Şehirlerin Sınıflandırılması

Fonksiyonlarına Göre Şehirlerin Sınıflandırılması - Nüfuslarına Göre Şehirlerin Sınıflandırılması - Şehirlerin Coğrafi Yönden Sınıflandırılması


Şehirler, kuruluş dönemi, kapladığı alan, nüfusu veya fonksiyonları gibi pekçok kriter kullanılarak sınıflandırılabilir Ancak coğrafi yönden yapılan sınıflandırmalarda çoğu kez nüfus ve fonksiyon kriterleri kullanılmaktadır

1 Nüfuslarına Göre Şehirlerin Sınıflandırılması

Nüfus miktarlarına göre ülkemiz şehirleri şu şekilde sınıflandırılabilir;

Bu nüfus grupları dikkate alındığında 1990 nüfus sayımı sonuçlarına göre ülkemizde megakent yoktur Ancak en yakın aday 6620000 kişilik nüfusu ile kuşkusuz İstanbul'dur

Metropolitan şehir sayımız üç olup, bu gruba İstanbul, Ankara ve İzmir girer Büyük şehir olarak tanımladığımız 1000001 - 1000000 arasında nüfuslu şehir sayımız 40, küçük şehir sayımız ise 407'dir

2 Fonksiyonlarına Göre Şehirlerin Sınıflandırılması

Fonksiyon kriterine göre yapılan sınıflandırmada ise tarım, sanayi, kültür, idari yapı ve askeri özelilkler dikkate alınır ve bazen bu özelliklerden (fonksiyonlardan) biri ağır basarken, bazen birden fazla fonksiyon ön plana çıkabilir

Tablo 7 1: Nüfuslarına Göre Şehirlerin Sınıflandırılması

Şehir Nüfusu Tanımı
10001 - 100000 Küçük şehir

100001 - 1000000 Büyük şehir
1000001 - 10000000 Metropolitan / Metropol (uydu kentleri vardır)

10000001 + Megakent

21 Tarım Şehirleri
Bu şehirler genellikle nüfusu 100000'i aşmayan, tarımsal etkinliklerin ön plana çıktığı şehirlerdir Bu şehirlerde çoğunlukta tarıma dayalı küçük sanayi kolları da bulunur

Örnek olarak; Karadeniz'de Giresun, Rize, Düzce, Bafra, Niksar, Erbaa, Marmara bölgesinde Kırklareli, İnegöl, Lüleburgaz, Ege'de alüvyal ovalarda kurulmuş bulunan Akhisar, Bergama, Turgutlu, Salihli, Alaşehir, Ödemiş, Bayındır, Söke ve Tire, Akdeniz'de Kadirli, Ceyhan, Burdur ve Mut, İç Anadolu'da Karaman, Aksaray, Akşehir, Kırşehir, Nevşehir ve Niğde, Doğu Anadolu'da Iğdır, Bayburt, Erzincan, Ağrı, Kars ve Muş, Güneydoğu Anadolu'da ise hemen hemen tüm şehirlerden bahsedilebilir

22 Ticaret Şehirleri

Ticaret şehirlerin ana fonksiyonlarından biridir Ancak ticaretin şehirde baskın bir karakter kazanması için şehrin önemli ulaşım yolları üzerinde de bulunması gerekir Bunun yanısıra yerleşmede ticari değeri olan üretim de yapılmalıdır Ülkemizde ana yol güzergahında bulunan ve hinterlandı geniş olan bazı şehirlerimiz ticaret fonksiyonu sayesinde ön plana çıkmışlardır Örnek olarak İstanbul, İzmir, Trabzon ve Samsun verilebilir Bu şehirler hem limana sahiptir hem de önemli karayollarının bağlantısı üzerinde bulunurlar

23 Sanayi Şehirleri

Şehrin gelirinde sanayi ürünlerinin payının önemli olduğu yerleşmeler bu gruba girerler Söz konusu yerleşmelerdeki sanayi tesisleri, şehire olduğu gibi, aynı zamanda ülke ekonomisine de ciddi katkı sağlarlar Örnek olarak, İstanbul, İzmit, Adapazarı, Bursa, İzmir, Denizli, Gaziantep, Adana, Batman, Karabük, Karadeniz Ereğlisi, Kırıkkale, Seydişehir ve İskenderun verilebilir

24 İdari Şehirler

Ülkemizin en büyük idari şehri Ankara'dır Nitekim Ankara'nın büyüyüp gelişmesinde başşehrimiz olması önemli rol oynamıştır Şehirde pekçok resmi kuruluşun yanısıra yabancı ülkelerin elçilikleri, konsolosluklar bulunmaktadır Ankara'da yaşayan yüzbinlerce memur, şehre aynı zamanda kültür ve ticaret fonksiyonlarını da getirmiştir

25 Askeri Şehirler

Bazı şehirlerimizde veya yakın çevrelerinde büyük askeri birlikler ve binlerce asker bulunmakta ve bu duruma bağlı olarak şehrin üretim ve tüketiminde önemli artışlar olmaktadır Askeri birlikler aynı zamanda o şehirlerdeki diğer sektörlerin canlanıp ilerlemesine de sebep olurlar Sarıkamış, Erzurum, Erzincan, Konya ve Malatya şehirlerinin gelişmelerinde askeri fonksiyonun da çok önemli payı mevcuttur

26 Kültürel Şehirler

Büyük şehirlerimizden İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve Bursa aynı zamanda kültürel faaliyetlerin, çeşitli eğitim ve sağlık kuruluşlarının, basın-yayın tesislerinin de yoğunlaştığı şehirlerdir Söz konusu kültürel etkinlikler şehrin gelişmesinde önemli rol oynarlar

27 Turizm Şehirleri

Bazı şehirlerimiz gelirini önemli ölçüde turizmden sağlarlar Turizm öyle bir sektördür ki, ulaşım, ticaret, inşaat gibi pekçok diğer sektörü de canlandırır Turizm aynı zamanda şehrin yanısıra bölge ve ülke kalkınmasına da katkı yapar İstanbul, İzmir, Antalya, Alanya, Kuşadası, Marmaris, Çeşme, Bodrum, Nevşehir, Göreme, Fethiye ve Bursa ülkemizin önemli turistlik şehirleri arasındadır