Küçük yaralanmalar |
06-26-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Küçük yaralanmalarÖnce sakin olun, bilmelisiniz ki, siz ne kadar dikkat ederseniz edin, tüm çocuklar düşe kalka büyür ve kesinlikle küçük tefek yaralarla tanışır önemli olan; ilk müdahaleyi nasıl yapacağınızı ve hangi durumlarda hekime başvuracağını bilmeniz işte bilmeniz gerekenler çocukları ilahi bir güç korur gibidir merakla, olabilecek kötü neticeleri hiç hesaba katmadan yaptıkları tehlikeli hareketler sonucunda vakit zaman yaralanmalar kaçınılmaz olmaktadır ilk adımlarını atarken tekrar tekrar yere düşerler düşerken de çevrelerinde bulunmakta olan masa, koltuk, sandalye gibi pekçok nesneye teğet geçerler çocuklar, düşe kalka büyür, deneye yanıla öğrenir ama tüm bu keşfetme, öğrenme çabaları zaman zaman yara-bere ile sonuçlanır bir kağıt parçasını kesmeye çalışırken minik parmağını yaralaması, parkta düştüğünde dizlerde meydana gelen sıyrıklar, bedenlerinde çeşitli morluklar anne babaların sık karşılaştığı durumlardandır bu ufak kazalar, ne ilk ne de son olacaktır önemli olan bu gibi durumlarda ne yapılması gerektiğinin bilinmesidir hekime, hastaneye gidilmesi gerekse bile gidene dek yapılması ideal olan uygulamaları öğrenmiş olmak çok yararlı olacaktır burada sözü edilecek olan yaralanmalar sıklıkla rastlanan, basit yaralanmalardır kısaca şiddetli kanamalara neden olmayan, yaşamsal önemli olan organların zedelenmediği ve fazla yaygın olmayan yaralanmaları inceleyeceğiz öncelikle, çocukluk döneminin hemen hemen olmazsa olmazlarından durumuna gelen yara ve berelerle karşınızda duran çocuğunuzu görünce paniklememeye çalışmalısınız çünkü ilk müdahaleyi yapmanız, soğukkanlı davranmanıza bağlıdır bunun yanında sizin fazla kaygılı olmanız, çocuğunuzun da korkularının artmasına sebep olur bu tavsiye diğer bütün önerilerden daha öncelikli ve mühimdir paniklemiş bir kişi en iyi bildiği bir şeyi bile yanlış yapabilir telaşla başka hatalara ve sorunlara sebep olabilir sakin ve soğukkanlı olmak çok lazımdır küçük kesikler ve sıyrıklar kesici bir alet, oyuncağın kenarı hatta kâğıt parçası bile kesiklere yol açabilir en sık olarak el parmakları, düşme neticesi da kafa ve bedenlerinin çeşitli yerlerinde ufak kesikler meydana gelir sıyrıklar ise bilhassa üzerlerinde kalın kıyafetlerin olmadığı yaz aylarında, sokakta, parkta oynarken, koşarken düşmeleri nedeniyle sıklıkla dizler, dirsek ve el ayalarında meydana gelir bunlar normalde hayati tehlike oluşturmazlar yara temizliği nasıl yapılır ? çaydanlığın altındaki kaynamış, soğumuş su bu iş için en ideal malzemedir bu olmadığında temiz su kullanılabilir yara direkt akan suyun altına tutulabileceği gibi, üstüne bir kaptan su akıtılarak da temizlenebilir yaranın içerisindeki toz toprak veya diğer yabancı maddeler bu yolla temizlenir bol su ile yıkama, yaranın içersinde bulunmakta olan her türlü yabancı uzaklaştırılmalıdır bu yolla temizlenen arınmış bir yaranın, boyutları ve derinliği de daha rahat görülebilir yaranın çevresindeki cilt sabunlu ve yumuşak bir bezle temizlenmelidir sabun yarada tahrişe yol açabileceği için yaranın kendisiyle direkt temas ettirilmemelidir oksijenli su (hidrojen peroksit) veya antiseptik solüsyonlar gibi daha güçlü temizleme malzemeleri yarada tahrişe yol açabilir; bunun yanında çoğu vakit fazladan bir koruma da sağlamaz kanama varsa kan çok boyayıcı ve etraftakilerin paniklemesine yol açan bir maddedir etrafa sürülmüş, akan kan durumun dramatik görünmesine yol açar esasında kanama, yaranın temizlenmesini temin eder içerden gelen kan dipten bir temizleme fonksiyonu görür ufak kesiklerin çoğunda kanama kısa sürede kendiliğinden durur yüz, baş ve ağız bölgesinde kan damarları sayıca çok olduğu için bu bölgeler daha fazla kanayabilir kanamayı durdurmak için elinize aldığınız tercihen steril yoksa temiz bir bezle, avuç içinizi veya parmakların ucunu kullanarak, direkt kesinin üstüne nazik ama sürekli bir baskı uygulamalısınız elinizi yarayı kontrol etmek gibi nedenlerle yerinden ayırmamalı ve 5 dakika süreyle basınç uygulamaya devam etmelisiniz elinizde tuttuğunuz bezin kanla dolması halinde onu yerinden oynatmayarak üstüne yeni bir bez daha koyup, daha basınçlı bir biçimde tutmaya devam edin yaranın üstüne uygulanan baskı yeterli olduğunda kanama duracaktır fakat kontrol hedefli bezi kaldırıp, bakma kanamanın devam etmesine, o ana kadar yapılan basmanın boşa gitmesine sebep olur oluşabilecek kan pıhtılarını bu aşamada temizlemeye çalışmayın çünkü kan pıhtısı, yaranın kanamasının durmasına yarayacaktır eğer yara, kolda ve bacaktaysa, kolu veya bacağı kalp seviyesinin üzerinde kalacak biçimde havaya kaldırmak kanamayı yavaşlatacaktır daha ciddi kanamalarda turnike uygulanması faydalıdır fakat bu uygulama ancak belirli bölgelerdeki kanamalarda yapılabilir yeterli bilgisi olmayanların yapması yarar yerine zarar da getirebilir bandaj kullanmak gerekmektedir mi ? açıkta bırakılan bir yara kuru kalır ve daha kolay iyileşir yara kolay kirlenebilecek; (eller) ya da giysiye sürtünebilecek (diz) bir bölgede değilse, açık bırakılabilir el ya da diz gibi bölgelerdeki yaralar ise hazır bir yara bandıyla yada steril gazlı bez ile kapatılabilir yarayı temiz ve kuru tutmak için bandajın her gün değiştirilmesi gerekmektedir vücudun geniş bir alanını tutan yüzülme tarzında yaraların daha az iz bırakması ve çabuk iyileşmesi için nemli ve temiz tutulması gerekmektedir bu hedefle "okluziv" adı verilen bandajların kullanılması gerekecektir doktorunuz bu konuda size yardımcı olacaktır antiseptik solüsyon sürülmeli mi ? günümüzde sıklıkla polyvinylpyrolidone iyot (batticon, poviod vd) kullanılıyor yaranın mikrop kapmaması için bu ilaç gazlı beze dökülerek, önce yaranın merkezinden itibaren dışarıya doğru halkalar çizerek temizlenir yakıcı olmamakla birlikte açık yaralarda dikkatli olmak gerekmektedir göz, ağız çevresi gibi bölgelerde duyarlı davranmalıdır buralara antiseptik solüsyon uygulamaktan kaçınmalıdır antibiyotikli pomatlar kullanılmalı mı ? antibiyotik içeren pomatlar yaranın hem mikrop kapmasını önler hem de yarayı temiz ve nemli tutmaya yarar temel itibarıyla bandajın da yaptığı aynı şeydir çoğu ufak yaralarda pomada ihtiyaç yoktur ilaçlı kremler tedavinin içersinde yer alır gerekliliği durumlara göre değişir bu konuda doktorunuz yol göstermelidir yara kabuklarına ne yapmak gerekir ? kabuklanma, vücudun yarayı kendi kendine bandajlama yoludur yaranın kirlenmesini engeller kabuklar koparılmamalıdır ideal vakit geldiğinde kabuk kendiliğinden düşecektir kabuklanmış bir yaranın kapatılması gerekmez doktor, ne zaman aranmalı ? küçük kesikleri yara bandıyla kapatmak olasıdır yara derinse, kenarları parçalı ise veya yara kenarları bir araya getiremiyorsanız doktorunuzu aramalısınız doktorunuz yarayı dikiş atarak veya özel üretilmiş bazı bandajları kullanarak kapatmak isteyebilir bu sayede yaranın daha az iz bırakarak iyileşmesi de olası olacaktır tetanoz aşısı gerekmektedir mi ? tetanoz bazı yaralanmalardan sonra oluşabilen çok ciddi ve ölümcül olabilen bir enfeksiyondur en sık çene kilitlenmesi ile ortaya çıkar tetanoz aşısı yurdumuzda halen çocukların rutin aşılama yazılımları içinde; 2, 4, 6 ve 18 aylarda, peşinden 4-6 yaş arasında karma aşı olarak yapılmaktadır şayet 3 dozluk tetanoz aşısı henüz tamamlanmamışsa veya son on yılda tek dozluk tekrar (rapel) aşısı yapılmamışsa ve ufak ve temiz bir yaralanma söz konusuysa tetanoz aşısı yapılmalıdır daha ciddi yaralanmalarda (derin, kirli yaralar, yanıklar) ise son aşının geçen 5 yılda yapılmamış olması halinde tetanoz aşısı yapılır tetanoz enfeksiyonundan kaçınabilmek için aşı kayıtlarıyla ilgili olarak hekiminize danışabilirsiniz şu durumlarda doktorunuzu arayınız! yara kenarları düzensizse zigzaglıysa, yara, yüzde veya boyundaysa, kesik 1,5 santimden uzunsa, kesinin iki kenarındaki açıklık derinse, kesinin içerisinde temizleyerek çıkaramadığınız kir veya madde varsa, kesik dokunmayla hassaslaşır veya kızarırsa, kesik yerinden dışarıya koyu kıvamlı grimsi akıntı oluyorsa, ateş 37,5 c nin üstünde seyrediyorsa, yaranın çevresindeki alanda hissizlik varsa, hareketler ağrılıysa, yaranın yakınında kırmızı çizgiler oluştuysa, delinme tarzında meydana gelen veya derin bir yaraysa ve son 5 yılda tetanoz aşısı yapılmamışsa, kesik, fışkırır tarzda kanıyorsa, kan bandajın dışına taşıyorsa veya 5 dakikalık basınçtan sonra kanama kesilmemişse |
|