Paragrafta Anlam,çeşitleri,yapısı

PARAGRAFTA ANLAM, PARAGRAF ÇEŞİTLERİ, PARAGRAFIN YAPISI İLE İLGİLİ KONU ANLATIM

Paragraf, aynı amaca yönelen cümle topluluğudur
Biçimce ve anlamca bir bütündür
İlk cümle, istenilen cümlenin bir nedeni ise, bir sonraki cümle de, bir sonucu, bir devamıdır

1 KONUSU (HAMMADDESİ):
Her yazı bir konu üzerine konur
Konu, demircinin işlediği demir, marangozun işlediği ağaçtır
Yazarın üstünde çalıştığı hammadde, sosyal ya da doğal her durum, her ilişkidir

2 ANADÜŞÜNCESİ:
Yazarın konuya bakış açısı, konuyu değerlendirişidir
Konuyu yazarın yorumlayışıdır
Konuyla ilgili düşüncesini kesin yargıyla belirtmesidir

3 YARDIMCI DÜŞÜNCESİ:
Ana düşünceyi inandırıcı kılan yan düşüncelerdir
Ana düşünceyi türlü yönlerden destekler, örnekler, açıklar
Okur yan düşünceler yardımıyla ana düşünceye ulaşır

4 YAPISI:
Paragraf, bir ana düşünce ve bu düşünceyi destekleyen yan düşüncelerden oluşur
Her bir cümle kendisinden önce ve sonra gelene dil ve düşünüş yönünden bağlanmalıdır

a GİRİŞ:
Paragrafın ilk cümlesi genellikle açıklamaya, geliştirmeye, desteklemeye gerek duyar
Giriş cümlesi başına bağlayıcı öğe (de, öyle ki, ise, bunun bir nedeni de vb) almaz

b GELİŞME:
Giriş bölümünden sonra gelen cümleler, giriş bölümündeki bu açıklamayı destekleme, birbirine anlamca bağlı olarak verme amacıyla sıralanır

c SONUÇ:
Paragrafın sonuna gelen cümle daha kesin yargılıdır

5 DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI:
Bir düşüncenin okura kolayca aktarılıp kavratılabilmesi için kullanılan yollardır

a TANIMLAMA
Düşünceyi okur ya da dinleyicilere aktarmanın doğrudan bir yoludur
Anlatılmak istenen kavram, yalın bir anlatımla verilir; ayrıntılara sapılmaz
Anlatılmak isteneni okurun kolayca kavraması amaçlanır
İçinde tanım cümleleri vardır genellikle

b KARŞILAŞTIRMA:
İki varlık ya da nesnenin benzerlik ve karşıtlıklarını ortaya koyar

c ÖRNEKLEME:
Düşünceye bir somutluk kazandırmak için çevreden örnekler alınarak yapılır
Zihinde canlandırmak amaçlanır

ç TANIK GÖSTERME:
İlgili konuda güvenilir kişilerin sözlerinden yararlanmaktır
Tanık olarak seçilen kişinin sözü ve adı veya yalnızca sözü tırnak içinde verilir

6 ANLATIM TEKNİKLERİ / BİÇİMLERİ:
Anlatılan konunun sergileniş biçimleridir
Her konunun sergilenişinde belli bir amaç gözetilir
Amaca göre anlatım biçimlenir
Doğru, güzel ve etkili anlatım için bu teknikler kullanılır

a AÇIKLAYICI ANLATIM:
Öğretme amaçlı yazılarda daha “açıklayıcı anlatım” kullanılır
Açıklayıcı anlatımda sergilenen konunun neden ve niçinlerine yanıt aranır

b TARTIŞMACI ANLATIM:
İleri sürülen bir yargının çürütülmesi, bir düşüncenin değiştirilmesi durumunda başvurulur
Yazar, okuru, öne sürdüğü düşüncenin karşınsında bir düşünceye sahip varsayarak yola çıkar
Yazar, okurun sahip olduğu belli kanı ve inançlarını değiştirmeyi ön plana alır
Paragrafın ilk cümlesi bir kanı cümlesidir

c BETİMLEME(TASVİR):
Yazıyla resim yapmak, okunanın akılda canlanmasını sağlamak için yapılır

b ÖYKÜLEME (HİKAYE ETME):
Okuru, bir eylem içinde, verilen olguların içinde yaşatmaktır
Geneldi di’li geçmiş, veya miş’li geçmiş zaman içinde verilir


1 DOĞRUDAN ANLATIM:
“…” dedi = kişinin sözünü aynen / doğrudan almakla yapılır
Örn:
Ahmet, “Buralarda kışlar çok sert geçiyor” dedi
2 DOLAYLI ANLATIM:
… diğini söyledi = kişinin sözünü dolaylı olarak almakla yapılır
Örn:
Ahmet, buralarda kışların çok sert olduğunu söyledi

3 NESNEL ANLATIM:
Kanıtlanabilirliği vardır
Kişiden kişiye değişmez
Bilimseldir, tartışılamaz
Bilimsel olduğu için kesindir
Örn:
Okulumuz Çardaklı’dadır
Bu kitap 350 sayfa ve her sayfası değişik süslemelerle bezenmiş

4 ÖZNEL ANLATIM:
Kişiden kişiye değişir
Bakılan olay kişiye göre değişik algılanır
Tartışılabilir
Örn:
Okulumuz Çardaklı’nın gururudur
Bu kitap çok kalın ve her sayfasında süsleme kullanılması bunaltıcı