Türkiye'nin Önemli Doğal Yaşam Alanları Nelerdir?

Türkiyedeki Doğal Yaşam Alanları
Türkiyenin Önemli Doğal Yaşam Alanları nelerdir
Türkiye'nin Önemli Doğal Yaşam Alanları haritası


Doğal Hayatı Koruma Vakfının sitesinde önemli bitki ve orman alanları ve özelliklerinin de bulunduğu etkileşimli ve kullanışlı bir harita

Önemli Kuş Alanı

Sağlıklı ve kapsamlı bir çevre koruma stratejisi; türlerin, alanların ve habitatların korunmasını ele alır BirdLife International tarafından geliştirilmiş, uluslararası Önemli Kuş Alanları (ÖKA) yaklaşımı; kuş zenginliğinin, dolayısıyla biyolojik çeşitliliğin korunması açısından öncelik taşıyan bölgeler hakkında gerekli temel bilgileri sağlamak yoluyla, alanların korunmasını destekler
Kuşların yaşamları boyunca bulundukları alanların sayısı sonsuzdur Dolayısıyla, tüm bu alanların etkli bir biçimde korunabilmesi olanaksızdır ÖKA yaklaşımında, korunmaları ve iyi yönetilmeleri durumunda, kuşların ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına en verimli katkıyı sağlayacak öncelikli alanlar belirlenir
Bu çalışmadaki bilgiler, "Türkiye'nin Önemli Kuş Alanları" (Yarar & Magnin, 1997) kitabından aktarılmıştır Aynı konuda güncel çalışmalar, BirdLife International ve Doğa Derneği tarafından yürütülmektedir

Önemli Bitki Alanı

İngiltere'de doğal bitki örtüsünün korunmasına yönelik çalışmalar yapan Plantlife, RSPB'nin (Kraliyet Kuşları Koruma Derneği) de desteğiyle, Avrupa çapında Önemli Bitki Alanları (ÖBA) ağının oluşturulması fikrini geliştirmiştir Aynı zamanlarda Türkiye'de doğal bitki örtüsünün korunmasına yönelik çalışmalar yapan Doğal Hayatı Koruma Derneği (DHKD), Fauna ve Flora International (FFI) ve İÜ Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı (ISTE) ülke çapında Önemli Bitki Alanları'nın belirlenmesi amacıyla işbirliği yapmaya karar vermiştir
Plantlife, Avrupa çapında ÖBA ağı oluşturma girişimini, 1995 yılında Fransa'nın Hyéres kentinde düzenlenen I Planta Europa konferansında duyurmuştur Bu konferans sırasında Türkiye'de başlanan ÖBA hazırlıkları, Avrupa'nın Önemli Bitki Alanları Projesi için pilot çalışma olarak sunulmuştur Konferans sonunda, Avrupa çapında bir Planta Europa ağı oluşturulmasına, bu amaçla bir yürütme komitesi kurulmasına ve Planta Europa ağında yer alan ülkelerin ÖBA'larını belirlemelerine öncelik vermek için desteklenmesine karar verilmiştir
Planta Europa Yürütme Komitesi, ÖBA kavramını geliştirmek amacıyla çeşitli çalışma gupları oluşturmuştur Bu bağlamda, Mayıs 1996'da Çek Cumhuriyeti'nde düzenlenen bir çalıştayda, ÖBA tanımı aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

Avrupa'da bir Önemli Bitki Alanı, botanik açısından olağanüstü zengin ve/veya nadir, tehlike altında ve/veya endemik bitki türlerinin çok zengin popülasyonlarını içeren ve/veya çok değerli bitki örtüsü barındıran doğal veya yarı doğal bir alandır

Bu çalışmadaki bilgiler, "Türkiye'nin Önemli Bitki Alanları" (Özhatay & Byfield & Atay, 2003) kitabından aktarılmıştır

Önemli Orman Alanı

Sıcak Noktalar
Doğa koruma konusunda çalışan kurumlar, örgütler ve uzmanlar, bazı alanların korunmasındaki önceliği tanımlarken sıcak nokta terimini kullanmaktadırlar
Doğa koruma çalışmalarında, bir alanın sıcak nokta olarak tanımlanmasında iki ölçüt temel alınır Bu ölçütler, alanın doğa koruma açısından önemi ve karşı karşıya bulunduğu tehditlerin düzeyidir Bir alanın doğa koruma açısından önemini ortaya koyan etkenler;

* Genetik, tür, habitat, ekosistem ve doğal süreç çeşitliliği;
* Barındırdığı endemik, nadir ve nesli tehlike altındaki türler;
* Yaşam alanlarının doğallığı ve bakirliği;
* Ormanların yaşlılık ve olgunluk düzeyi;
* Bunların dış etkilere karşı duyarlılığı;
* Bunları etkileyen çarpık gelişim, sürdürülebilir olmayan kaynak kullanımı ve kirlilik gibi tehditlerdir

Bu veriler ışığında, WWF, Avrupa'da bir an önce koruma altına alınması gereken alanları tespit etmiştir Etkin bir koruma için gerekli kaynakların ve ulusal kapasitelerin sınırlılığı dikkate alınarak, bu alanlar arasında önceliklendirme yapılmış ve Avrupa ormanlarının 100 sıcak noktası belirlenmiştir
Söz konusu sıcak noktalar arasında Türkiye'nin de dokuz alanı bulunmaktadır Bunlar:

* Küre Dağları
* İstanbul Ormanları,
* İbradı-Akseki Ormanları
* Karçal Dağları
* Amanos Dağları
* Baba Dağı
* Yenice Ormanları
* Datça ve Bozburun Yarımadaları
* Fırtına Vadisi

Bu sıralama, alanlar arasında bir derecelendirmeye dayanmayıp, yasal koruma statüsünü 1999 yılından sonra kazanmış olan birçok değerli alanı da içermemektedir
WWF-Türkiye, Türkiye'deki bu 9 sıcak noktanın korunması önerisini TC Çevre ve Orman Bakanlığı'na sundu 9 sıcak noktanın 2005 yılına kadar koruma altına alınması düşüncesi Bakanlık tarafından da benimsendi Bu girişim, WWF tarafından Türkiye'nin Dünyaya Armağanı olarak kabul edildi ve 2001 yılında dünya kamuoyuna duyuruldu WWF-Türkiye, bu tarihten beri, Dünyaya Armağanlar projesi çerçevesinde, bu alanların korunması için Çevre ve Orman Bakanlığı ile işbirliği içinde çalışmalar yürütmektedir