İslami Sözlük B

İslami Sözlük B

BÂB Nedir?

1 Kapı

Mescîd-i Nebî'nin şimdi beş bâbı vardır İkisi batı duvarında olup, kıbleye yakın olana Bâb-üs-selâm, kuzey köşesine yakın olana Bâb-ür-rahme adı verilir

2 Bir kitâbın bölümlerinden her biri

Riyâd-un-nâsihîn kitâbı ikinci kısım ikinci bâbı birinci faslında diyor ki Nedir? Tövbe kalb ile, dil ile ve günâh işliyen âzâ ile olmalıdır Kalb pişmân olmalı, dil duâ etmeli ve yalvarmalı, âzâ da günâhtan çekilmelidir

3 Bozuk bir yol olan Bâbîliğin kurucusu Ali Muhammed'in kendisine verdiği ad (Bkz Bâbîlik)

El-Bâb Ali Muhammed kendisinin beklenen imâma açılan bir bâb (kapı) olduğunu söyledi, daha sonra da peygamberlik iddiâsında bulundu El-Bâb Ali Muhammed'in kendisine bâb demesi sebebiyle kurduğu bozuk yola Bâbîlik adı verildi (Muhammed Ebû Zühre)

Bâb-ı Cibrîl Nedir?

Peygamber efendimizin sallallahü aleyhi ve sellem Medîne-i münevverede yaptırdığı mescidinin doğu tarafındaki kıbleye yakın olan kapısı Bu kapıya, hazret-i Osman'ın evinin karşısında bulunması sebebiyle Bâb-ı Osmân; Resûlullah efendimiz hazret-i Osm an'ın evini ziyâret etmek üzere bu kapıdan girip çıkmayı âdet edindikleri için Bâb-ün-Nebî de denilmiştir

Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem Kureyzâ yahûdîleri üzerine sefer düzenlendiği zaman, Cebrâil aleyhisselâm Peygamber efendimize yardım için geldiğinde Bâb-ı Cibrîl önünde beklemişti (Eyyûb Sabri Paşa)

Bâb-ür-Rahme Nedir?

Rahmet kapısı Medîne-i münevverede Peygamber efendimizin yaptırdığı mescidin batı duvarındaki iki kapıdan biri Bâb-ül-Âtike ve Bâb-üs-Sûk diye de bilinir

Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem bir Cumâ günü hutbede iken batı tarafındaki kapıdan gelen bir kimse; "Yâ Resûlallah! Susuzluktan hayvanlarımız, âile ve çocuklarımız perişân oldu Bizim için cenâb-ı Hakk'a duâ edin de yağmur ihsân buyu rsun" deyince, Peygamber efendimiz mübârek ellerini kaldırıp duâ buyurdular Bu sırada Sel dağının üzerinde rahmet alâmetleri (bulutları) belirip yağmur yağdı Bu sebeple bu kapıya Bâb-ür-Rahme denildi (Ebû Abdullah Tilemsânî)

Bâb-üs-Selâm Nedir?

1 Mekke-i mükerremede bulunan Mescid-i Haram'ın doğu tarafına açılan kapı Bâb-ı Şeybe de denir

Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem otuz beş yaşında iken, yağan yağmur ve seller sebebiyle Kâbe-i muazzama tahrîb olmuştu Yeniden inşâ edilmesi sırasında Hacer-ül-Esved taşının yerine konulması husûsunda kabîleler arasında anlaşmazlık ç ıktı Nihayet Bâb-ı Şeybe kapısı tarafından ilk gelecek kimsenin hakemliğini kabûl etmek üzere anlaştılar O kapıdan ilk olarak Muhammed aleyhisselâmın geldiğini gördüler Peygamber efendimizin hükmüne râzı olup Hacer-ül-Esved'i yerine koydular Anla şmazlığa son veren Muhammed aleyhisselâm bu kapıdan Kâbe-i muazzamanın yanına geldiği için Bâb-üs-Selâm adı verildi (İbn-i Hişâm ve Abdülhak Dehlevî)

2 Peygamber efendimizin sallallahü aleyhi ve sellem Medîne-i münevverede yaptırdığı Mescid-i Nebî'nin batı duvarında kıbleye yakın olan kapısı Bâb-ı Mervân diye de bilinen bu kapı, Mescid-i Nebî'nin beş kapısından en büyüğü ve en zînetlisidir (süsl üsüdür)

Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem vefâtından önce Eshâb-ı kirâmın evlerinden mescide açılan kapıların kapatılmasını emir buyurduğunda, sâdece Ebû Bekr-i Sıddîk'in (ranh) kapısının açık kalmasını istemişti Bâb-üs-Sıddîk adıyla bilinen bu kapı, Bâb-üs-Selâmın sol tarafından üçüncü küçük kapıdır (Eyyûb Sabri Paşa ve Ahmed Cevdet Paşa)

Bâb-üt-Tevessül Nedir?

Peygamber efendimizin sallallahü aleyhi ve sellem Medîne-i münevverede yaptırdığı mescidin kuzeye açılan kapısı Bu kapı Osmanlı sultanlarından Abdülmecîd Han tarafından yeniden yaptırıldığından Bâb-ı Mecîdî diye de bilinir

Hicretin ikinci senesi Receb ayında, kıblenin Kudüs'ten Kâbe'ye dönmesi emr olununca, mescidin Mekke'ye karşı olan kapısı kapatılıp, karşısına, Şam tarafına yeni bir kapı açıldı Şimdi bu kapıya Bâb-üt-Tevessül denmektedir (Eyyûb Sabri Paşa)

İlk Mescid-i Nebî'nin üç kapısı vardı Mihrâbı Bâb-üt-Tevessül yerinde idi Şimdiki mihrâbın yerinde bulunan kapısından cemâat girer çıkardı (Eyyûb Sabri Paşa)

BÂBÎLİK Nedir?

On dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında İran'da el-Bâb Ali Muhammed isminde bir acem tarafından ortaya çıkarılan bozuk yol Kendisinin Mehdî olduğunu iddiâ eden, beklenen imâma açılan bir bâb (kapı) olduğunu söyleyen Ali Muhammed'e el-Bab, onun yoluna da Bâbîlik denildi Daha sonra Behâîlik adıyla devâm etti (Bkz Behâîlik)

BÂĞÎ Nedir?

Âsî Haksız olarak devlet başkanına isyân eden Çoğulu buğât'tır

Bâğîler başkaldırınca, devlet başkanı onların isyân etme sebeblerini araştırır Niçin isyân ettiklerini sorar ve kendisine itâate dâvet eder Şâyet bâğîler, yapılan dâveti kabûl etmeyip, harbe başlarsa, devlet başkanı, onların topluluklarını dağıtınc aya kadar harb eder (İbn-i Âbidîn)

Haksız olarak devlet başkanına baş kaldıran bâğîler döğüşürken öldürülünce, namazları kılınmaz Bunları yıkamak da câiz değildir (İbn-i Nüceym)

BAHÎL Nedir?

Cimri (Bkz Cimrilik)

BAHÎL Nedir? Bahîl, Allahü teâlâdan, Cennet'ten ve insanlardan uzaktır (Hadîs-i şerîf-Tirmizî)

Cömert olan câhil, Allahü teâlâya, bahîl olan âbidden (çok ibâdet edenden) daha sevimlidir (Hadîs-i şerîf-Tirmizî)

Allahü teâlâ kıyâmet günü, üç kimse ile konuşmayacak, hepsine çok acı azâb yapacaktır Zinâ eden ihtiyâr, başa kakan bahîl ve kibirli olan fakir (Hadîs-i şerîf-Tirmizî)

BAHT Nedir?

Tâlih, nasîb, kısmet

Bahtı açık olan ve işi rast gelen her kişi mutlu sayılmaz Bahtlı, ancak cenâb-ı Hakk'ın, emirlerine uymakta ve yasaklarından kaçınmakta muvaffak (başarılı) ettiği kalben huzûrlu kimsedir (Ahmed Rıfat)

BAHTİYÂR Nedir?

Tâlihli, mes'ûd, mutlu

Bahtiyâr kişi, her zaman bulunduğu hâlden memnun, dâimâ nasîbine râzı ve şükredici olup, kimseye ihtiyâcını arzetmez (Ahmed Rıfat)

Ey mes'ûd ve bahtiyâr kardeşim! Amel ve ibâdet, niyet ile dürüst ve doğru olur Kâfirlere karşı muhârebeye giderken, önce niyeti düzeltmelidir Ancak, bundan sonra sevâb kazanılır Muhârebeye gitmekten maksad; Allahü teâlânın ismini, dînini yaymak ve yükseltmek ve din düşmanlarını zayıflatmak ve bozguna uğratmak olmalıdır (İmâm-ı Rabbânî)

BÂİN Nedir?

1 Ayırıcı Talâk-ı bâin

2 Tasavvuf'ta bir terim İnsanlardan uzak olan (Bkz Kâin ve Bâin)

Bâin Talak Nedir?

Boşamada kullanılan sözleri söyler söylemez, evliliği sona erdiren boşama (Bkz Talâk)

BÂİS (El-Bâisü) Nedir?

Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden) Öldükten sonra, kabirlerinde çürümüş ve dağılmış olan cesedleri diriltip mahşere, (arasât meydanına) sevkeden, gönderen

Kim uyumazdan önce elini göğsüne koyar ve yüz kerre el-Bâisü ismi şerîfini söylerse, Allahü teâlâ onun kalbini nurlandırır, ilim ve hikmet ile doldurur (Yûsuf Nebhânî)

BÂKÎ (El-Bâkî) Nedir?

Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden) Devamlı, ebedî, sonsuz Varlığının sonu olmayan

(Ancak) celâl ve ikrâm sâhibi olan Rabbinin zâtı bâkîdir (Rahmân sûresi Nedir? 27)

Allahü teâlâ kadîmdir, ezelîdir Varlığından evvel yokluk olamaz Kadîm ve ezelî olan, öncesi, başlangıcı olmayan bâkî ve ebedî olur Hâdis ve mahlûk (sonradan yaratılmış) olan, fânî (yok olucu) ve muvakkat (geçici) olur (İmâm-ı Rabbânî)

El-Bâkî ismi şerîfini bin kerre söyleyen kimse, zarar ve kederden korunmuş olur (Yûsuf Nebhânî)

BÂLİĞ Nedir?

Bülûğa eren, ergenlik çağına gelen Cünüp olup, gusül (boy) abdesti almağa başlayan, evlenecek yaşa gelen erkek (Bkz Âkıl-Bâliğ)