Ticari Kazancın Gerçek Usulde Vergilendirilmesi Yıllık Beyannameye Dahil Edilen Kazanç ve Iratlardan Yapılacak Indirim

YILLIK BEYANNAMEYE DAHİL EDİLEN KAZANÇ VE İRATLARDAN
YAPILACAK İNDİRİMLER
Yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler Gelir Vergisi
Kanunu ile diğer kanunlarda belirtilmiştir Gelir Vergisi matrahının
tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden aşağıda
belirtilen indirimlerin yapılabilmesi için yıllık beyanname ile bildirilecek
bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen
şartları taşıması gerekmektedir
Ticari kazançtan indirim konusu yapılabilecek hususlar şunlardır;
1- Şahıs sigorta primleri ve bireysel emeklilik sistemine ödenen
primler,
2- Eğitim ve sağlık harcamaları,
3- Bağış ve yardımlar,
4- Sponsorluk harcamaları,
5- Ar-Ge harcamaları,
6- Doğal afetler ile ilgili ayni ve nakdi bağışlar,
7- Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve
yardımlar,
8- İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına yapılan bağış,
yardım ve sponsorluk harcamaları,
9- Diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlar
71 Sigorta Şirketlerine ve Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı
Payları
Yıllık beyanname veren mükellefler, vergi matrahlarının tespitinde
bireysel emeklilik sistemine ödedikleri katkı payının beyan edilen gelirin
% 10’una kadar olan kısmını gelir vergisi matrahlarının tespitinde indirim
konusu yapabileceklerdir Bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları
için ödenen primlerin ise beyan edilen gelirin %5’ine kadar olan kısmı
matrahın tespitinde indirim konusu yapılacaktır İndirim konusu yapılacak
tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir olarak, yıllık gelir vergisi
beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları toplamından
önceki tutar esas alınacaktır
Bireysel emeklilik sistemi ile diğer şahıs sigortaları için ödenen primlerin
birlikte olması halinde matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutar beyan
38
Gelir İdaresi Başkanlığı
edilen gelirin % 10’u ile sınırlı olacaktır Bu durumda şahıs sigorta primleri
için %5 oranındaki sınır ayrıca aranacaktır İndirim konusu yapılacak prim,
aidat ve katkı paylarının toplamı, asgari ücretin brüt yıllık tutarını aşamaz
(2009 yılı gelirlerine ilişkin olarak kullanılacak olan asgari ücretin brüt yıllık
tutarı 8154,00 TL’dir)
72 Eğitim ve Sağlık Harcamaları
Aşağıda belirtilen şekilde yapılan eğitim ve sağlık harcamaları beyan
edilen gelirin % 10’unu aşmaması şartıyla yıllık beyanname ile bildirilecek
gelirlerden indirilir:
- Eğitim ve sağlık harcamaları Türkiye’de yapılmalıdır
- Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan gerçek veya tüzel kişilerden
alınacak belgelerle tevsik edilmelidir
- Söz konusu harcamalar mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına
ilişkin olmalıdır
İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir
olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl
zararları toplamından önceki tutar esas alınacaktır

73 Bağış ve Yardımlar
731 Sınırlı İndirilecekler
Gelir vergisi mükellefleri, genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il
özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler
ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı
beyan edilecek gelirin % 5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu)
aşmamak üzere, makbuz karşılığında yaptıkları bağış ve yardımları yıllık
beyanname ile bildirilecek gelirlerinden indirim konusu yapabilirler
Örneğin; okul koruma dernekleri yukarıda belirtilen kurum ve
kuruluşlar arasında yer almadığından, bu derneklere yapılan bağış ve
yardımların beyan edilecek gelirden indirilmesi mümkün değildir Ancak
söz konusu derneklerin kamu menfaatine yararlı bir dernek olması halinde
bu derneklere yapılan bağış ve yardımlar beyan edilen gelirin %5’ini
aşmaması koşuluyla indirim olarak dikkate alınabilecektir
732 Sınırsız İndirilecekler
a) Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere
ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve 100 yatak kapasitesinden
az olmamak üzere öğrenci yurdu (Kalkınmada Öncelikli Yörelerde 50
yatak kapasiteli) ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve
rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu
tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar
ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her
türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden
indirilebilecektir


Okul, sağlık tesisi ve öğrenci yurdu yapımı veya bu tesislerin
faaliyetlerine devam edebilmeleri için yapılan bağış ve yardımların
(harcamaların) herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın vergi matrahının
tespitinde dikkate alınabilmesi için bu bağış ve yardımların genel bütçeye
dahil daireler, özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler,
köylere yapılması gerekmektedir:


Dolayısıyla, bu düzenleme sadece doğrudan kamu müesseselerine
yapılacak bağış ve yardımlar açısından geçerlidir
Düzenlemede yer alan “okul” ifadesinden, doğrudan eğitim-öğretim
hizmetlerinin verildiği temel birimlerin anlaşılması gerekmekte olup,
rehberlik ve araştırma merkezi, mesleki eğitim merkezi, iş eğitim merkezi,
mesleki ve teknik eğitim merkezi ve akşam sanat okulları da bu kapsamda
değerlendirilecektir Örneğin; genel bütçeli bir kurum olan Milli Eğitim

Bakanlığına ait öğretmen evi veya hizmet içi eğitim binası inşaatlarının
yapımı için mükelleflerce nakdi veya ayni yardım yapılması durumunda
söz konusu öğretmen evi veya hizmet içi eğitim binası “okul” kapsamında
değerlendirilemeyeceği için indirim konusu yapılamayacaktır
Düzenlemede yer alan “sağlık tesisi” ifadesinden ise Sağlık Bakanlığınca
sağlık tesisi kapsamında değerlendirilen kurum ve kuruluşların anlaşılması
gerekmektedir
b) Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan
dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin
maliyet bedellerinin tamamı beyan edilecek gelirden indirilebilecektir
c) Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler,
köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum
ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca
desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen;
- Kültür ve sanat faaliyetlerine ilişkin ticari olmayan ulusal veya
uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesine,
- Ülkemizin uygarlık birikiminin kültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı,
mimarisi ve somut olmayan kültürel mirası ile ilgili veya ülke tanıtımına
yönelik kitap, katalog, broşür, film, kaset, CD ve DVD gibi manyetik,
elektronik ve bilişim teknolojisi yoluyla üretilenler de dahil olmak üzere
görsel, işitsel veya basılı materyallerin hazırlanması, bunlarla ilgili derleme
ve araştırmaların yayınlanması, yurt içinde ve yurt dışında dağıtımı ve
tanıtımının sağlanmasına,


- Yazma ve nadir eserlerin korunması ve elektronik ortama aktarılması ile
bu eserlerin Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılmasına,
- 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaşatılması,
rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri yapılması ve nakil işlerine,
- Kurtarma kazıları, bilimsel kazı çalışmaları ve yüzey araştırmalarına,
- Yurt dışındaki taşınmaz Türk kültür varlıklarının yerinde korunması
veya ülkemize ait kültür varlıklarının Türkiye’ye getirtilmesi çalışmalarına,
- Kültür envanterinin oluşturulması çalışmalarına,


- 2863 sayılı Kanun kapsamındaki taşınır kültür varlıkları ile güzel
sanatlar, çağdaş ve geleneksel el sanatları alanlarındaki ürün ve eserlerin
41
Ticari Kazancın Gerçek Usulde Vergilendirilmesi Rehberi
Kültür ve Turizm Bakanlığı koleksiyonuna kazandırılması ve güvenliklerinin
sağlanmasına,
- Somut olmayan kültürel miras, güzel sanatlar, sinema, çağdaş ve
geleneksel el sanatları alanlarındaki üretim ve etkinlikler ile bu alanlarda
araştırma, eğitim veya uygulama merkezleri, atölye, stüdyo ve film platosu
kurulması, bakım ve onarımı, her türlü araç ve teçhizatın tedariki ile film
yapımına,


- Kütüphane, müze, sanat galerisi ve kültür merkezi ile sinema, tiyatro,
opera, bale ve konser gibi kültürel ve sanatsal etkinliklerin sergilendiği
tesislerin yapımı, onarımı veya modernizasyon çalışmalarına
ilişkin harcamalar ile bu amaçla yapılan her türlü bağış ve
yardımların tamamı (% 100’ünün) beyan edilen gelirden indirim konusu
yapılabilecektir


74 Sponsorluk Harcamaları
3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu
Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk
harcamalarının;
- Amatör spor dalları için tamamı,
- Profesyonel spor dalları için %50’si
yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirim konusu
yapılabilecektir

7 5 Araştırma ve Geliştirme Harcamaları
Ar-Ge indirimi hem Gelir Vergisi Kanununun 89’uncu maddesinde
hem de 5746 sayılı Kanunda düzenlenmiş bulunmaktadır:
Gelir Vergisi Kanununa göre, mükelleflerin işletmeleri bünyesinde
gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik
araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının %100’ü oranında
hesaplanacak “Ar-Ge İndirimi“ olarak yıllık beyanname ile bildirilecek
gelirlerden indirilebilecek, Ar-Ge faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan
giderlerden ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde
kullanılmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler için hesaplanan
amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi
hesaplanmayacaktır


Öte yandan 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanunla teknoloji merkezi işletmelerinde,
Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan
vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve
yenilik projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim
sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerce gerçekleştirilen Ar-Ge ve
yenilik harcamalarının tamamı 31/12/2023 tarihine kadar Gelir Vergisi
Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın tespitinde “Yıllık
Gelir Vergisi Beyannamesi”nin ilgili satırında gösterilmek suretiyle indirim
konusu yapılabilecektir


Öte yandan, 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki indirimden yararlananlar,
Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda belirtilen “Ar-Ge
indirimi”nden ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun aynı mahiyetteki
hükümlerinden ayrıca yararlanamazlar


5746 sayılı Kanun kapsamında hesaplanan Ar-Ge indirimi tutarının
ilgili dönemde kazancın yetersizliği nedeniyle indirim konusu yapılamaması
halinde bu tutar sonraki hesap dönemlerine devredilecek, devredilen
tutarlardan Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki dönemlere ait
olanlar, takip eden yıllarda Vergi Usul Kanununa göre her yıl belirlenen
yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınacaktır

76 Doğal Afetler ile İlgili Ayni ve Nakdi Bağışlar
Bakanlar Kurulunca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla
Başbakanlık aracılığıyla makbuz karşılığı yapılan ayni veya nakdi bağışların
tamamı indirim konusu yapılabilecektir


77 Türkiye Kızılay Derneğine Makbuz Karşılığı Yapılan Nakdi Bağış ve
Yardımlar


Gelir Vergisi Kanununun 89’uncu maddesine 5904 sayılı Kanunun
3’üncü maddesiyle eklenen 11’inci bent hükmü uyarınca (Yürürlük;
03072009) iktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine makbuz
karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı indirim konusu
yapılabilecektir


Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya
yardımın konusunu teşkil eden mal veya hakkın varsa mukayyet değeri,
yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit
edilecek değeri esas alınır


78 İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına Yapılan Bağış, Yardım
ve Sponsorluk Harcamaları
Gelir Vergisi Kanununa 5766 sayılı Kanunla eklenen geçici 74 üncü
madde ile 5706 sayılı İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Hakkında
Kanun uyarınca kurulan İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına
yapılan her türlü ayni ve nakdi bağış ve yardımlar ile sponsorluk
harcamalarının tamamı, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek
gelirlerden indirilebilecektir


79 Diğer Kanunlara Göre Tamamı İndirilecek Bağış ve Yardımlar
a) Umumi hayata müessir afetler dolayısıyla alınacak tedbirlerle
yapılacak yardımlara ilişkin 7269 sayılı Kanuna göre oluşturulan fona
yapılan nakdi bağışların tümü ile milli yardım komiteleri veya mahalli
yardım komitelerine makbuz karşılığı yapılan ayni/nakdi bağışlar
b) Yüksek Öğretim Kanununa göre üniversitelere ve Yüksek Teknoloji
Enstitüsüne makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışlar ile vakıf
üniversitelerine yapılan bağış ve yardımlar
c) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa göre yapılan
bağış ve yardımlar
d) Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun Kuruluşu
Hakkındaki Kanuna göre yapılan nakdi bağışlar

e) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununa göre
yapılan ayni ve nakdi bağışlar
f) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanununa göre yapılan
ayni ve nakdi bağışlar
g) Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı Kanununa göre yapılan
ayni/nakdi bağışlar
h) Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununa göre
yapılan ayni/nakdi bağışlar
i) İlköğretim ve Eğitim Kanununun 76’ncı maddesine göre ilköğretim
kurumlarına yapılan nakdi bağışlar