18. Yüzyil İslahat Hareketleri

AÇIKLAMA:
17 yüzyılda II Osman(1618-1622), IVMurat(1623-1640), Kuyucu Murat Paşa, Tarhuncu Ahmet Paşa ve Köprülüler sülalesinden sadrazamların ıslahatlar yaptıklarını belirtmiştik Daha çok iç isyanları bastırmak, asayişi sağlamak, devlet otoritesini yeniden kurmak, maliyeyi düzeltmek, Tımar sistemini düzeltmek ve Kapıkulu ocaklarını ıslah etmek şeklinde gelişen bu ıslahatlar genel olarak yüzeysel kaldığından istenen sonuçlara tam olarak ulaşılamamıştı Daha çok eski devirlerdeki uygulamaların devamı şeklinde olan ve çok sert tedbirlerle kötülükleri önleme düşüncesine dayanan bu ıslahatlar kalıcı sonuçlar getirmedi Devletin eski gücüne ulaşmasını sağlayamadı

18 YÜZYIL ISLAHATLARININ GENEL KARAKTERİ:
18 yüzyılda daha köklü değişikliklere ihtiyaç duyuldu Avrupa'nın askeri ve teknik üstünlüğü görüldü ve kabul edildi Bu yönde gelişme sağlanmaya çalışıldı Bu yüzyıldaki Islahatları şöyle sıralayabiliriz:

1)-LALE DEVRİ ISLAHATLARI(1718-1730):
1718 yılında Avusturya ile imzalanan Pasarofça Antlaşmasından 1730 yılındaki "Patrona Halil İsyanı"na kadar geçen döneme Lale Devri denir Bu dönemin padişahı III Ahmet, Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'dır

Lale Devrinin Özellikleri:
Bu dönemde Avrupa ile savaş yaşanmamış, barış içinde yaşamak fikri ortaya çıkmıştır Osmanlı Devleti Avrupa'yı daha iyi tanıyabilmek için Paris, Londra gibi şehirlere elçiler göndermiştir Bu devirdeki diğer yenilikler ve ıslahatlar şunlardır:
a)- Matbaa kuruldu (Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika tarafından 1727'de İstanbul'da kuruldu Matbaada basılan ilk eser Vankulu Lügatı'dır)
b)- Yeniçerilerden bir itfaiye bölüğü oluşturuldu
c)- Yalova'da kağıt, İstanbul'da kumaş ve çini fabrikaları kuruldu
d)- Yeni Kütüphaneler açıldı Doğu ve batı eserleri tercüme edildi
e)- Çiçek aşısı yaygınlık kazandı
f)- Lağımcı ve Humbaracı ocaklarında ıslahatlar yapıldı
g)- Mimarlık, resim ve minyatür sanatları gelişti

2)- IMAHMUT DEVRİ ISLAHATLARI(1730-1754)
Patrona Halil İsyanı sonucu Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve yakınları öldürüldü Padişah III Ahmet tahttan indirildi, yerine I Mahmut getirildi
Önemli Siyasi Olayları:
a)- 1736-1739 Osmanlı-Rus+Avusturya Savaşları sonucunda BELGRAT Antlaşması imzalandı
b)- 1740 Yılında Fransızlara verilen Kapitülasyonlar sürekli hale getirildi
c)- 1746 yılında İran'la Kasr-ı Şirin Antlaşmasındaki sınırları kabul eden antlaşma imzalandı
Islahatlar:
a)- Humbaracı Ahmet Paşa, Topçu ve Humbaracı ocaklarında ıslahatlar yaptı
b)- Üsküdar'da KARA MÜHENDİSHANESİ (Mühendishane-i Berri Hümayun) adlı bir subay okulu açıldı

3)- IIIMUSTAFA DEVRİ ISLAHATLARI (1757-1774):
IIIMustafa döneminde Lehistan meselesi yüzünden 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı yapıldı Savaş Osmanlı Devleti için felaketle sonuçlandı III Mustafa kederinden öldü(1774)
Islahatlar:
a)- "Baron Dö Tot" Sürat topçuları adlı bir birlik kurdu, topçu ve istihkam sınıflarını yetiştirdi
b)- Hendeshane adlı okulda denizcilik ve topçuluk eğitimi verildi(Mühendishane-i Bahri Hümayun)
c)- Maliyede düzenlemeler yapıldı

4)- IABDÜLHAMİT DEVRİ ISLAHATLARI(1774-1789):
III Mustafa'nın ölümüyle yerine IAbdülhamit geçti
Önemli Siyasi Olayları:
a)- Küçük Kaynarca Antlaşması imzalandı(1774)
b)- 1783'de Ruslar Kırım'ı işgal etti
c)- 1787-1792 Osmanlı-Rus+Avusturya savaşı başladı 1789'da ölümüyle yerine IIISelim geçti
Islahatlar:
a)- İstanbul'da bir istihkam okulu açıldı
b)- Maliye'de ve askeri alanda ıslahatlara devam edildi

5)- IIISELİM DEVRİ ISLAHATLARI(1774-1789):
Önemli Siyasi Olayları:
a)- Başa geçtiğinde Osmanlı Devletiyle Rusya+Avusturya savaşı devam ediyordu(1787-1792)
b)- 1789'da Fransız ihtilali çıktı
c)- Bunun üzerine Avustuya 1791'de savaştan çekilerek Ziştovi Antlaşmasını imzaladı
d)- Tek başına kalan Rusya da 1792'de YAŞ antlaşmasını imzaladı
e)- Napolyon 1798'de Mısır'ı işgal etti Nizamı Cedit Fransız ordusunu AKKA'da yendi Fransızlar Mısır'dan çekildi
f)- Fransız ihtilalinin etkileri Osmanlı Devletinde görülmeye başlandı 1804'de Sırp İsyanı çıktı
g)- 1806-1812 Osmanlı Rus Savaşı başladı
h)- 1807'de Kabakçı Mustafa Olayı ile tahttan indirildi
Islahatlar:
III Selim Döneminde yapılan Islahatlara genel olarak Nizam-ı Cedit(Yeni Düzen) denilmiştir
a)- Nizam-ı Cedit Ordusunu kurarak, yeniçeri ocağını geri plana düşürdü(İsveçli subayların eğittiği bu ordu, Akka'da Napolyon'u yenmeyi başardı)
b)- Islahat hareketlerine ve Nizam-ı Cedit ordusuna gelir sağlamak amacıyla İRAD-I CEDİT adıyla yeni bir hazine kurdu
c)- Kara ve deniz mühendishaneleri genişletildi
d)- Yeniçeri ve diğer Kapıkulu Ocakları düzene sokuldu
e)- Tersaneler yenilendi, modern toplar döküldü
f)- Avrupa'daki gelişmeleri öğrenmek için Paris, Londra,Viyana ve Berlin'de devamlı elçilikler açıldı
g)- İlmiye sınıfında ve devlet dairelerinde düzenlemeler yapıldı
h)- Bilim ve sanat eserleri batı dillerinden Türkçe'ye çevrildi