Hayatta Karşılaştığımız Bir Travma Üzerimizde Nasıl Bir Etki Bırakır?

Hayatta karşılaştığımız bir travma üzerimizde nasıl bir etki bırakır?

Ölüm, kaza, taciz veya tecavüz gibi travma yaratan durumlarla karşılaşıldığında insan ne gibi tepkiler verir? Travmanın etkileri zamanla geçer mi, yoksa ömür boyu sürer mi? Çocuklarda travma etkileri nasıl olur? Terapiye ihtiyaç duyulan durumlar nelerdir? Bu zor ve karmaşık soruların yanıtlarını Uzman Psikolog Hakan Yüksek veriyor…

Travma sonrası hangi davranışlar normal kabul edilir?

Travma sonrasında insanların akıllarından geçirdikleri soru şudur: Bu yaptıklarım normal mi? İnsanın anormal koşullara verdiği bütün tepkiler normaldir Koşulların kendisi anormaldir

Belli bir zaman geçer ve o tepkilerde belli bir iyileşme ve hafifleme görülmezse, bunlar travmanın tipik sendromlarıdır, diyebiliriz

Ansızın geçmiş ile ilgili görüntülerin hatırlanması (flashback), istem dışı davranış ve düşüncelerin kişinin gündelik hayatını etkilemesi, cinsel bozuklukların görülmesi, madde ve alkol kullanmaya başlama veya kullanımı artırma, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu ve dolayısıyla performans düşüklüğü, sosyal veya mekansal ortamlardan uzaklaşma eğilimi travma sonrasında gördüğümüz somut durumlardır

Travma cinsel yaşamı nasıl etkiler?
Travma sonrasındaki cinsel fonksiyonlarda görülen etkilere baktığımızda, genellikle istek kaybı yaşandığı görülür Bu, özellikle tacizin veya tecavüzün yarattığı durumsa, erkeklerde sertleşme veya erken boşalma sorunu, kadınlarda vajinusmus denilen kasılma hali oluşabilir

Travma sonrası terapiye ihtiyaç duyulduğu nasıl anlaşılır?

10 yaşındayken yaşadığımız bir olayın travma sonrası stres bozukluğuna bağlı etkilerini aradan 40 yıl geçmesine rağmen halen görebiliriz

Travmanın kapsamı bağlamında günlük hayata yansıyan engellemeler ortaya çıkabilir Örneğin, hayatının belli bir kesitinde şiddete maruz kalmış bir insanın, öfke kontrolü ve stres durumlarını tolere etme durumlarında zayıf bir hal sergilediğini görürüz Ya da kişinin, yaşanmış bir olayın benzer çerçevesindeki ortamlarından halen uzak durmaya çalıştığını görebiliyoruz 20 yıl önce tecavüze uğramış bir kadının cinsel fonksiyonlarında halen sıkıntılar yaşadığını gözlemleyebiliyoruz

Aradan zaman geçmesine rağmen bu ve buna benzer göstergelere sahip insanlar, günlük hayatlarında bu etkileri halen hissediyorlarsa, artık bir profesyonel destek almaları gerekir

Çocuğun travmayı atlatamadığı nasıl anlaşılır?
Travma sonrasında çocukların arkadaşlık ilişkilerinde farklılaşmalar, okul performansında gözle görülür değişim, dikkat ve konsantrasyonda düşüş, uyku süreci bozulması, kesintili uykular ve/veya kabus niteliğinde rüyalar oluşabilir

Daha dolaylı şekillerde sonuçlar da ortaya çıkabilir Çocuklar farklı bir ilgi ve sevgi talebi içinde olabilirler Çok daha yoğun bir fiziksel temas ihtiyacı duyabilir, öfke kontrolü konusunda farklılıklar ortaya koyabilirler

“Regresyon” dediğimiz, tamamlanmış bir gelişim dönemine tekrar geri dönme eğilimi sergileyebilirler Örneğin, tuvalet eğitimi almış bir çocuk tekrar altını ıslatmaya başlayabilir

Yaşadığımız travmayı çabuk atlatmak için neler yapabiliriz?
Travma, günlük yaşam koşullarını sürdürmemizi zorlaştıran bir etki yarattığı için, bizim en çok dikkat etmemiz gereken unsur, günlük rutinlerimizden olabildiğince kopmamaktır Okul, iş, sosyal ortamla teması ve hobilerimizi sürdürmek gerekir Bunlar bizim kaynaklarımızdır

Travmayla halleşme sürecinde önce kendi kişisel kaynaklarımızdan yararlanıyor olmamız gerekir O kaynaklardan uzaklaştıkça etkisiz kalırız Sosyal hayatta o etkiyi paylaşabileceğimiz kişi ve kişilerle birlikte olup paylaşmak da çok etkili olur