Ülkemizdeki maden ve enerji kaynakları nerelerden çıkarılır? / MADENCILIK ve ENERJI K

Ülkemizdeki maden ve enerji kaynakları nerelerden çıkarılır?

MADENCILIK ve ENERJI KAYNAKLARI
A MADENCILIK
Yerkabugunun farkli derinliklerinden çikarilan, ekonomik deger tasiyan mineral ve elementlere maden denir Türkiye’de madencilik faaliyetleri 1935 yilinda kurulan MTA ile özel sektör tarafindan yürütülmektedir
Türkiye’de çikarilan önemli madenler
En zengin demir yataklarimiz, Divrigi (Sivas), Hekimhan ve Hasançelebi (Malatya), Edremit (Balikesir), Dikili ve Torbali (Izmir) ve Simav (Kütahya) çevresinde bulunmaktadir
Eregli, Karabük ve Iskenderun’da demir - çelik fabrikalari bulunmaktadir
Bakir: Ülkemizin en zengin madenlerinden biri olan bakir yataklari, çogu kez kursun ve çinko ile birlikte bulunur En önemli bakir yataklarimiz Karadeniz Bölgesi’nde bulunur Murgul (Artvin), Küre (Kastamonu), Çayeli (Rize) ve KöGoogle Page Rankingübasi (Giresun) bu bölgedeki baslica yataklardandir Ayrica Maden (Elazig) ve Ergani (Diyarbakir)'de de bakir yataklari mevcuttur
Krom: Paslanmayan ve çok sert bir maden oldugundan, madeni esya yapiminda ve kaplamasinda kullanilir
Krom yataklari alti ana bölgede toplanmistir
• Fethiye, Köycegiz, Denizli
• Alacakaya (Guleman) (Elazig)
• Bursa, Eskisehir
• Adana, Kayseri, Mersin
• Iskenderun, Kahraman Maras, Islahiye
• Kopdagi (Dogu Anadolu)
Krom madeni Antalya ve Guleman’daki ferro-krom tesislerinde islenmektedir
Boksit: Alüminyumun hammaddesi olan boksit çok hafif oldugundan uçak sanayiinde, otomobil, ev, elektrik malzemesi yapiminda kullanilir
Boksit yataklari Seydisehir (Konya), Akseki (Antalya) Islahiye (Gazi Antep) ve Milas (Mugla) civarinda bulunur Buralarda çikarilan boksit, Seydisehir alüminyum tesislerinde islenmektedir
Bor Mineralleri: Ülkemiz bor rezervi bakimindan Dünya’nin en zengin yataklarina sahiptir Bu nedenle, bor madeninin çogu ihraç edilmektedir Bor madeninden elde edilen boraks ve asit borik nükleer alanda, jet ve roket yakitinda katki maddesi olarak, ayrica sabun, tekstil, cam, kâgit sanayii, vBulletin alanlarda kullanilir
Bor mineralleri Balikesir, Susurluk, Bigadiç çevresi ile Kütahya, Emet ve Eskisehir çevresinde çikarilir Çikarilan mineraller Bandirma’daki tesislerde islenir
Kükürt: Kükürt gübre, kimya ve boya sanayiinde kullanilir Ayrica kauçugun islenmesinde ve sülfirik asit üretiminde de kullanilir
Ülkemizde kükürt yataklari Keçiborlu (Isparta) ve Milas (Mugla) çevresinde bulunmaktadir
Zimpara Tasi: Çesitli kesici, torpüleyici ve silici aletlerin yapiminda kullanilan zimpara tasi yönünden ülkemiz çok zengindir Tire (Izmir), Manisa, Söke (Aydin), Milas (Mugla) ve Tavas (Denizli) da çikarilir
Barit: Suda erimeyen bir maden oldugundan boya, deri, kimya, cam ve kauçuk sanayiinde kullanilir Ülkemiz barit yataklari bakimindan zengin sayilir Antalya, Mus, Gazi Antep ve Eskisehir çevresinde barit yataklari bulunmaktadir
Tuz: Türkiye tuz yataklari bakimindan son derece zengindir Kaya tuzu yataklari üçüncü jeolojik zamanda, kapali göl havzalarinda sularin buharlasmasi ile olusmustur Son yillarda tuz üretimimiz üç kat artmistir
Türkiye’deki tuz üretiminin çogu, Tuz Gölü ile Izmir Çamalti tuzlasindan saglanir Kaya tuzu yataklari, Çankiri, Kars, Igdir ve Nevsehir çevresinde bulunmaktadir
Civa: Tek sivi madendir Zirai ilaç yapiminda, kâgit sanayiinde, suni gübre üretiminde ve boya sanayiinde kullanilir Türkiye’de Sarayönü (Konya), Ödemis (Izmir), Manisa ve Usak çevresinde çikarilmaktadir
Kursun - Çinko: Genelde kursun ve çinko bir arada bulunur Ülkemizde Keban (Elazig) ve Kayseri çevresinde kursun-çinko yataklari vardir
Lületasi: Eskisehir çevresinde çikarilir ve islenir Süs esyasi yapiminda kullanilir
Oltutasi: Erzurumun Oltu ilçesinde çikarilir ve islenir Süs esyasi yapiminda kullanilir
Fosfat: Gübre hammaddesi olarak kullanilan fosfat ihtiyacimizi karsilamaz Fas, Tunus ve Cezayir’de yaygin olarak görülür ve daha çok bu ülkelerden ithal edilir Türkiye’deki en zengin fosfat yataklari Mazidagi (Mardin), Adiyaman, Bingöl ve Bitlis’te bulunmaktadir
Manganez: Çelige sertlik kazandirmak ve direncini artirmak için kullanilir Usak, Afyon, Mugla, Adana, Erzincan, Artvin ve Trabzon çevresinde manganez yataklari bulunur Ihtiyaci karsilamaz Bu nedenle ithal edilir
Mermer: Ülkemiz mermer bakimindan zengindir Afyon, Kütahya, Marmara Adasi, Kirsehir, Tokat ve Izmir çevresinde çikarilir Yurt disina ihracati yapilir
Volfram (Tungsten): Çok sert olmasi nedeniyle özel sanayi çeligi olarak kullanilir Demiryolu, is makineleri, uçak ve gemi yapimi yaninda, ampüllerde enerjiyi isiga çevirmede kullanilir Bursa Uludag’da çikarilip isletilmektedir Fakat son yillarda üretimi durmustur
Asbest (Amyant): 14 bin °C sicakliga dayanir Isiya dayanikli araç ve gereç yapiminda kullanilir Konserojen madde bulundurmasi nedeniyle, kullanimi sinirlandirilmistir Eskisehir, Bursa, Erzincan, Hatay, Kars, Agri, Malatya, Sivas, Iskenderun, Usak ve Konya’da çikarilir
B ENERJI KAYNAKLARI
Taskömürü: Birinci jeolojik zamanda olusmus organik tortul kayaçlardandir Ülkemiz ise, genelde üçüncü zamanda karalastigindan dolayi, taskömürü yataklari bakimindan fazla zengin sayilmaz Türkiye’de Zonguldak, Amasra, Eregli arasindaki sahada çikarilir
Demir - çelik sanayiinde enerji kaynagi olarak tüketildiginden, Karabük ve Eregli demir - çelik fabrikalari buraya kurulmustur
Linyit: Türkiye genelde üçüncü jeolojik devirde olustugundan linyit en zengin enerji kaynaklarimizdan biridir Bütün bölgelerde linyit rezervi bulunmaktadir Taskömürüne göre kalorisi daha azdir Ancak yaygin oldugundan enerji ihtiyacimizin en önemli kismini karsilamaktadir
Linyit yataklari Afsin, Elbistan (K Maras), Tavsanli, Seyitömer (Kütahya), Soma (Manisa), Yatagan (Mugla), Saray (Tekirdag), Askale (Erzurum), Aydin, Amasya ve Yozgat çevresinde bulunmaktadir
Linyitten elektrik enerjisi elde eden termik santrallerimiz, Soma, Tunçbilek, Seyitömer, Afsin - Elbistan, Yatagan ve Orhaneli termik santralleridir
Petrol: Günümüzün en önemli enerji kaynaklarindan biri petroldür Petrol ulasim araçlarinda yakit olarak ve plastik, gübre, boya gibi çok degisik sanayilerde kullanilir Türkiye’deki petrol yataklari fazla zengin sayilmaz Ihtiyacimizin % 90'nina yakinini ithal etmekteyiz
Petrol yataklarimizin % 98'i G Dogu Anadolu Bölgesi’nde bulunur Petrol, Raman, Garzan, Kurtalan, Adiyaman ve Mardin çevresinde çikarilmaktadir
Ülkemizde çikarilan ve ithal edilen petrol, Orta Anadolu (Kirikkale), Aliaga (Izmir), Atas (Mersin), Ipras (Izmit) ve Batman rafinerilerinde islenmektedir
Dogal gaz: Ülkemiz, dogal gaz yataklari bakimindan zengin degildir Su anda sadece Trakya’da Hamitabat ve Güneydogu Anadolu’da Mardin - Çamurlu sahasinda üretim yapilmaktadir Hamitabat’tan çikarilan dogal gazdan ayni yerde elektrik enerjisi üretilir Dogalgaz ihtiyacimizin önemli bir kismi, Rusya Federasyonu ve Cezayir’den ithal edilmektedir
Su Gücü (Hidroelektrik enerjisi): Barajlardaki suyun, elektrik üreten santralleri çalistirmasi ile olusan enerjiye hidroelektrik enerjisi denir
Türkiye’de elektrik ihtiyacinin % 40 lik kismi hidroelektrik santrallerden elde edilmektedir Keban, Karakaya, Atatürk, Hirfanli, Seyhan, Kemer ve DemirköGoogle Page Rankingü gibi birçok baraj elektrik ihtiyacimizi karsilamaktadir
Disariya akintisi olan bazi göllerimiz, tabii baraj özelligindedir Bunlardan elektrik üretilir Baslicalari, Hazar, Çildir, Tortum ve Kovada gölleridir
Rüzgâr Gücü: Ülkemizde eskiden yel degirmenlerinde ve yelkenli gemilerde kullanilmistir Fakat elektrik ve petrol enerjisinin devreye girmesiyle kullanim alani çok azalmistir
Jeotermal Enerji: Jeotermal enerji, yer altindaki sicak sulardan ya da su buharindan elde edilir Türkiye yakin bir jeolojik devirde olustugundan ve genç kivrim daglari kusaginda bulundugundan dolayi, fay hatlari ve fay kaynaklari oldukça yaygindir Özellikle Ege Bölgesi’ndeki Germencik (Aydin), Balçova (Izmir), Sandikli (Afyon) ve Sarayköy (Denizli) civarinda sicak su kaynaklari bulunmaktadir Su anda sadece Sarayköy (Denizli) de elektrik enerjisi üreten jeotermal santral bulunmaktadir
Radyoaktif Mineraller: Radyoaktif mineraller, nükleer enerji üretiminde kullanilir Uranyum ve toryum gibi radyoaktif maddelerin parçalanmasiyla enerji elde edilir Ülkemizde Aydin, Usak, Manisa, Çanakkale ve Yozgat yörelerinde uranyum, Eskisehir çevresinde toryum yataklari tespit edilmistir Fakat, su anda, ülkemizde radyoaktif maddelerden nükleer enerji üretimi yapilmamaktadir
Günes Enerjisi: Türkiye ve özellikle güney bölgelerimiz, Günes enerjisinden iyi yararlanabilecek bir konuma sahiptir Bu enerjiden, en çok su isitmada faydalanilir Ayrica, sera isitmasinda, su pompasi çalistirilmasinda, bazi elektronik aletlerin çalistirilmasinda, vs Günes enerjisi kullanilmaktadir

(Alıntıdır)