Demodokos

Demodokos




Bunca bin dizelik Homeros destanlarında öylesine usta bir ya da birkaç ozanın sesini, sözünü dinler de, bir tekinin adını öğreniriz yalnızca, o da Demodo-kos'tur Demodokos Phaiak kralı Alkino-os'un sarayında görevli ozandır Adından da belli olduğu gibi demos; halkla ilişkilidir Bu, ozan, halka söyler, halktan saygı görür; değerlidir, halkın saydığı ve sevdiği bir kişidir

Odysseus kendisi şöyle tanımlar ozanı (Od VIII, 478 vd):
Ozanlar saygı görürler ve değerli bilinirler bu yeryüzünde yaşayan tekmil insanlar
arasında, çünkü Musa öğretmiştir onlara ezgi söylemeyi,
Musa çok sever ozanlar soyunu
Kral Alkinoos da hiçbir şöleninden eksik etmez onu, şölene oturulacak mı, hemen çağırır (Od V i i I , 44 vd)

Gelince altın çivili bir koltuQa oturturlar ozanı, yemek dolu bir masa çekerler önüne, sazını asarlar başının üstünde bir çengele ve şölende, oyunda, bedenin de, ruhun da devi-neklerini yöneten bu ozandır (Od V I I I , 261 vd)
Ozan Demodokos birkaç kez sahneye çıkıp ezgi söyler Odysseia'da, Ares'le Aphrodi-te'nin aşklarını söyler (Od V I I I , 267 vd), ve Troya savaşını söyler, destanlık yiğitleri anar, o sıra Odysseus duygulanır, kimliğini açığa vuracak bir dilekte bulunur, şöyle der ozan (Od V I I I , 487 vd):

Daha çok sayarım, Demodokos, seni tekmil ölümlülerden Sanatı ya Musa öğretti sana, ya da Apollon Ne güzel söyledin Akhalarm destanını, olduğu gibi, neler yaptıklarını ne güzel söyledin, nelere katlandıklarım, neler çektiklerini Haydi şimdi geç başka bir konuya, şu tahta at olayını anlat şimdi bize, Athenanm yardımıyla Epelos yapmıştı onu hani,
getirmiş Akropolis'e dayamıştı tanrısal Odysseus da kurnazca, llyon'u yıkacak adamlarla doluydu içi Anlatabilirsen bunları, getirip bir biçimine, bundan böyle tekmil insanlara ben de
diyeceğim ki: Tanrı sevdi onu, tanrısal bir şiir bağışladı ona
Odysseus'un da yiyordu içi içini, yanaklarım ıslatıyordu kirpiklerinden sızan yaşlar
Yalnız Alkinoos farkına vanr Odysseus'un ağladığının, susturur ozanı ve sorar konuğuna niçin acı gözyaşları döktüğünü "dinlerken Argos'luların ve İlyon'un başına gelenleri"
Odysseus da işte o zaman başlar Odysseia' yi, yani geçirdiği bütün serüvenleri anlatmaya

Demodokos Odysseia destanının en sevimli, en ışıklı bir kişisidir Homeros'un kendisi midir? Kör ozan üstüne nice söz söylendi, nice mürekkep döküldü Homeros kör müydü, değil miydi diye tartışıldı Okuyucu kendi duygu ve izlenimine göre karar versin, ben bugüne dek
okuduğum bunca yapıtların hiçbirinde şair Homeros'un gözü gibi gören göz görmedim