Fiil-Ek Fiil

Fiil-Ek Fiil


İsim soylu sözcüklere eklenerek onların cümlede yüklem görevi yapmalarını sağlayan eklere ek fiil denir Ek fiillerin bunun dışında bildirme ve dilek kiplerine eklenerek bileşik zamanlı fiiller yapma görevi de vardır Başlıca ek fiiller şunlardır: idi (di) (geniş zaman), imiş (miş) (geçmiş zaman), ise (se) (belirsiz geçmiş zaman), dir (şart)
Önümüze çıkan ırmak idi
Bahçede koşan çocukm
Telefona çıkan çocuk Ali imiş
Kardeşim okulda çok başarılı(y)m^
Öğrenci(y)sek derslerimize çalışmalıyız
Burası çok karanlıkfzr
Kapıyı çalan bizzz

Bileşik Zamanlı Fiiller

Bileşik zamanlı fiiller iki zaman ya da bir zamanla bir tarz kavramı taşıyan fiillerdir Bileşik zamanlı fiiller hikâye, rivayet ve şart olmak üzere üç çeşittir
Hikâye Bileşik Zamanı Geçmişte görülen eylemleri, sözün söylendiği anda hikâye etmekte kullanılır Bildirme ve dilek kiplerinin (emir dışında) üçüncü tekil kişi çekimlerine ünlüler uyumuna ve ünsüzler benzeşmesine göre idi ya da di ek fiili getirilerek yapılır
Geldi(y)dim (belirli geçmiş zamanın hikâyesi)
Bakıyordun (şimdiki zamanın hikâyesi)
Yürüyecekr/ (gelecekzamanınhikâyesi)


Konuşmuşmk (belirsiz geçmiş zamanın hikâyesi)
Söylemelifv^//niz (gerekliliğin hikâyesi) Dursa(_y)d/lar (dilekşartın hikâyesi) Rivayet Bileşik Zamanı Bildirme ya da dilek kipleriyle ilgili (belirli geçmiş ve emir dışında) eylemleri başkasından işitmiş gibi anlatmada kullanılır Rivayet bileşik zamanı üçüncü tekil kişi çekimlerine imiş ya da miş ek fiili ünlüler uyumuna göre getirilerek yapılır
Gülüyor/m/$um (şimdiki zamanın rivayeti)
Kızmışm/jsın (belirsiz geçmiş zamanın rivayeti)


Bakacakra/^ (gelecek zamanın rivayeti) Gelirmişiz (geniş zamanın rivayeti) Çalışsa(y)mışsımz (dilek şartın rivayeti) Kalkmalı(yjmz£lar (gerekliliğin rivayeti) Şart Bileşik Zamanı Yalnız bildirme kipleriyle ilgili eylemleri başka bir eylem ya da eylemlerin yapılmasına şart olarak göstermede kullanılır Dilek kiplerinin şart bileşik zamanı yoktur Üçüncü tekil kişilere ünlüler uyumuna göre ise ya da se ek fiili getirilerek yapılır
0\\ıx:du(y)sam\ Gelmişsen; DuruyorsY/; Alacakstfk; Severseniz: Yapmışlar50