Deniz Ve Kıyı Turizmi

Turizm sektörü, dünyada ve ülkemizde doğa, özgü kimlik ve aktif tatil arayışının giderek arttığı yeni bir süreç içine girmiştir Ülkemiz sahip olduğu çok zengin doğal değerler ile doğa sporlarına yönelik büyük bir potansiyelide bünyesinde barındırmaktadır Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımada şeklindedir ve kıyı turizmi açısından oldukça önemlidir Güney Ege İzmir, Çeşme, Ayvalık, Kuşadası, Bodrum, Datça, Bozburun, Marmaris, Göcek, Fethiye, özellikle Akdeniz sahillerimiz Kalkan, Kaş, Finike, Kemer ve Antalya, Mersin doğa harikası kıyılarımızdır

YAT TURİZMİ

Akdeniz, Ege Denizi, Karadeniz ve Marmara Denizi yatçıların her gece değişik, özel demir atacakları koy, körfez ve plajların hazinesidir
Yatçılık Türkiye'de oturanlar ve ziyaretçiler için popüler bir etkinliktir Geçen kırk yılda sanayi gelişme göstermiş, İstanbul ile Antalya arasında kıyı çizgisi bugün çok sayıda Marino ile doludur Bunlar muhimmat, önemli tatil merkezi ve güvenli limanlarda kıyıya çıkma imkanı sağlamakta ve eğlence mahalleri oluşturmaktadırlar
Türkiye'nin en donanımlı marinaları güney Ege ve Akdeniz kıyılarında İzmir, Kuşadası, Bodrum, Datça, Bozburun, Marmaris, Göcek, Fethiye, Kalkan, Kaş, Finike, Kemer ve Antalya'da yer almaktadır Bu limanlarda, yatçılar gereksinim duydukları hizmet ve mühimmatı bulabilmektedirler
Antalya, Dalaman, İzmir ve İstanbul havaalanları tüm Türk marinalarına süratli bağlantı kurabilmektedir Bodrum, Bozburun, Marmaris, İstanbul, ve Karadeniz kıyılarındaki tersaneler'de inşa olunan bu gemiler, motorlarıyla birlikte tam deniz aracı teçhizatıyla donatılmaktadırlar Guletlerdeki yolcu sayısı geminin boyuna bağlı olmakla birlikte, çoğu sekiz ile oniki kişi barındırabilmektedir
Bu gemiler yolculara müstakil konaklama sağlayabilmekte, kiralandıklarında hizmet ve eğlence satın alabilmektedir Modern Guletler evin tüm konforuyla donatılmış olup kendinize tümüyle hoş vakit sağlayacağınız bir çevreye özendirmektedir
Mürettebatsız kiralama, Türkiye'de yeni bir yat kiralama yöntemi olarak başlanmıştır Yelken açmadan önce, mürettebatsız kiralama şirketleri müşterilerine çevrenin özellikleri, hava koşulları, mühimmatın nereden temin olunacağı, tehlike anında ne yapılacağı ve benzeri konularda bilgi verirler
İzmir şehri, gemi ve yatların devamlı dolaştığı dar ve uzun bir körfezin başında yer alır İklimi ılımlıdır ve yazın sürekli serinletici deniz meltemi güneşin ısısını yumuşatır Palmiye ağaçlı yollar ve rıhtıma paralel caddeler arkasında yatay balkonlarıyla şehir civardaki dağ yamaçlarını zarif şekilde devam ettirir Kozmopolit ve canlı şehir, galeriler, tiyatrolar ve kültür olayları İzmir'e özel bir hareketlilik kazandırır
Levent Marina bir yatçılık macerası başlatmak için uygundur Urla iskelesinde kıyıyı dolduran küçük adalarda güzel plajlar ve demir atıldığında aletli ve aletsiz dalınacak, yüzülecek şahaser köşeler mevcut bulunmaktadır Karaburun'da güzel oteller, çay bahçeleri ve balık lokantaları güzel dağ dekoru ve berrak temiz su arasında yer almaktadır Çeşme Yarımadası adını bu bölgedeki çok sayıda su kaynağından almıştır 16 yüzyılda Osmanlılar tarafından restore edilip genişletilen 14 yüzyıl Cenova Kalesi, küçük Çeşme limanına hakim konumdadır Çeşme civarında Büyük Altın Yunus Setur Marina kompleksi ve Ilıca Dalyan'daki Çekek mahalleri güvenlik açısından kayda değerdir İlçede, kalenin yanında, Kanuni Sultan Süleyman tarafından inşa olunan 16 yüzyıl kervansarayı otele dönüştürülmüştür Mükemmel alış veriş imkanıyla, en iyi kalite halılar, deri eşyalar ve hatıra eşyaları satınalınabilir Gece, özellikle ana cadde üzerindeki lokanta, kafe, bar, diskoları bir eğlence atmosferi kaplar
Temmuz ayında Çeşme'nin uluslararası şarkı yarışması, ilçeye heyecan ve şenlik katan dünyaca ünlü icracıları cezbeder Bu bölgedeki termal hamamlar, Ilıca Körfezi'nde deniz suyuna karışan kıyıdaki doğal kaynakları, Çeşme'nin güneydoğusunda güzel koylar muhteşem bir manzara, rüzgar ve dalgalarla güvenlikte sakin gece demir atma imkanı sağlar Kuşadası Körfezi, Ege sahilinin plaj, körfez ve koylarıyla güney ve güneydoğuya açılmaktadır
Kuşadası Turban marinası, gemilere kışlama sağlayan Türkiye'nin en iyi donatılmış marinalarından biridir Tüple dalmak çok popüler hale gelmiştirBar, caz klubü, disko ve kabareleri ile sahil boyunca ünlü bir gece hayatı vardır
Kuşadası'nın güney kıyıları ile pamukkale arasında Priene, Milet, Didim, Afrodisias ve Pamukkale dahil çeşitli eski uygarlıkların önemli yerleşimler kurdukları Menderes Irmağı vadisi yer alır Didim'deki Apollo Tapınağı antik çağların en kutsal yerlerinden biriydi Arkeolojik mekandan uzak olmayan Altınkum Plajı tüm ziyaretçilerin yelken açma, yüzme ve rahatlama imkanı sunmaktadır
Gökova Körfezi'ni kuzey sahilindeki Bodrum ilk "Mavi Seyahatçi" Cevat Şakir Kabaağaç yada "Halikarnas Balıkçısı'nın" memleketi idi Tartışmasız Ege sahillerinin "en can alıcı noktasıdır" Bohem atmosferi ile çalkalanan şarkı söyleyen, dans eden ilçe Türkiye'nin artislerini, aydınlarını ve güzel hayat meraklılarını toplamaktadır

Bodrum'da alış verişi zevk haline gelmiştir Hatıra eşyaları her yeri doldurmuş, bazı sokaklarda yerel artistler, her şekle giren eserlerini satmak üzere bir araya gelmişlerdir Bodrum Turban Marinası sevimli ve iyi donatılmış marinalarından biridir
Demir atılacak yerlerden biri, güzel manzaralı Akbük'tür Sedir Adası böcek kabuklarından kaynaşan kum ile plajın ve körfezin karşı yakasındaki Kıran Dağı'nın manzarasını ön plana çıkarmaktadır
Marmaris Koyu sakin bir gölü andırmakta ve yatlara Çekek mekanı oluşturmaktadır Eski Marmaris, Fizikos, Anadolu - Rodos - Mısır - ticaret yolu üzerinde önemli bir merhale idi Çam ormanları Marmaris'i çevreleyen ormanları kaplamıştır; sahilde beyaz bir kum ve kaya çizgisi yeşili maviden ayırmaktadır Sörf ve su kayağı yapanlar Marmaris’in koşullarında kaynaşmaktadırlar
Deri ve süet eşyalar, bakır ve pirinç ürünleri mücevherat ve oniksten oyma eşyalar bulabilirsiniz Türk halıları, tekstil ve iğne oyaları gayet iyi el sanatı ürünleri oluşturur ve mahalli ürün olarak çam kokulu bal şahanedir
Türkiye’nin en büyük ve iyi donanımlı marinalarından biri olan Marmaris Netsel Marina ile kışlama ve yat bakımı konusunda en iyilerinden Marmaris Albatros Marina, Marmaris’i Ege kıyısında mavi seyahat başlangıç noktası haline getirmiştir
Delikli Ada Ekincik’in güneydoğu kıyısı dışında yer almaktadır Yatçılar adaya demir atıp Dalyan Deltası’nı daha küçük bir gemi ile gezerek, tarz değiştirmekten hoşlanmaktadırlar Ağzındaki uzun, altın rengi, kumlu plajda delta, bir doğa koruma alanı ve deniz kaplumbağları (caretta caretta) ile mavi yengeçlerin sığınağıdır Irmağın kavis yaptığı yerde, eski liman şehri Kaunos’un üzerindeki yamaç yüzünde, kayaya mezarlar oyulmuştur Delikli Ada’nın güneydoğusunda Sarı Germe bulunur
Göcek Körfezi, Akdeniz’in en iyi yatçılık merkezlerinden biridir Adalarla çevrilmiş ve deniz manzarası Körfezin en güney ucundaki eski Arimeksa şehrinin kalıntıları, mavi suların uzantısında yer alır Tersane Adası’nın karşısında, eski tersanelerinde bulunduğu Bizans harabeleri yer alır
Tatil ilçesi Fethiye’nin önemli bir marinası bulunmaktadır ve Adalarla kaynaşan güzel bir körfeze bakmaktadır Eski binaların ön cephelerini örnek alan çok sayıda Likya kaya mezarı tepenin yüzüne oyulmuştur Belceğiz Körfezi ile, sakin, kristal duruluğunda suyun yüzme ve diğer su sporları için ideal olduğu yer Ölü Deniz'dir Gemiler Adası’nda Bizans harabeleri çamlar arasına sıkışmıştır
Türk ve yabancı yatların uyması gerekenler;
Türk ve yabancı yatlar, Türk limanları arasında seyredeken “Yat kayıt belgesinde” liman başkanının onayını almak zorundadırlar
Yabancı limanlara hareket ederken veya dönerken, Türk ve yabancı yatların, gümrük, sağlık ve pasaport polisi yetkilileri nezdinde tüm işlemlerini tamamlamış olmaları gerekir
Seyahat tamamlandığında yat sahibi veya kaptanların yat kayıt belgesinin yatta kalan suretini liman başkanına teslim etmeleri zorunludur
Türkiye’ye yatları ile birlikte giriş yapan yabancılar, yatlarını belgeli bir yat limanına veya yat çekek yerlerine iki yıla kadar bir süre için kışlama, bakım ve onarım amacı ile bırakarak başka bir vasıta ile Türkiye’den ayrılabilirler
Bu halde yat limanı veya yat çekek müdüründen alacakları bir belge ile mahalli gümrük idaresine başvurdukları takdirde, gerekli işlem yapılır
Bu suretle yat limanında veya yat çekek yerlerinde kışlayan en az iki yılda bir sahipleri tarafından kullanılan yatlar ayrıca bir izne gerek kalmaksızın beş yıla kadar Türkiye’de kalabilirler
Beş yılın bitiminde bu süreyi uzatmaya Turizm Bakanlığı yetkilidir

Deniz ve Yat Turizmininin Gelişmesi İçin Neler Gerekiyor

Türkiye’de hızla gelişen marinaların uluslararası standartlara uygun hizmet vermesi için kalitenin yükseltilmesine, altyapı hizmetlerinin geliştirilmesine, idarî ve yönetimden kaynaklanan sorunların çözümlenmesine çalışılmalıdır Ayrıca yat hizmet sektöründe ve marinalarda çalışan personelin eğitimi konusundaki faaliyetler geliştirilmelidir Marina ve yat hizmet sektörünün faaliyet alanında sayısı çok fazla olan kamu otoritelerinin (Gümrük, Gümrük Muhafaza, Liman Başkanlığı, Pasaport Polisi, Sahil Sıhhiye vb) sayısının azaltılarak tek bir birime indirgenmesi konusunda bir çalışma yapılmalıdır

Karasularımızda yapılmakta olan her türlü yatçılık faaliyetlerinin ve yatçılık kavramıyla bütünleşen (imalât, pazarlama, günlük gezi, yarışma vs) tüm etkinliklerin gelişmesi, dünya pazarlarından daha fazla pay alınması, karasularımızda daha çağdaş, daha güvenli seyirlerin sağlanması, bunlar için gerekli yeni yasal düzenlemelerin yapılmasına bağlıdır Ayrıca, AB yönetmeliklerine uyum amacıyla AB ülkelerindeki uygulamalar araştırılmalı ve konu hukukî açıdan incelenmelidir Deniz ve yat turizminin geliştirilmesi ve uluslararası rekabet koşullarına kavuşturulması maksadıyla mevcut ticari yatlarımız dünya standartlarına yükseltilmeli, yat limanları ve yanaşma yerlerinin artırılması için kısa ve orta vadeli politika ve görüşler geliştirilmelidir

Yatçılık Sektörünün Sorunları Ve Çözüm Önerileri

Son yıllarda denizcilik sektöründe yaşanan olumsuzluklar Türkiye denizcilik sektörünü ve turizmini de etkilemiş ve sektördeki gelişmelerde bir yavaşlama eğilimi gözlenmiştir Türkiye’de çeşitli nedenlerle oluşan darboğaz özellikle turizm sektörümüzde çalışan firma ve şahısları olumsuz etkilemiş olup, sektörü büyük bir bunalımın eşiğine getirmiştir Öte yandan yat sektöründe istenilen seviyedeki standardın sağlanamamış olması bir olumsuzluk faktörü olmaktadır Yapılacak yeni bir düzenlemeyle yatlarda belli bir standardizasyona gidilmesinin sağlanması ve kontrolü ile gerek standardizasyon çalışmalarına katkıda bulunmak, gerekse sektördeki ekonomik bunalımı çözümlemek için yatlara donanım ve pazarlama kredisi sağlanmalıdır

* Yat ve deniz turizmi sektöründe bugüne kadar değişik Bakanlıklara bağlı kuruluşlar hizmet verdiği için ve bu kuruluşların arasındaki koordinasyon yetersizliğinden dolayı sektörle ilgili yeterli bilgiler çok geç sağlanabilmektedir Denizcilik Müsteşarlığı bünyesinde yat ve deniz turizminde istatistikî bilgi ağı kurulmalı ve bir veri bankası oluşturulmalıdır

* 3000 yat ve 30 bin yatak kapasitesine sahip olan Türk yat turizmi hak ettiği ilgiyi bir türlü bulamamaktadır Bunda başlıca etkenin tanıtım yetersizliği olduğu bilinmektedir

* Yat personeli eğitimi çok yönlü ele alınmalıdır Muğla ilçeleri (Bodrum, Marmara, Fethiye) ve Antalya’da bu eğitim Deniz Ticaret Odası tarafından kısa süre de olsa verilmektedir Deniz meteoroloji bültenleri zamanında ve en az bir yabancı dilde yapılmalıdır

* Türkiye yat turizmi için bir doğa, kültür birleşimiyle ideal bir ortamdır Bu ortamın devamlılığının sağlanması yat turizmi açısından çok önemlidir Çevre koruma kapsamı altında yapılan çalışmalar devamlı olmalı, çevre bilincinin geliştirilmesi amacıyla panel ve seminerler düzenlenmeli ve özellikle deniz kirliliği konusunda mevcut kanun, tüzük ve yönetmelikler hakkında sektörde çalışanların bilinçlendirilmesi konusunda eğitim programları düzenlenmeli, turistik liman ve marinalarda, sintine sularını ve pis su tanklarındaki kirli su ve atıkları toplayıcı/arıtıcı tesisler ile kara ve deniz vasıtaları sağlanmalıdır

* Yatçılık hizmet ihraç edilerek döviz getiren bir sektördür Günümüzde yurda önemli ölçüde döviz girdisi sağlayan yat işletme firmalarının ihracatçı sayılmaları ve ihracatçı firmalara uygulanan teşviklerden faydalandırılmalarının sağlanması gerekmektedir

* Diğer Akdeniz ülkelerinin sahip olduğu marina kapasiteleriyle karşılaştırıldığında Türkiye’deki 5500 rakamının çok düşük olduğu görülmektedir Örneğin, Yugoslavya’nın 35 bin, Yunanistan’ın 65 bin, İspanya’nın 110 bin ve Fransa’nın Akdeniz’de 110 bin marinası mevcuttur Bu bakımdan ülkemizdeki yat limanı açığının kapatılması büyük önem taşımaktadır
Kaynak: Yaratım İçerik İletişim
(Bu yazı Devlet Planlama Teşkilatı Ulaştırma Özel İhtisas Komisyonu Deniz Yolu Ulaştırması Alt Komisyonu Raporu’ndan derlenmiştir)