Zeus'un görkemli bir heykeli yeralıyordu

Heykeli, Atina'daki Parthenon tapınağı için Athena heykelini yapan Phidias yapmıştır Heykel tapınağın batı ucuna yerleştirilmişti 7 metre genişlikte ve yaklaşık 12 metre yüksekliğindeydi Zeus, özenle hazırlanmış tahtında oturur şekildeydi Başı neredeyse tavana değiyordu Sağ elinde zafer tanrıçası Nike'ı tutuyordu Sol elindeyse üzerinde çeşitli metallerden kakmalar olan ve üzerinde kartal olan bir hükümdar asası vardı Altın, abanoz, fildişinden yapılmış olan ve değerli taşlardan kakmaların bulunduğu Zeus'un oturduğu taht, heykelin kendisinden daha etkileyiciydi Üzerinde, Yunan tanrılarının ve sfenks gibi mistik hayvanların oyma figürleri yeralıyordu

Heykelin derisi fildişinden, sakalı, saçları ve elbisesi altındandı Tasarım, bir ahşap çerçeveye altın ve fildişi levhaların tutturulmasıyla yapılmıştı Olimpos'un havası çok fazla nemliydi Bu yüzden fildişi levhaların çatlamaması için tapınağın altındaki özel bir havuzda bulundurulan bir yağ ile sürekli yağlanıyordu

Roma imparatoru Theodosius I, MS255 yılında, bir dinsiz adeti olduğu gerekçesiyle olimpiyatları durdurdu Daha sonra zengin Yunanlılar, heykeli Bizans'a taşıdılar Heykel, MS462 yılında çıkan bir yangında yokoldu

Olimpos'ta 1829'da Fransızlar tarafından burada bulunan bazı heykel parçaları Paris'te Louvre müzesinde sergilenmektedir

Bugün, bölgedeki stadyum restore edilmiştir Zeus tapınağıyla ilgili birkaç sütun haricinde hiçbir şey kalmamıştır Heykel ise tamamen yokolmuştur Ancak, o döneme ait bulunan paralar üzerindeki resimlerden, mabedin şekli hakkında ipuçları elde edilebilmiştir

Abu Simbel


Eski Mısır firavunlarından Ramses II (MÖ 1301-1235) devrine ait en önemli eser olan Abu Simbel Tapınakları; Nil Nehri kıyısında, Nübya Çölü kenarındaki Abu Simbel Dağı'nın kayaları oyularak yapılmış biri büyük, diğeri daha küçük olan yeraltı tapınaklarıdır
Büyük tapınak, 55 metre kaya içine uzanır Eski Mısır'ın üç büyük tanrısı Ra, Amon, Harakhkes'e ve firavunun kendisine sunulmuştur Tapınak girişindeki kapının iki yanında, yükseklikleri 20 metre olan dört heykel vardır Kaideleriyle birlikte yükseklikleri 33 metreyi bulur Firavunu, firavunun annesini, eşi Nefertari'yi temsil eder Ayrıca, firavunun çocuklarını temsil eden küçük heykeller de bulunmaktadır Tapınağın girişinde 18 metre genişlikte büyük bir yeraltı salonu bulunmaktadır Tavanı tutan sütunlara sırtını dayamış, hepsi de Ramses II'yi temsil eden ve tanrı Osiris'e benzetilerek yapılmış 8 adet heykel vardır Büyük salondan hemen sonra daha küçük olan ikinci salona geçilir Bu salonun en dibinde en büyük Mısır tanrısı ile karşılaşılır

Küçük tapınak, diğerinin yakınındadır Tanrıça Hathor ve Kraliçe Nefertari'ye sunulmuştur Cephede firavunu ve kraliçeyi temsil eden 6 büyük heykel vardır Ayrıca Ramses II'yi at üstünde gösteren 10 metre yüksekliğinde bir heykel daha vardır

Her iki tapınağın duvarlarında ve heykellerin kaidelerinde, Ramses II'nin zaferlerini ve meziyetlerini anlatan hiyeroglif yazıları yazılıdır

Mısır tarafından yapılan Assuan Barajı'nın suları yükseltmesi sebebiyle, yaklaşık 300000 ton ağırlığındaki Abu Simbel tapınakları 1970 yılında yerinden sökülerek, suların erişemeyeceği daha yüksek bir yere taşınarak yeniden kurulmuştur

Eiffel Kulesi


Fransa'nın olduğu kadar Paris şehrinin de sembolü olan Eiffel Kulesi, 1889 Dünya Fuarının Paris'te yapılmasına karar verilmesi üzerine Gustave Eiffel tarafından 1887-1889 yılları arasında yapılmıştır
Fransız hükümeti fuarın sembolü olacak ve demir-çelik mimarisinin meziyetlerini gösterecek bir eser yapılmasını istemişti Eiffel, bunu en iyi belirtecek eserin bir çelik kule olacağına karar verdi Bu amaçla Seine Nehri yakınlarındaki Askeri okulun karşısında kaya temeller atıldı Kulenin çeşitli parçalarının planları 40 desinatör tarafından hazırlandı Planlar, Clichy'de bu amaçla kurulan fabrikaya gönderilerek imal ettirildi

Önce kulenin 4 büyük ayağı, sonra bunların üzerine birinci kat platformu yapıldı Daha sonra da ikinci, üçüncü platformlar yapıldı Üçüncü platform üzerine madeni bir kubbe oturtularak kule tamamlandı Kulenin birinci platformu 57,63 metre, ikinci platformu 115,73 metre üçüncü platformu ise 276,13 metre yüksekliktedir Kubbenin yüksekliği ise 300,51 metredir 1959'da eklenen radyo - televizyon vericileriyle birlikte kulenin yüksekliği 320,75 metre olmuştur Kulenin yapımında kullanılan demirlerin ağırlığı 7175 tondur

Tepesinden bütün Paris'in ayaklar altında görülebildiği Eiffel Kulesi'nin katlarında turistler için lokantalar ve hediyelik eşya dükkanları bulunmaktadır

Elhamra Sarayı


İspanya'da Araplar tarafından kurulan Endülüs İslam Devleti'nin 13 yüzyıldan itibaren gerilemeye başlamasıyla birlikte Muhammed İbn'ül Ahmer adlı kumandan, devletin idare merkezini Kurtuba'dan (Cordoba) Gırnata'ya (Granada) nakletti ve 1232 yılında burada "Beni Ahmer Devleti"ni kurdu Bu devlete "Beni Nasr Devleti" de denir Bu devlet zamanında Endülüs'te yapılan en güzel eser Elhamra Sarayı'dır
Elhamra, Gırnata'ya hakim bir tepe üzerindeki düzlükte, savunma kalesi ve saray olarak yapılmıştır Bu yüzden dışarıdan biraz hantal görünür Fakat hantal kale duvarlarının içinde eşsiz güzellikte bir sarayla karşılaşılır Duvarlarında kırmızı tuğla, damında kırmızı kiremit kullanıldığı için adına da Elhamra, yani "Kırmızı" denmiştir

Nasri hükümdarları yeni yapılarla kaleyi büyüttüler Böylece Elhamra, saray ve köşklerden kurulmuş bir topluluk haline geldi Sarayların içi kadar avluları da güzeldir Bunlardan en güzelleri uzun bir havuzla süslü olan El-Bürke Avlusu, döşemesi mermer kaplı Meksuar Avlusu ve Arslanlı Avlu'dur

Arslanlı Avlu, 1354-1359 yılları arasında hüküm süren V Muhammed zamanında yapılmıştır Avlunun ortasındaki 12 arslan, ağır ve yuvarlak bir havuz yalağını destekler Havuzun ortasındaki fıskiyeden fışkıran sular, çevredeki revakların kemerlerine benzer kıvrımlar yaparak dökülürler Birbirine dik olan Arslanlı Avlu ile El-Bürke Avlusu'nun etrafındaki salonlar eşsiz güzelliktedir Birinci avlu 36 metre uzunluktadır Bu avlunun iki büyük kenarı üzerine açılmış karşılıklı kapılardan yan salonlara geçilir Avlunun kuzey ve güneyinde bulunan yedi kemerli galerinin süslemeleri gözkamaştırıcı güzelliktedir Avlunun kuzey kenarındaki kapısından bir dehlize ve oradan da Elçiler Divanhanesine geçilir Bu salonun kenarları 11,24 metre, yüksekliği 18 metre, duvarlarının kalınlığı ise 3 metredir Bu kalınlık yüzünden pencereler birer oda görünüşündedir

Elhamra Sarayı, zarif ve zengin süslemeleri, bahçeleri ve havuzlarıyla bir şiir gibidir Fakat Charles-Quint (Şarlken) Endülüs'ü zaptedince sarayın bir bölümünü yıktırdı ve yerine Rönesans üslubunda bir saray yaptırmak istedi 1522'deki bir depremde, 1590'daki bir patlamada saray bir miktar daha hasar görmüştür Ancak, 19 yüzyıl ortalarından itibaren korunmaya alınmış ve günümüze dek gelebilmiştir

İshak Paşa Sarayı


Ağrı Dağı'nın yakınında, Doğubeyazıt'ın 5 kilometre uzağında eski Doğubeyazıt yanında sarp kayalar üzerine kurulmuş, kartal yuvasını andıran 116 odalı bu saray aslında türbesi, camii, surları, iç ve dış avluları, divan ve harem salonları, koğuşları ile bir bey kalesidir
Sarayın yapımını 1685'de Doğubeyazıt Sancak Beyi Çolak Abdi Paşa başlatmış, oğlu Çıldır Valisi İshak Paşa ve onun oğlu Mehmet Paşatarafından 1784'te bitirilmiştir 7600 metrekarelik bir sahada yapılan sarayın inşaası 99 yıl sürmüştür

Türk mimarisinin en güzel örneklerinden olan İshakpaşa Sarayı, Türkistan, Selçuklu ve Osmanlı mimari özelliklerini birleştiren bir yapıdır Camiinin kubbeleri Türkistan kubbeleri gibidir Sarayı Topkapı Sarayı'nı andırır, kapıları ise Selçuklu stilindedir

50x115 metre alanı kapsayan sarayın Harem Dairesi iki katlı, diğer bölümleri tek katlı idi Günümüzde ikinci kat tamamen yıkılmış durumdadır Saraya ancak doğudaki tepeden açılan bir kapıdan girilir Diğer tarafları 20-30 metre yükseklikte sağlam duvarlarla çevrilidir Kapıdan, önce dış avluya girilir Dış avlunun etrafında uşak ve seyis odaları ve tavlalar vardı Dış avludan iç avluya kemerli tak şeklinde büyük bir kapıdan girilir İç avluda çeşitli odalar ve koğuşlar vardı Ortadaki harem dairesinin duvarlarında İshak Paşa'yı öven yazılar bulunmaktadır Kapının iki yanında iki aslan heykeli vardır Divan odası (toplantı salonu) ise 20 metre genişlik ve 30 metre uzunluktadır

Ruslar, Doğubeyazıt'ı işgal ettiklerinde, burasını karargah olarak kullanmış ve saraya ait kıymetli eşyaları yanlarında götürmüşlerdir Bugün, sarayın 13x6,5 metre ebatlarındaki som altından yapılan kapısı Moskova Müzesi'ndedir

Eskiden sarayın olduğu yer, sarayın tam ortada bulunduğu bir yerleşim merkeziydi Ova tarafında evler, diğer yanlarda camiler, mezarlık ve diğer yapılar vardı Fakat bu yapıların hepsi yıkılmıştır Saray son yıllarda yapılan tamirat ile tamamen yıkılmaktan kurtarılmıştır

Özgürlük Anıtı




Amerika Birleşik Devletleri'nin sembolü olan bu heykel, Amerika'nın Avrupalılar tarafından keşfedilmesinden sonra bu kıtada dikilen en büyük anıttır New York Limanı'nın girişindeki Özgürlük Adası'nda bulunmaktadır Dünyayı aydınlatan hürriyet meşalesini temsil eden bu heykel, Fransız heykeltıraş Frederic Auguste Bartholdi tarafından yapılmış ve 1886 yılında Fransız hükümeti tarafından ABD'ye hediye olarak gönderilmiştir
Heykel dövme bakırla kaplıdır Gövdesi 46 metre olup kaidesiyle birlikte yüksekliği 100 metredir Heykelin meşaleyi tutan sağ elinin yüksekliği 13 metredir Başının genişliği 2 metre olup tacı ile birlikte yüksekliği 5 metredir Heykelin içinden meşaleye kadar 168 basamaklı bir merdivenle çıkılır Meşalenin etrafındaki dehlizde 15 kişi birarada gezebilir

Sultanahmet Camii


Osmanlı hükümdarı I Ahmet tarafından mimarbaşı Sedefkar Mehmet Ağa'ya yaptırılan Sultanahmet Camii, İstanbul'da Ayasofya'nın hemen yanında yer almaktadır 1609'da temel kazılarına başlanmış ve 7 yılda tamamlanarak 2 Haziran 1616'da hizmete açılmıştır
Yapının kapladığı alan Ayasofya ve Süleymaniye Camii'nden daha büyüktür Ana yapı 64 metre genişlikte, 72 metre uzunluktadır Yüksekliği ise 43 metredir Eminönü'deki Yeni Camii yapılana kadar aynı adla anılmaktaydı

Kubbesi yuvarlak ve iri sütunlar halindeki filayaklarına oturtulmuştur Orta kubbe dört sivri kemer üzeerine oturtulmuş ve köşeleri pandantifle doldurulmuştur Yarım kubbelerin kenarları da sivridir

Sultanahmet'in en önemli özelliklerinden biri, bol ışıklı ve çinilerinin eşsiz bir sanat eseri oluşudur Caminin 260 adet penceresi vardır Işığın süzülmesini kolaylaştırmak için pencereler ve kemerler diğer camilerden değişik bir tarzda yapılmıştır Işığın cami duvarlarını süsleyen renkli çinilere değişik şekillerde yansıması düşünülmüş ve pencere camlarına buna göre renkler verilmiştir Camii 21043 adet çini ile süslenmiştir

Yapıda camiye ek olarak sebiller, mektep, Hümayun Kasrı, dükkanlar, odalar ve padişahın türbesi de bulunmaktadır Avizeler Habeş veziri Cafer Paşa tarafından hediye olarak gönderilmiştir

Sultanahmet Camii, Kabe hariç dünyada 6 minaresi olan tek camidir Minarelerin dördü üçer, ikisi ise ikişer şerefelidir O zamanlar Kabe'de de 6 minare vardı Kabe'ye saygısızlık yapıldığı yönünde bazı eyaletlerden gelen itirazlar üzerine Sultan Ahmet, Kabe'ye 7 minareyi de yaptırmıştır

Empire State Building


New York'ta bulunan 102 katlı bu bina dünyanın en ünlü gökdelenidir Üzerindeki televizyon kulesi ile birlikte yüksekliği 448 metredir İçinde her gün en az 25000 kişinin bulunduğu bu bina, bankaların, satış merkezlerinin, her çeşit büroların, gazinoların, lokantaların olduğu bir ticaret merkezidir En üst katında gözlem evleri ile televizyonların alıcı ve verici istasyonları bulunmaktadır En alt katından en üst katına kadar 1860 basamaklı merdiveni vardır Merdivenden iniş yarım saati bulur! Bazıları ekspres olan, 74 adet asansörü vardır Bazen alt katların hizasına yağmur yağarken üst katların hizasına kar yağar
Gökdelenin inşaasına 1929 yılında başlanmış ve 18 ay kadar kısa bir sürede, 1931 Mayıs ayında bitirilmiştir Yapının inşaasında 60000 ton çelik kullanılmıştır

1961 yılında bir avukat, 65 milyon dolar ödeyerek yapıyı 99 yıllığına kiraladı O zamanki geliri yaklaşık 12 milyon dolar civarındaydı

Gökdelene 1945'te bir bombardıman uçağı çarpmış ve 13 kişinin ölümüne sebep olmuştu 1960'da tepeye bir fener yerleştirilmiş ve gökdelenin 160 kilometre uzaktan görülmesi sağlanmıştır

İnşaası 18 ayda tamamlanan bu harika eser, günümüzdeki en yüksek bina değildir Ancak çağımız inşaat teknolojisinin güzel bir örneği olarak hala ününü devam ettirmektedir

Tac Mahal


Tac Mahal, Hindistan Türk İmparatorluğu'nun Timuroğulları hanedanının 5 hükümdarı Şah Cihan (1593-1666) tarafından, o zamanki imparatorluğun başkenti olan Hindistan'ın Agra şehrinde, Jumna Nehri'nin kıyısında yaptırılmıştır Dünyada aşk için dikilmiş en büyük ve en güzel anıt olarak kabul edilen bu türbe, Şah Cihan'ın büyük bir aşkla sevdiği eşi Ercümend Banu'nun (Mümtaz Banu) ölümü üzerine, onun hatırasına yaptırılmıştır
Yapının mimarları, Mimar Sinan'ın talebelerinden Mehmet İsa Efendi ve Mehmet İsmail Efendi ile yapıdaki yazıları yazan Hattat Serdar Efendi eserin yapımı için Şah Cihan tarafından İstanbul'dan davet edilmişlerdi 1630'da inşaasına başlanan eser, 22 yıl sonra 1652'de tamamlanmıştır

Tac Mahal'in yapımında parlak, ince mavi damarları olan beyaz mermer kullanılmıştır Aynı mermerden yapılan ve yerden yüksekliği 82 metre olan kubbe, Mimar İsmail Efendi tarafından yapılmıştır Kubbe üzerinde altınlı bir alem vardır Türbenin beyaz mermerden 4 minaresi vardır Anıtın dört yanına Hatta İsmail Efendi tarafından Yasin suresinin tamamı yazılmıştır

Mümtaz Mahal ve Şah Cihan'ın sandukaları üst katta, kubbenin altındadır Sandukaların bulunduğu yerdeki kubbede insan ağzından çıkan her ses 7 kez yankılanacak şekilde bir akustiğe sahiptir Şahın ve eşinin asıl lahitleri ise en alt katta bulunmaktadır

Tac Mahal'in yüzbinlerce akik, sedef ve firuze gömülü olan duvarlarında ayrıca 42 zümrüt, 142 yakut, 625 pırlanta ve 50 adet çok iri inci vardır

Romantik görünüşü ile herkesi büyüleyen, Doğulu Batılı birçok ünlü yazar ve şaire ilham kaynağı olan Tac Mahal, mehtaplı gecelerde bile aydan daha parlak görünür 1966 Hint-Pakistan Savaşında, Pakistan savaş uçaklarına yol gösterici bir parıltı olmaması için, Hint hükümeti tarafından kubbesi siyah bir çadırla örtülmek zorunda kalınmıştır