Tulunoğulları(868-905)

**Prof. Dr. Sinsi** · 10-06-2012

Tulunoğulları(868-905)

Tulün Devleti?nin kurucusu olan Tulün Buhara?daki Samanoğulları valisi Nuh tarafındanAbbasi halifesine (Mc?mun) armağan olarak gönderilmiş bir Türk idi

(Tulün Türkçedeki dolun veya dolunaydan gelir

)

Bir devlet adamında bulunması gereken bütün meziyetlere sahip olan Tulün hem Me?mun hem de ondan sonra gelen halifeler tarafından takdir edilerek yüksek mevkilere getirildi

Tulun?un 854 yılında ordu kumandanı iken ölmesi üzerine aynı meziyetlere sahip olan oğlu Ahmet babasının yerine getirildi

868 yılında Mısır?da durumun karışması üzerine halife (Mu? tez Billah) tarafından kendisine geniş yetkiler verilerek Mısır valiliğine atandı

Kısa sürede duruma hakim oldu

Durumu uygun görerek aynı yıl içinde (868) (bazı tarihçilere göre 880 yılında) istiklalini ilan ederek sadece ismen halifeye bağlı olan ilk vali oldu

Fustat (eski Kahire) şehrini kendisine başkent yapan Tulunoğlu Ahmet bir devlet kurdu

Çaresiz kalan Abbasi halifesi bu devleti tasdik etti

Mısır?dan elde ettiği geliri Mısır?a harcayan maliyeyi düzelten Tulunoğlu Ahmet ülkesini dış tehlikelere karşı korumak için kuvvetli bir ordu kurdu

İmar faaliyetine girişerek ülkeyi bayındır bir hale getirdi

Mısır?ın dışında Filistin Suriye ve Irak?ın kuzeyini kendine bağladı

On altı yıl ülkeyi çok iyi idare eden Tulunoğlu Ahmet üzerine gönderilen Abbasi ordusunu mağlûp ederek; Suriye?nin Hama ve Humus şehirlerini zapt etli

Adana?ya kadar ilerledi

Onun zamanında ülke servet ve ihtişama kavuştu

Fustat şehri zengin ve büyük bir ticaret merkezi oldu

Tulunoğlu Ahmet?in 884′tc ölümünden sonra yerine oğlu Humaravcyh geçti

Halifenin bir ordusunu yenerek Cezire ve Musul?u aldı

Humaravcyh?in 895′te öldürülmesinden sonra başa geçen oğlu Harun ve diğer idareciler zamanında ülke iyi idare edilemedi

Mısır?da iç isyanlar ve karışıklıklar çıktı

Bu durumu haber alan halife Tulunoğulları üzerine bir ordu göndererek Mısır?ı zaptetti

Tulunoğulları Devleti?ne son verdi (905)

10-06-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tulunoğulları(868-905) Tulunoğulları(868-905) Tulün Devleti?nin kurucusu olan Tulün Buhara?daki Samanoğulları valisi Nuh tarafındanAbbasi halifesine (Mc?mun) armağan olarak gönderilmiş bir Türk idi (Tulün Türkçedeki dolun veya dolunaydan gelir) Bir devlet adamında bulunması gereken bütün meziyetlere sahip olan Tulün hem Me?mun hem de ondan sonra gelen halifeler tarafından takdir edilerek yüksek mevkilere getirildi Tulun?un 854 yılında ordu kumandanı iken ölmesi üzerine aynı meziyetlere sahip olan oğlu Ahmet babasının yerine getirildi 868 yılında Mısır?da durumun karışması üzerine halife (Mu? tez Billah) tarafından kendisine geniş yetkiler verilerek Mısır valiliğine atandı Kısa sürede duruma hakim oldu Durumu uygun görerek aynı yıl içinde (868) (bazı tarihçilere göre 880 yılında) istiklalini ilan ederek sadece ismen halifeye bağlı olan ilk vali oldu Fustat (eski Kahire) şehrini kendisine başkent yapan Tulunoğlu Ahmet bir devlet kurdu Çaresiz kalan Abbasi halifesi bu devleti tasdik ettiMısır?dan elde ettiği geliri Mısır?a harcayan maliyeyi düzelten Tulunoğlu Ahmet ülkesini dış tehlikelere karşı korumak için kuvvetli bir ordu kurdu İmar faaliyetine girişerek ülkeyi bayındır bir hale getirdi Mısır?ın dışında Filistin Suriye ve Irak?ın kuzeyini kendine bağladı On altı yıl ülkeyi çok iyi idare eden Tulunoğlu Ahmet üzerine gönderilen Abbasi ordusunu mağlûp ederek; Suriye?nin Hama ve Humus şehirlerini zapt etli Adana?ya kadar ilerledi Onun zamanında ülke servet ve ihtişama kavuştu Fustat şehri zengin ve büyük bir ticaret merkezi olduTulunoğlu Ahmet?in 884′tc ölümünden sonra yerine oğlu Humaravcyh geçti Halifenin bir ordusunu yenerek Cezire ve Musul?u aldı Humaravcyh?in 895′te öldürülmesinden sonra başa geçen oğlu Harun ve diğer idareciler zamanında ülke iyi idare edilemedi Mısır?da iç isyanlar ve karışıklıklar çıktıBu durumu haber alan halife Tulunoğulları üzerine bir ordu göndererek Mısır?ı zaptetti Tulunoğulları Devleti?ne son verdi (905)