Fecr-İ Ati Edebiyatının Özellikleri Nelerdir?

Fecr-i Ati Edebiyatının Özellikleri Nelerdir?

Temsilcileri Fecr-i Ati Şiiri
24 Temmuz 1908′de ilan edilen II Meşrutiyet’ten sonra ülkede canlı ve hareketli bir edebiyat hayatı başlamıştır Edebiyatta ki bu canlılık aslında ülkede IIMeşrutiyet’in getirdiği özgürlük ortamı içinde her türlü fikrin serbestçe tartışılabilir hale gelmiş olmasındandır IIMeşrutiyet’in ilanından sonraki devirde edebiyatımız biraz da Abdülhamid’in baskılı rejiminden kurtularak imparatorluğu çepeçevre saran siyasi olayların içine girmiştir Bu yılların edebiyat ortamında edebiyata hevesli İstanbul gençlerinden bir grup 1909 da Fecr-i Ati adında bir topluluk kurarlar Ülküleri Servet-i Fünun topluluğuna benzeyen fakat onlardan daha ileri bir edebiyat topluluğu meydana getirmektir Bunlarda tıpkı Edebiyatı Cedideciler gibi Servet-i Fünun dergisini kendi eser ve görüşlerini yazacak bir organ saymışlaredebiyatta yapmak istediklerini de bir bildiri ile açıklamışlardır
Bu bildiride yeni görüşün hangi prensiplere sahip olduğu ve çizilmiş bir hedefe benzer hususlar yoktur Edebi bir görüşün belirtilmesinden çokgenç edebiyatçıların birlikte hareket edecekleri ve topluca çalışıp yazacakları açıklanmıştırÖnemli bir prensip ortaya koyamayan ve Servet-i Fünuncular kadar etkili bir ekol olamayan Fecri Ati topluluğunun daha sonraları ortaya çıkan gaye ve prensibi şöyle özetlenebilir: “Sanatşahsi ve muhteremdir”
Ne var ki topluluğun üyelerinin hem yaş olarak çok genç olmalarıhem kültür yönünden oldukça zayıf bulunmalarıhem de edebiyatımızda yeni bir çığır açacak önemli prensipler ortaya koyamamış bulunmaları yüzünden Milli Edebiyat Hareketi’ni savunanlarca çok kolay bertaraf edilmişlerdirZaten Fecri Ati topluluğu varlıklarını gösterebilmek için sık sık kendilerinden öncekileri hırpalayan eleştiriler kaleme almaktan Edebiyatı Cedideciler’in dil anlayışlarını sürdürüp bazı batı örnekleri teklifinden başka önemli bir rol oynayamamışlardır
Ali Canip Yöntem’in o zaman Selanik‘te topluluğun muhabir azası olmasına rağmen onların fikirlerini de eleştirmesi belli bir edebi görüş birliğinin Kurulmamış olduğunu gösterirBu yüzden Fecri Aticiler daha fazla dayanamayıp iki yıl sonra Balkan Savaşı içinde dağılmışlardır
Fecri Ati topluluğunun yazarları şunlardır: Celal Sahir Ahmet Haşim Emin Bülent Mehmet Fuat Tahsin Nahit Mehmet Behçet Faik Ali Refik HalitYakup Kadri Hamdullah Suphi Fazıl Ahmet Şahabettin Süleyman…
Sonuç olarak bu topluluktan edebiyat tarihimize önemli bir ekol değil bir kaç tane isim kalmıştır Yakup Kadri Refik Halit Ahmet Haşim ve Fuat KöprülüBunlardan Ahmet Haşim dışında diğerleri Milli Edebiyat akımının önemli ölçüde etkisi altında kalarak yazı hayatına devam etmişlerdir Bilhassa Fuat Köprülü daha sonraları yaptığı ilmi araştırmalarla Milli Edebiyat hareketinin aydınlanıp yayılmasına önemli katkılarda bulunmuştur
Fecr-i Ati Edebiyatının Özellikleri
- 20 Mart 1909′da Hilal Matbaası’nda toplanan Şahabettin Süleyman Yakup Kadri Refik Halit Cemil Süleyman Köprülüzade Mehmet Fuat Tahsin Nahit Emin Bülent Ali Süha Faik Ali ve Müfit Ratib gibi yeni bir hareket başlatmayı planlar Ahmet Haşim de bu harekete katılır Böylece Fecr-i Ati Encümen-i Edebisi Beyannamesi 24 Şubat 1910′da yayımlanır Fecr-i Ati edebiyatı II Meşrutiyet’in ilanından sonra Servet-i Fünûn dergisinde yayımlanan bir bildiriyle başlar
- Edebiyatımızda ilk edebi bildiriyi (manifesto/ beyanname) yayımlayan topluluktur
- Edebiyatımızda ilk edebî topluluktur
-Servet-i Fünûn edebiyatına tepki olarak doğmuştur
- “Sanat şahsi ve muhteremdir” (Sanat kişisel ve saygıya değerdir) görüşüne bağlıdırlar
- “Edebiyat ciddi ve önemli bir iştir bunun halka anlatılması lazımdır” görüşüne sahiptirler
- Batıdaki benzerleri gibi dil edebiyat ve sanatın gelişmesine ilerlemesine hizmet etmek; gençleri bir araya getirmek; seviyeli fikir münakaşalarıyla halkı aydınlatmak; değerli ve önemli yabancı eserleri Türkçeye kazandırmak; Batıdaki benzer topuluklarla temas kurmak böylece Türk edebiyatını Batı edebiyatına yaklaştırmak Batı edebiyatını Türk edebiyatına tanıtmak amacındadırlar- Servet-i Fünûn’a bir tepki olarak ortaya çıkmasına rağmen şiir sahasında bu edebiyatın özelliklerini sürdürürler
- Şiirlerinde işledikleri başlıca temalar tabiat ve aşktır
- Tabiat tasvirleri gerçekten uzak ve subjektiftir
- Dil bakımından Servet-i Fünûn’un devamıdır Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalarla dolu günlük dilden uzak ve kapalı bir şiir dili oluşturmuşlardır - Aruz veznini kullanarak serbest müstezat türünü daha da geliştirmişlerdir
- Fecr-i Aticiler tiyatro ile yakından ilgilenmişlerdir
- Şiirde özellikle Sembolizmin etkisi söz konusudur Hikâyede Maupassant tiyatroda ise Henrich İbsen örnek alınır
- Belli bir sanat anlayışında belli değer ölçüleri etrafında birleşmeyi değil ferdi hürriyeti ve bunun sonucu olarak da çeşitliliği savundukları için kısa sürede dağılmışlardır
- Dağılmalarında özellikle Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp‘in çıkardıkları Genç Kalemler dergisi etkilidir Yani Milli Edebiyat hareketinin başlaması Fecr-i Ati’yi bitirir
- Fecr-i Ati Edebiyat-ı Cedide ile Milli Edebiyat arasında bir köprü görevi görür
-Fecr-i Ati’nin en önemli temsilcisi Ahmet Haşim’dir
- Fecr-i Ati Beyannamesine imza atanlar: Ahmet Haşim Ahmet Samim Emin Bülent (Serdaroğlu) Emin Lami Tahsin Nahit Celal Sahir (Erozan) Doktor Cemil Süleyman Hamdullah Suphi (Tanrıöver) Refik Halit (Karay) Şahabettin Süleyman Abdülhak Hayri İzzet Melih (Devrim) Ali Canip (Yöntem) Ali Süha (Delibaşı) Faik Ali (Ozansoy) Fazıl Ahmet (Aykaç) Mehmet Behçet (Yazar) Mehmet Rüştü Mehmet Fuat (Köprülü) Müfit Ratib Yakup Kadri (Karaosmanoğlu) İbrahim Alaattin
- Milli Edebiyat’ın başlamasıyla Hamdullah Suphi Ali Canib ve Celal Sahir’in bu harekete katılmalarıyla topluluk 1912′de dağılmıştır Yalnızca Ahmet Haşim Fecr-i Ati edebiyatının temel ilkelerine bağlı kalmış ve Milli edebiyat hareketine katılmamıştır
- Fecri Ati’nin görüşlerini Yakup Kadri Celal Sahir Ahmet Haşim Müfit Ratip Mehmet Fuat ve Ali Canib Resimli Kitap adlı dergide; Mehmet Rauf Hüseyin Suat ve Raif Necdet de eleştirilere Servet-i Fünûn’da cevap verdiler