Ammoimitler

Ammoimitler



milyonlarca yıl önce denizlerdeki en kalabalık canlı grubunu oluşturan soyu tükenmiş hayvanlardır Günümüzden 245 milyon yıl önce denizlerde beliren ve 65 milyon yıl önce yeryüzünden silinen bu hayvanlar salyangoz, istiridye, ahtapot gibi yumuşakçalarla aynı grupta sınıflandırılır Ammonitlerden günümüze ulaşan tek iz, kayalarla kaynaşarak


fosilleşmiş (taşlaşmış) olan sert kabuklandır Bir saat zembereği gibi sarmal biçimde kıvrılmış olan bu yassı kabuklar (kavkılar), bildiğimiz bazı tatlı su salyangozlarının kabuğuna oldukça benzer; yalnız ammonitlerde kabuğun içi, odacıklar oluşturacak biçimde bölmelere ayrılmıştır Bazı ammonit türlerinde kabuğun çapı 2 metreye


yaklaşırsa da, bulunan fosil örneklerden çoğu ancak 3 cm genişliğindedir
Canlı bir ammonitin neye benzediğini kestirmek için yalnızca düş gücümüze başvurabiliriz Ama bilim adamları bu hayvanın sedefli notilus (Nautilus) denen bir deniz canlısına benzemesi gerektiğini düşünüyorlar (bak NoTİLUS) Gerçekten de, ammonitlerin çağımızdaki akrabaları olan notilusların kabuğu gerek biçimi, gerek odacıkh olmasıyla ammonitin kabuğuna çok benzer


Ammonitlerin fosilleşmiş kalıntıları jeologlar açısından son derece önemlidir Çünkü jeologlar inceledikleri bir kayaç katmanının yaşını saptayabilmek için bu kalıntılardan yararlanırlar Yeryüzündeki varlıkları 180 milyon yılı aşan ammonitler bu süre içinde bütün canlılar gibi evrim geçirdiler; kabuklarının biçimi ve yapısı sürekli değişti {bak EVRİM) Bu nedenle, değişik cinsten ammonitlerin kabukları arasında büyük farklılıklar vardır Örneğin Arnioceras cinsinin üyelerinde, kabuğun içindeki odacıklar basit bölmelerle birbirinden ayrılmıştır Phylloceras cinsinden ammonitlerde ise odacıkları ayıran bölmeler çok karmaşıktır Bu farklılıklar jeologların yüzlerce ammonit türünü ayırt ederek tanımlayabilmesine olanak sağlar


Ammonit fosilleri, içine gömülü oldukları kayalarla aynı maddeden yapılmış gibi görünür Bazıları da sedef gibi parlar Bunun nedeni, kabuktaki sedef katmanlarının bozulmadan korunması ya da bazı kimyasal maddelerinfosilin içine sızmış olmasıdır Ammonit tümüyle ufalanıp yok olur ve yerine pirit denen kükürtlü demir minerali dolarsa bu kez bütün fosil altından yapılmış gibi ışıldar