Utangaçlık Problemini Yenmenin Yolları

Utangaçlık problemini yenmenin yolları

Araştırmalara göre, her geçen yıl özellikle kadınlar daha çok utangaçlık problemi yaşıyor Tanımadığınız ya da yeni tanıştığınız insanlara karşı utangaç mısınız? Bu soruya cevabınız “Evet” ise, telaşa gerek yok Çünkü siz tamamen normal birisiniz



Yüzünüz mü kızarıyor?
Eğer yeni iş ortamında, ayağa kalkıp kendinizi tanıtmanız istendiğinde, yüzünüz kızarıyor, sesiniz titriyorsa, kalabalık önünde konuşmanızı gerektirecek durumlardan uzak durmaya çalışıyorsanız, maalesef utangaçsınız Ancak “herkes konuşkan, girişken olmak zorunda değil” gerçeğini de aklınızdan çıkartmamanız gerekiyor

Kendinizi kontrol edin
Ama utangaçlığınız yüzünden bazı fırsatları kaçırdığınızı düşünüyorsanız, davranışlarınızı kontrol altına almanın zamanı gelmiş demektir “Daimi Mutluluk” adındaki projesi sayesinde, kadınların birçok problemini çözerek, mutlu bir yaşam sürmesini sağlayan ABDli psikolog Artest Battler, utangaçlığın çözülemeyecek bir problem olmadığını belirtiyor

Nedenini araştırmak gerek
ABDde birçok bayan hastasının utangaçlık problemi yaşadığını belirten Battler, “Birlikte bu konuya yoğunlaşarak, her 100 utangaç hastamdan 85'inin bu sorununu çözmeyi başardık Öncelikle utangaçlığın temelini bulmak gerekiyor Bunu konuşarak başarıyoruz Eğer siz de tavsiyelerime uyarsanız, eski utangaçlığınızdan büyük bir bölümünü attığınızı göreceksiniz” dedi İşte Battlerın tavsiyeleri:

Gereksiz bazı düşüncelerden kurtulmalısınız
Utangaçlıkla iç içe yaşamak zor bir duygudur Çevredeki insanların gözünde utanılacak duruma, aptal durumuna düşme, onlar tarafından reddedilme ya da yetersiz görülme korkusu, sizi yıldırmasın Utangaç kadın, daima kötü düşüncelerle kendisini daha zor durumda bırakır Aşağıdaki düşüncelerden kurtulmaya bakın, çünkü bunlar size uygun değil

- Eyvah, biraz daha konuşursam, kendimi aptal durumuna düşüreceğim
- Ya burada bulunan herkes benim için “salak” derse
- Söyleyecek bir şey bulamazsam ne yapacağım
- Şu anda konuşursam mutlaka sesim tuhaf çıkacak
- Ya kendimi kontrol edemez de saçmalarsam…
- Kızaracağım, titreyeceğim…
- Kalbim fena halde çarpmaya başladı, ya aniden kalp krizi geçirirsem…
- Çıldırabilirim
- Acaba çok tuhaf görünüyor muyum?
- Şu ortamdan bir kaçabilsem
- Herkes beni izliyor
- Ne kadar sıkıcı olduğumu mu düşünüyorlar?

Probleminizi bol bol konuşun
Psikolog Battler, utangaçlıktan kurtulmanın ilk yolunun utangaçlık hakkında bol bol konuşmaktan geçtiğini belirtiyor Eşinizle, dostunuzla utangaç olduğunuz konuları bol bol konuşun Ancak bunların temelde, bu kadar büyütülecek problemler olmadığını unutmadan Örneğin yeni bir ortamda bulunmak sizi utangaçlığa itiyorsa, korkmayın Eşinizle veya sevdiklerinizle, yeni ortamlara girmeye gayret edin Gerçekten isterseniz, utangaçlığı yenmeye başladınız demektir

Arkadaşınızdan yardım isteyin
Eğer kendinizi insanlarla tanışamayacak kadar utangaç hissediyorsanız, daha konuşkan ve sosyal bir arkadaşınızdan bu konuda yardım istemeniz çok akıllıca olacaktır Arkadaşınızın sizi yeni insanlarla tanıştırmasını sağlamalısınız Ancak, sizin hakkınızda abartılı şeyler söylemesini değil, tam tersine sizin ifade edemediğiniz bazı önemli ve güzel özelliklerinizi söyleyerek işinizi birazcık kolaylaştırmasını söyleyin Bunu dostlarınızdan kolaylıkla isteyebileceğinizi unutmayın

Farkınızı ortaya çıkartın
Utangaç kadının ilk etapta karşı cinsin ilgisini çekmesi için biraz farklı olması gerekiyor Kalabalığın içinde fark edilmenizi sağlayacak bir özelliğinizi öne çıkarın Yoksa bunu yaratmak, sizin becerinize kalıyor Farklı olduğunuzu hissettirdiğinizde utangaçlığınızı bir gizem perdesi arkasına bile saklamanız mümkün Bu ilk bakışta biraz zor gözükebilir ancak siz artık utangaçlık probleminizden kurtulmak istiyorsunuz Önünüze çıkan hiçbir olay sizi korkutmasın

Doğru hamleler yapın
Kendinizi biriyle sohbet etme ile utangaçlığınız arasında sıkışmış durumda bulduğunuzda, karşınızdaki kişiye hemen bir soru yöneltin Ancak dikkat edin soru, saçma olmasın Hiç konuşmadan suratına bakmaktansa, sorduğunuz soru onun konuşmasını sağlayacak, böylece sohbet kesilmemiş olacaktır Onun verdiği cevabın arkasından aynı soruya siz de kendi cevabınızı vererek, konuşmayı akıllı bir şekilde uzatabilirsiniz Bunu kolaylıkla başarabilirsiniz Çünkü bu imkânsız değil

Çekingenlik, sosyal ortamlardan kendini geri çekme, epey yakını dışındaki diğer insanlarla eşdeğer ortamı paylaşmaktan çekinme, farklı insanlarla bir ilişki sebebiyle girmek istememe, başkalarınca olumsuz değerlendirilmeye aşırı hassas olma gibi, davranış ve düşüncelerle açıklanabilir Çekingen çocuklar, anneleri veya devamlı ile oldukları şahıs dışında asla kimseyle kontak kurmak istemezler Annelerinin yanından ayrılmazlar Birisi onlara yaklaşmaya çalışırsa ondan kaçıp uzaklaşırlar Annelerinden ayrıldıklarında ilk tepkileri ağlama olur Bu çocuklar, yaşıtları birlikte ilişki kurmada zorlanırlar, arkadaşları birlikte ile olmaktansa ancak kalmayı tercih ederler, yaşıtlarından çekinirler, birtakım hallerde kendilerinden küçüklerle bir araya gelebilirler

Çekingen çocuklar, birbirini sözlü bir şekilde ifade etmekten çekinirler, kendilerine sual sorulduğunda çoğunlukla cevaplandırmaktan kaçınırlar, başlarını öne eğerler, ender hallerde de göz ya da baş hareketi birlikte cevaplandırmakla yetinirler Çekingen çocuklar, genellikle güvensiz ve huzursuz çocuklardır, bazılarında saldırganlık duyguları da görülebilir Çekingen çocuklar, mektep ortamı ya da arkadaş grubu içinde olduklarında oyuna katılmak isteseler de kendilerinde bu cesareti bulamazlar elbet birisi onları elinden tutup oyuna sokmalıdır, oyuna girdikten sonraları da bahtiyar oldukları görülür yepyeni bir durum, yepyeni bir hadise, yepyeni bir ortam onları epey tedirgin eder

Çekingen çocukların çoğunun sınıfta sevdikleri bir mekan bulunur Bu mekan çoğunlukla faaliyetlerden, kalabalıktan ırak ve rahatça oturabilecekleri bir minder üstü ya da düz bir yerdir Burada olup biten şeylerin çoğuna karşı ilgisiz ve birçoğundan habersiz görünürler Onların epey az şeye karşı alaka gösterdikleri ve birbirini rahatlatmak sebebiyle genellikle parmak emdikleri, ileri geri sallandıkları, tırnak yedikleri ya da kendi saçlarını ve kulaklarını çektikleri görülür

Çocuklarda Çekingenlik Davranışı

Çekingenlik sözlük anlamıyla, kişilerin başkalarıyla konuşurken veya yardım isterken yaşadığı güven yetersizliğidir Burada söz konusu olan güven yetersizliği, davranışlarınızı kısıtlayan, “Hakkımda ne düşünülür?”, “Ya yanlış bir şey yaparsam ne olur?” gibi gerçekçi olmayan düşünce ve davranış biçiminde kendini gösterir Psikolog danışman Ayça Uluçam Güçmen: “Çekingenliğin her yaşta görülebileceği bir gerçektir ancak temelinde çocukluk yaşantılarının olduğu ve yetiştirilme, güven aşılama, sorumluluk verme aşamalarında yerleştiği düşünülürse, çocuklarınızı yetiştirirken, ne yaptığınızı fark etmeniz, doğru davranış biçimlerini kazanmanız çok önemlidir” diyor

Çocuğum Çekingen mi?

Çocuğunuz, çoğu zaman yabancılar karşısında ismi sorulduğunda, kendisine yaklaşmaya çalışıldığında kaçabilir, utanabilir Kimi çocuklar yabancılarla çok rahat ilişki kurarken kimisi de ağlar, arkanıza saklanır, ortamdan uzaklaşmak ister İnatla susar, sesleri çok kısık ve zorla çıkar, yabancı bir ortamda yerinden kıpırdamaz, ebeveynlerinin yanından ayrılmak istemez, hatta yaşıtlarıyla oynamak bile çocuğunuz için çok zordur Bu tür çocuklar anne-babalar tarafından aslında çok kolay fark edilirler ancak yorum çoğu zaman yanlış olur “Yabani”, “çok sessiz”, “inatçı” gibi yakıştırmalarda bulunulur Bazen de bu durumdan memnun olan ebeveynler görürüz, “Benim çocuğum çok usludur, yanımdan ayrılmaz, ağzı var dili yok” gibi gurur duyduklarını gösteren ifadelere rastlarız Aileyi yormuyordur, sessiz, sakin bir çocukları vardır ve hatta bir çocuğun olması gereken de bu değil midir? Kimi ailelerde ise bu durum çok sert karşılanır, çocuk her ortamda zorlanılır, eleştirilere maruz kalır Çocuğun halinden memnun olunmadığından “Kime çekti bu çocuk bilmem ki, bizde kimse böyle değil” şeklinde ifadeler duyulur

Çocuklarınızdan, girdiği her ortamda aynı davranış biçimini göstermesini beklememelisiniz Elbette çocuklarınız arasında davranış biçimleri açısından farklılıklar olacaktır Büyük çocuğunuz çok girişken, diğer kişilerle çok kolay iletişim kurabilen bir çocukken, küçük çocuğunuzun sessiz, olması oldukça doğal bir durumdur Bu durumu çekingenlikle karıştırmamalısınız Sizin endişelenmenizi gerektiren asıl çekingenlik, özellikle daha ileriki yaşlarda okul döneminde görülen çekingenliktir Çocuğunuz, girdiği her yeni ortamda, karşılaştığı her yeni durumda kendisine güvenmediği için aşırı çekingenlik gösterebilir Bu çocuklar özellikle okul döneminde çok sorun yaşarlar Aile ortamında o zamana kadar sessiz olarak gözlemlenen çocuğunuz genellikle oyunlara katılmaz “ya da arkadaşının veya öğretmeninin ısrarıyla olur”, derste bir varlık göstermez, hiçbir sorumluluğa girmez, ödevlerini yapmaz Ayrıca üzerinde devamlı bir ürkeklik hali söz konusu olur Aşırı çekingenliğinden dolayı öğretmeninden tuvalete gitmek için izin isteyemeyip altına kaçırabilir Bu da çocuğunuzun akademik ve sosyal yaşantısını oldukça olumsuz etkileyen bir sorundur Bazı ileri vakalarda saldırganlık, parmak emme, ileri geri sallanma, mastürbasyon, kendi saçını, kulağını çekme gibi davranış problemleri eşlik eder

Çocuğunuzda görülen çekingenliğin en önemli nedeni eksiklik ve güven duygusudur Güven duygusu çocuğunuzun güçlü bir kişiliğe, yüksek bir egoya sahip olabilmesi için gereklidir Buradaki güven ile hem kendisine hem de size duyduğu güven kastedilmektedir Kendine güven duygusu; ne olursa olsun, ne yaparsa yapsın kendisinin iyi bir çocuk olduğuna dair inancını, size duyduğu güven ise her ne olursa olsun, sizin tarafınızdan sevileceğine, korunacağına olan inancını göstermektedir Sevginizin azalmayacağını, size her zaman güvenebileceğini hissetmek ihtiyacı içindedir Bir şey yapmasına izin vermediğinizde hep haksız ve yanlış olduğunu hissettirmeden, sevginizin devam ettiğini bilmesi yeterlidir Anne-babası olarak ona olan sevginiz ve şefkatiniz asla kaybolmayacaktır

Güven duygusu yaşamın ilk yıllarında temeli atılan bir duygudur Bebekken onu hep korudunuz, ihtiyaçlarını giderdiğinizden dolayı, büyüdüğünde de bu şefkat ve korunmaya ihtiyaç duyacaktır Karşılaştığı güçlükler ve yeni durumlar karşısında karar alabilmesi gerekmektedir Bu da sorumluluk ister ve sorumluluğu ihtiyaç duyduğu “güven duygusu” ile taşıyabilir Anlayış ile takip edeceğiniz ve hep yanında olacağınıza inandırdığınız çocuğunuz, bilmediği durumlara da korkmadan, çekinmeden göğüs gerebilir ancak ne kadar sevgi ve ilgi dolu olsalar da anne babalar bilmeden, istemeden bu güven duygusunu zedeleyebilirler

Çocuğa aşırı ilgi ve ihtimam göstermek, onun yerine kendisine hiç fırsat vermeden ihtiyaçlarını gidermek, hata yapmasına izin vermemek, her hareketini “düşersin, kırarsın” diye engellemek veya engellemeye çalışmak, sorumluluk vermeyerek, yanlış bir şey yaptığında şiddet göstermek veya “artık seni sevmiyorum, ben senin annen değilim” diye tepki göstermek, yaptığı her faaliyeti “olmadı, bak işte yapamadın, beceremedin, bırak ben yapayım" diyerek eleştirmek şeklinde bitmeyen düzeltmeler, uyarılar ve şikayetlerinizle bilmeden, istemeden bunaltırsınız Bu tür kişiler aşırı mükemmeliyetçi, hata toleransı olmayan, sürekli çocuğundan beklenti içerisinde olan kişilerdir Çocuğunuzun kendisine tereddütle yaklaşmasına, bir şey beceremediği inancına sahip olmasına, karar vermekte zorlanmasına neden olurlar Bu tür davranışların altında çocuğunuza yüklediğiniz düşünce “biz seni onaylamıyoruz!” düşüncesidir, annesi, babası bile onaylamazken yabancılar onu nasıl beğenebilir?

Çocuğunuz, ona daima yol göstereceğinizden emin olmalı ve yanında olduğunuzu bilmelidir Ayrıca hep haksız olduğu vurgulanmamalıdır Büyükler de yanılabilir, hata yapabilir Küçük olması hep haksız olduğunu göstermez Bu durum zaten sonsuza dek sürmeyecektir Kendi kendine karar vermeye başladığında onu daima kontrol etmenize gerek kalmayacaktır

Çekingenlik ve Utangaçlık, Bir Hastalık Mıdır?

Aşırı derecede çekingenlik, utangaçlık bir psikolojik bozukluktur Türkiyeli insanlarda ve bazı gelişmemiş ülkelerde daha fazla çekingen insan vardır Bizim kültürümüzde "Sessiz, uysal itaatkar" çocuk hep teşvik edilmiştir Örneğin; "Kız gibi oğlan, çok sakin, uysal" lafı Anadolu da çok yaygındır

“Çekingen- kaçıngan kişilik bozukluğu” ve “sosyal fobik bozukluk” başlıca iki çekingen yapıyı temsil eder Yaklaşık toplumdan %10 kadar insan bu sorunla karşı karşıyadır

Çekingenlik, utangaçlık ve sıkılganlığın kaynağı; genetik, “silik anne- baba modeli”, otoriter ebeveynlerin varlığı, aşırı koruyucu kollayıcı ve hep eleştiren anne-baba modeli,

En büyük nedenler aileden ve çevreden kaynaklanır

Anne- babanın her ikisi veya biri aşırı evhamlı, titiz, koruyucu- kollayıcı ise ; sürekli çocuğunu “kollamaya”, “göz önünden ayırmamaya çalışır” Yada çocuğun yaptığı işler beğenilmeyip hep eleştiriyor ve küçümseniyorsa , diğer çocuklarla kıyaslanıyorsa veya çocuğa her “yanlışında” dayak atılıyorsa bu çocuklar potansiyel çekingenliğe adaydır

Çocuğun kendine güvenli, girişimci olabilmesi için teşvik edilmesi, iltifat edilmesi gerekir Çocuğun sırtını sıvazlamak, aferin demek onu motive eder Çocuğa uygun ve kesinlikle zararlı olmayan şeylerde ona uymak ve onun tercihlerine saygı göstermek çocuğun yeteneklerinin gelişmesi için özgür ve öz denetime dayalı bir disiplin anlayışı olmalıdır Çocukla hem oynamalı hem eğlenmeli hem de ciddi konularda ilgilenilmelidir

Aşırı derece de çekingen ve utangaç olan çocuklar ; gençlikte de, yetişkinlikte de bu sorunla iç içedir

Çekingenliğin Nedenleri

Çekingenliğin bütün durumda geçerli olabilecek kesin bir nedeni yoktur niçinler kişiden kişiye değişebilir Bu nedenleri şöyle açıklayabiliriz

Kişiliğin oluşumunda en büyük hisse çoğunlukla ana-babaya aittir Çocuğun fikirlerini, inançlarını ve davranışlarını büyük ölçüde ana-baba şekillendirir Çekingenliğin ortaya çıkışında da ana babanın karakter özellikleri ve çocuk yetiştirme tarzlarının büyük etkisi bulunur Ailenin aşırı koruyucu bir tutum içinde bulunması çocuğun pasifize olmasına yol açabilir ve böylelikle kendi başına kararlar alıp uygulamaktan korkan çekingen fertler yetişir

Ezilen, sövülen, dövülen, aşağılanan, ufak görülen, alay edilen bir çocuğun içinde "Sen, değersizsin; sevilmeye layık değilsin" mesajı mekan edinir Kendisini ezilmiş hisseden, değersiz bulan, sevilmeye layık görmeyen biri de insanlarla kontak kurarken rahat davranmakta zorlanır ve çekingen, pısırık bir kimliğe bürünebilir

Olduğu gibi kabul edilmeyen, nasıl olduğuna değil, nasıl olması gerektiğine ehemmiyet verilen, sözleri önemsenmeyen, duygularını olduğu gibi ifade etmesine müsaade verilmeyen, ana babasının istediği kalıplara girmek zorunda bırakılan bir çocuk zamanla kendi özünden kopar ve kendine yabancılaşır Böyle davranılan çocuğun da kendi başına girişimlerde bulunup sorumluluk alması kolay olmaz Çocuğun çabasına karşı tepkisiz kalmak, onu hiçbir biçimde yönlendirmemek, çekingenliğin nedenlerindendir

Çocuğun kendisi bir şeyler yapmak ister ve bunu başaramazsa veya bir işe başlamadan önce başarısızlık korkusu hissederse çekingen olur

Çevrenin çocuktan beklentileri yüksekse ve bu beklentileri yerine getiremiyorsa; çocuk kınanıyor, eleştiriliyor, başkalarıyla kıyaslanıyorsa; yaptıklarında hep bir kusur aranıyor, hatalarına hoşgörü gösterilmiyorsa bu çocuk muhtemelen çekingen olur

Çekingen olan çocukların birinci dereceden akrabalarında da çekingenlik görülme oranının yüksek olması genetik yatkınlığa ispat bir şekilde gösterilebilir Aile üyelerinin birbirlerine eşdeğer şekilde çekingenliğe yatkın özelliklere sahip olmalarının nedeni, ana babaların tutum ve davranışlarının çocuk tarafından kopya edilip benimsenmesinde aranabilir

Altyapısı önceden hazırlanmış olan çekingenlik, ara sıra belirli bir olaydan sonraları gün yüzüne çıkmış ve yerleşmiş mümkün mesela talebe sınıfta ders anlatırken bir yanılgı yapmış ve arkadaşları ona gülmüştür O da ufak düştüğünü, rezil olduğunu düşündüğü sebebiyle utanç hissine kapılmış ve bedensel belirtiler göstermiştir bir dahaki sefere ders anlatmak sebebiyle yine tahtaya çıktığında önceki deneyimi olumsuz beklentilere yol açacak, bulunduğu ortam duygularını tetikleyecek ve bu kez eşdeğer bir yanılgı yapmasa ve kimse ona gülmese dahi o yine eşdeğer şeyleri yaşayabilecektir

Çekingen Çocuklar ve Gençler Günlük Hayatta ne gibi Zorlularla Karşılaşırlar?

- Öğrenci ise tahtaya kalkamaz

- Soruları bildiği halde parmak kaldırmaz

- Öğretmen kaldırıp soru sorarsa aşırı heyecanlanır yüzü kızarır ve kekelemeye başlar ve dili dolanır Bildiği halde şaşırıp yanlışlar yapar Çok utanır Arkadaşlarına ve öğretmenine karşı rezil olduğunu düşünür, bazen okula bile gitmek istemez

- Bu çocuklar arkadaş edinemezler, hep yalnızdırlar veya çok azının bir- iki arkadaşı vardır

- Karşı cinsle iletişim kuramazlar

- Yüzleri kızarır, elleri titrer çok heyecan yaparlar

- Kalabalık bir ortamda kendilerini izleniyor gibi hissedip, bakışların üzerinde olduğunu zannederler Bu nedenle bu tür ortamlarda bulunmamaya dikkat ederler Zaruri ise o ortamın en kuytu sote yerini bulup “ gizlenmeye” çalışırlar

- Bazı çekingen çocuklar sürekli eve kapanırlarBilgisayar, İnternet başında sanal alem bağımlısı olabilirler

- Bu gençlerin %40'ı zamanla depresyon geçirebilirler

- %10-15'i alkol bağımlısı olabilirler

- %40'ı yaşamları boyu evlenemezler, bekar kalırlar Çünkü karşı cinsle iletişim kuramazlar ve o kız isteme törenleri, nişan, nikah onlara işkence gibi geldiğinden bekar kalırlar

- Bu gençler çalışmaya başladıklarında, genelde masa başı ve geride insanlarla göz göze iletişim olmayacak şekilde iş tercih ederler

- Hak ve hukuklarını arayamazlar

- İnsanlara hayır diyemezler

- Güçlü, etkili insanların çekim alanlarına girip onların her dediğini yapabilirler

- Marjinal, ideolojik, tarikat ideolojilerine kapılabilirler

- Kendisini tanımaya bir şehre yada ülkeye göç edebilirler

Bu Durumda Olan Çocuklarımıza Ne Yapılmalı Nasıl Yardımcı Olunmalıdır ??

- Bu çocuklarımız eleştirilmemeli, sosyal olmaya zorlanmamalı

- Çocuğu- genci anlamaya yönelik yaklaşmalı, onun açılmasına yardımcı olunmalı

- Eğer hatalar varsa süratle düzeltilmeli

- Çocuğu olan ailelerle diyalog arttırılarak doğal karşılanma, kaynaşma sağlanmalıdır

- Küçük sorumluluklar verilerek başarı için yüreklendirilmeli, teşvik edilmelidir

Sonuç alınmadığı durumlarda ailecek bir uzmana gidip yardım alınmalıdır İlaç tedavisi ile psikoterapi iyi sonuç vermektedir

Eğer çocuğunuzda çekingenlik varsa, çocuğunuzdaki bu çekingenliği önemseyin Çünkü bütün yüz çocuktan 10'u aşırı çekingenlik sorunuyla karşı karşıya kalıyor

Çocuğun çekingenlik sorunundan kurtulması sebebiyle, önce teşvik ve iltifat edilmesi gerekir Çocuğun sırtını sıvazlamak, "aferin" demek onu motive eder Çocuğun elverişli tercihlerine saygı gösterilmelidir Çocuğun yeteneklerinin gelişmesi sebebiyle hür ve öz denetime dayalı bir disiplin anlayışı geliştirmelidir Çocukla hem oynamalı, hem eğlenmeli, hem de ciddi konularda ilgilenilmelidir

Bu çocuklar devamlı eleştirilmekten kaçınılmalı, sosyal olmaya zorlanmamalıdırlar Bu mesele hemen ve kolayca halledilebilecek bir mesele değil, ufak adımlarla ve zamanla yalnız üstesinden gelinebilecek bir sorundur Unutmamanız gereken şey, çocuğunuzun sınırlarını aşarak göstermiş olduğu bütün ayrıntıyı fark etmeniz ve yüreklendirmenizdir

Çocuğunuzu çekingen gibi algılamayın Bu etiket sizin beklentilerinizi yansıtır bütün vakit değişmesini istediğiniz özelliğini vurgulamak yerine, bütün vakit onun iyi yönlerinden söz edin

Çekindiği durumlara zorla onu itmeyin Bu ona çekingenlikten kurtulması sebebiyle yardımcı olmaz Aksine bu duygularının daha da derinleşmesine sebep olur Ona sadece kendine güvenini kazanmasını ve reddedilme korkusunu yenmesini öğretin

Çekingen çocuğunuzu korumanız altına almayın Bunun yerine ona yardımcı olun, gereksinim duyacağı davranışları öğretin ve bunları deneyebileceği ortamlar yaratın Öncelikle bağlantılı olduğu kişiden kopmasına yardım etmek, sonraları bir arkadaşla ile olmasına fırsat vermek, arkasından da bir arkadaş grubu veya etkinlik grubuna, mektep ortamına girmelerini sağlamak gerekir Başarılı ve bahtiyar olacakları bir alanın keşfedilmesi de onları huzurlu kılar

Çekingen çocuğun ahenk sorununun giderilmesinde öğretmene ve okula düşen birtakım sorumluluklar da bulunur Öncelikle muallim, çocuğun kabuğundan çıkmakta güçlük çekeceğini kabullenmeli ve sabırlı olmalıdır Çocuğu ilk günden faaliyete katılması sebebiyle zorlamamalıdır, hoşlandığı faaliyetleri bir süre karşıdan izlemesine müsaade verilmelidir vakit vakit bir köşede ancak oynamasına müsaade verilmelidir

Öncelikle muallim kendisi çocukla diyalog kurmalı, sonraları tek arkadaşla diyalog kurması sağlanmalıdır Çekingenlikten kurtulabileceği su, kum, kil, çamur, boya gibi malzemeleri kullanmaya teşvik edilmelidir Yaratıcı faaliyetlere yönlendirilmelidir Çocuğa başarı ve deşarj alanları bulunmalı, en küçük bir başarısında muallim tarafından yüreklendirilmelidir

Düzenlenmiş etkinlikler esnasında çekingen çocuklar sebebiyle ne yapılabilir?

Çekingen çocukların bazıları sizin onunla küçük ilgilenmenizle açılıp konuşmaya başlarlar Sınıfınızda nasıl bir davranış istediğini bilen fakat işbirliği yapmak istemeyen çekingen bir çocuk bulunabilir Bu çocuk yepyeni faaliyetlere başlamaktan korkan ve bundan dolayı sizden fazladan teşvik isteyen bir çekingen çocuk mümkün Bu çocuğun herhangi küçük bir gayretinden dolayı aferin diyerek ya da başını okşayarak takdir ediniz İşinde ufakta olsa birtakım başarılar elde ettikten sonraları işbirliği yapmak ona daha kolay gelir

Halka şeklinde çalışma esnasında çekingen çocuk sebebiyle ne yapılabilir?

Halka şeklinde çalışmaya katılması sebebiyle çocuğa baskı yapmak iyi değildir Bu çocuklara karşı yavaş ve onlardan az iş isteme şeklindeki bir yaklaşım çoğunlukla daha epey etkilidir Çocuğa yapılanları seyretmesi konuşulanları dinlemesi sebebiyle müsaade verilmelidir Çocuğun isteğine ya da sorusuna hemen yanıt verilmeli fakat bu onu susturacak biçimde bir yanıt olmamalıdır Çocuğun kendine karşı güveni arttıkça grup çalışmasına daha istekli olacaktır
Öğretim esnasında çeking
en çocuk sebebiyle ne yapılabilir?

Bireysel dikkat gösterilir ve bireysel talimat verilirse çekingen çocuk verilen işi en iyi biçimde yapabilir Siz çocuğun işine karışmayan ve onu sakinleştiren biri bir şekilde görülürseniz daha faydalı olacaktır

Dışarıda oyun esnasında çekingen çocuk sebebiyle ne yapılabilir?

Dışarıda oynanan oyunlar çocukların; sosyal becerilerinin, akranları arasında etkileşimin, anlama becerilerinin gelişmesine yardımcı olur Çekingen çocuk dışarıda hususi bir dikkati gerektirir Bu durumda çocuğu birkaç yalın etkinlik içine sokmayı denemelisiniz Çocukta birkaç beceri elde ettikten sonraları faaliyetleri diğer becerileri de içine alarak genişletebilirsiniz Yavaş yavaş bütün defasında bir çocuk olması şartıyla diğer çocukları da faaliyete sokabilirsiniz

Düzenlenmiş oyun esnasında çekingen çocuk sebebiyle ne yapabilirsiniz?

En iyi tutum, işbirliği yapması sebebiyle çocuğa baskı yapmamaktır yalnızca faaliyeti seyretmesi ve anlaması sebebiyle vakit ayrılmalıdır Çocuk konuya karşı alaka göstermeye başladığı vakit bireysel talimat verilerek çocukla ilgilenmeye başlanmalıdır Bu ilgilenme yerini yavaş yavaş çocuğun diğer çocuklarla yapacağı etkileşime bırakmalıdır Çekingen çocuğun diğer çocuklarla yapacağı etkileşimin sözle olacağı beklenmemelidir yalnız siz ona talimat vermeli, düzenli konferanslar yapmalısınız

Serbest oyun esnasında çekingen çocuk sebebiyle ne yapılabilir?

Serbest oyun çekingen çocuk sebebiyle epey değerli bir faaliyettir Bu faaliyette çocuğun diğer çocukların oyunlarını seyretmesi onlarla etkileşimde bulunması serbesttir Çocuğu gözlemek çocuğun ilgilerini öğrenmeye yardım eder Öğrenince çocuğa zevk alabileceğini düşündüğünüz birkaç oyun öğretebilirsiniz Çocuk arkadaşlarının yanında onlarla açıkça görülen bir ilişki kurmadan eşdeğer faaliyetlerde bulunursa, çocuğun onlarla hakikat bir etkileşim sebebiyle ilk adımı attığını bilmelisiniz

Müzik ve fotoğraf çalışmalarında çekingen çocuk sebebiyle ne yapılabilir?

Bazı çocukların fotoğraf ve musiki faaliyetlerine pek yatkınlıkları yoktur ama onları çekici bulurlar Bu faaliyetleri bir süre izledikten sonraları huzursuz bir çocuk kendi isteğiyle faaliyete katılabilir Bu durumda çocuğun faaliyete katılması sebebiyle sıkılmadan kibarca teşvik edebilirsiniz, baskıdan sakınılmalıdır

Anlaşılıyor ki aile veya muallim, çekingen çocukla iletişimde ısrarcı, baskıcı olmamalıdır Çoğu vakit çocuk kendi haline bırakılıp, sadece ilk adım sebebiyle teşvik edilmelidir Bunun yanında her çocukları eşdeğer görmemek, bütün çocuğun kendine has özelliklerini, duygularını ve davranışlarını kabul edip, ona göre davranmak yerinde olacaktır

Psikolojik Tedavi:

Sosyal fobide psikoterapi uygulamanın gerekçesi hastaların negatif yoldaki inançları ile (sosyal ortamlarda başarısızlığın kaçınılmaz olduğu gibi ) yüzleşmelerini sağlamaktır Sosyal fobinin temelinde bu tür inanların yer aldığı düşünülmektedir

Hipnozda sosyal fobide psikoterapiye yardımcı bir araç olarak kullanılmaktadır Hastanın sosyal ortamlara uyumu için ve sıkıntı duygusunu yenmesi için oldukça yararlı bir yöntemdir

İlaçla Tedavi

1 Sosyal fobi iyi tanımlanmış bir durumdur ve tedaviye iyi yanıt verir

2 Fobik kaçınma sosyal ortamlarda duyulan anksiyeteden (sıkıntı) kaynaklanır

3 İlaçla kişinin sosyal ortamlardan duyduğu sıkıntı azalır

4 Genel sosyal fobide ilaç uygulamaları ile başkaları tarafından reddedilme ya da eleştiriye maruz bırakılmaya duyulan aşırı hassasiyet azalır

5 İlaç tedavisi bağımlılığa yol açmaz (Doktor kontrolünde olduğu müddetçe)
İlaç tedavisinde genellikle depresyonda da kullanılan antidepressanlar kullanılır En az 6 aylık tedavi önerilir Ancak bu devrede ilaç kesildiğinde kendiliğinden nüksler görülebilirDaha uzun süreli kullanım önerilir Hastaların en sık yaptığı yanlış: sıkıntılar hafiflediğinde ilaç kullanımını aksatmalarıdır Bu yüzden hastalık belirtileri tekrar ortaya çıktığı için hastalık müzmin (kornik) bir hal almaktadır ve kişinin tedavi olamayacağı gibi yanlış bir kanıya saplamasına neden olmaktadır

Özet olarak

Sosyal fobi erken başlangıçlı kronik gizli bir hastalıktır

Tedaviye iyi yanıt verir İyi tedavi hastanı durumuyla baş etmek için zararlı stratejiler geliştirmesini ve depresyon ve alkolizm gibi ek rahatsızlıkların ortaya çıkmasını engeller

İlaç tedavisi belli bir süre devam etmesi gerekir İlk ay belirgin bir yanıtın alınamayabileceği hatırdan çıkarılmamalıdırTek başına yada ilaçla birlikte yapılan psikoterapi sosyal fobide oldukça faydalı neticeler verir