Maddenin İsı Etkisi İle Değişimi Hakkında Bilgi

MADDENİN ISI ETKİSİ İLE DEĞİŞİMİ

a)ISINMA-SOĞUMA

* Isı enerjisi alan maddenin sıcaklığı artar

* Maddenin sıcaklığının artması ısınma sonucunda gerçekleşir

* Örneğin;Yanmakta olan ocağın üzerinde bulunan çorba ya da yemek bir süre sonra ısınır

* Yiyeceklerin pişmesi ısınma ile gerçekleşir

* Özel karışımlı toprakların pişmesi ile seramik,porselen,kiremit,tuğla ?vb malzemeler yapılır

* Sıcak su ile temizlik iyi sonuçlar verir

* Havanın ısınması ilkbaharda bitkilerin uyanmasına neden olur

* Isınan hava bitkilerin gelişmesine ve tohumların çimlenmesine neden olur

* Demir,cam vbmaddelerin ısınması işlenmesini kolaylaştırır

* Isı enerjisini kaybeden maddeler soğur

* Madde yeterince soğursa donma ve yoğunlaşma olur

* Karayolları soğumanın yol açtığı buzlanma nedeniyle bozulur

* Soğuk havada mikroplar etkinlik göstermez,yaşamaz

* Soğuyan maddeler sertleşir

* Isınma ve soğuma olayları art arta gerçekleştirir ve sütteki mikroplar yok edilir(Pastorize sütler)

* Dondurulmuş besinler uzun süre saklanır

* Uzun süre soğukta kalan canlılar ölebilir

Havadaki ısınma ve soğuma;

* Yağışların

* Rüzgarların

* Toprak oluşumunun

* Şimşek ve yıldırımların oluşmasına neden olur

b)HAL DEĞİŞİMLERİ

* Maddeler bir halde diğerine geçebilirler

* Örneğin su sıvıdırBuzluğa koyduğumuzda Donar ve katılaşırIsıttığımızda ise gaz halini alır

* İşte bu değişime Hal değişimi denir

* Hal değişimleri Erime,donma,buharlaşma,yoğunla şma ve süblimleşme şeklinde olur

1)Erime ve Donma

* Katı haldeki bir madde yeterince ısı alırsa sıvı duruma geçerBu olaya erime denir

* Her madde kendine göre bir sıcaklık derecesinde erirBu maddelerden bazıları aşağıda verilmiştir

*

Madde Erime Sıcaklığı (ºC)

Buz 0

Civa -39

Naftalin 79

Tuz 800

Demir 1532

* Yeterince soğuyan sıvı maddelerin katı hale geçmesine de Donma (katılaşma) denir

* Donma olayı erimenin tersidirBir maddenin erime ve donma sıcaklıkları aynıdır

* Eriyen maddenin hacmi büyürDonan maddenin hacmi küçülür

* Erime ile çözünme olayı çok farklıdır

* Erime ısı etkisi ile gerçekleşirÇözünme ise katı maddelerin sıvı içinde çok küçük parçacıklar biçiminde dağılmasıdır

2)Buharlaşma ve Yoğunlaşma (Yoğuşma)

* Yeterince ısınan sıvı maddelerin gaz haline geçmesine buharlaşma denir

* Buharlaşma her sıcaklık derecesinde gerçekleşirBundan dolayı buharlaşma derecesi yoktur

* Islak maddelerin kuruması; bu maddedeki suyun buharlaşarak uzaklaşması sonucunda olur

* Buharlaşma sırasında gerekli ısıyı veren madde ısı kaybeder;soğur

* Karpuz dilimi bir süre dışarıda bekletilirse yüzeyi soğur

* Suyu sızdıran testiler suyu soğuk tutar

Bazı etkenler buharlaşmayı hızlandırırBunlar;

* Sıcaklığın artması

* Yüzeyin büyümesi

* Basıncın azalması

* Havanın rüzgarlı olması

* Havanın kuru olması