İlk TÜRK Destanları/Şu Destanı

**Şengül Şirin** · 05-12-2009

Şu Destanı

Şu destanı M

Ö

330-327 yıllarındaki olaylarla bağlantılıdır

Bu tarihlerde Makedonyalı İskender, İran’ı ve Türkistan’ı istilâ etmişti

Bu dönemde Saka hükümdarının adı Şu idi

Bu Destan

Türklerin İskender’le mücadelelerini ve geriye çekilmeleri anlatılmaktadır

Doğuya çekilmeyen 22 ailenin Türkmen adıyla anılmaları ile ilgili sebeb açıklayıcı bir efsane de bu destan içinde yer almaktadır

Kaşgarlı Mahmud Divan ü Lügat-it Türk’de İskender’den Zülkarneyn olarak bahsetmektedir

Destanın tesbit edilebilen kısa metni şöyle özetlenebilir:

İskender, Türk memleketlerini almak üzere harekete geçtiğinde Türkistan’da hükümdar Şu isminde bir gençti

İskender’in gelip geçici bir akın düzenlediğine inanıyordu

Bu sebeble de İskender’le savaşmak yerine doğuya çekilmeği uygun bulmuştu

İskender’in yaklaştığı haberi gelince kendisi önde halkı da onu izleyerek doğuya doğru yol aldılar

Yirmi iki aile yurtlarını bırakmak istemedikleri için doğuya gidenlere katılmadılar

Giden gurubun izlerini takip ederek onlara katılmaya çalışan iki kişi bu 22 kişiye rastladı

Bunlar birbirleriyle görüşüp tartıştılar

22 kişi bu iki kişiye: “Erler İskender gelip geçici bir kişidir

Nasıl olsa gelip geçer , o sürekli bir yerde kalamaz

Kal aç” dediler

Bekle , eğlen, dur anlamına gelen “Kalaç” bu iki kişinin soyundan gelen Türk boyunun adı oldu

İskender Türk yurtlarına geldiğinde bu 22 kişiyi gördü ve Türk’e benziyor anlamında ” Türk maned ” dedi

Türkmenlerin ataları bu 22 kişidir ve isimleri de İskender’in yukarıdaki sözünden kaynaklanmıştır

Aslında Türkmenler, Kalaçlarla birlikte 24 boydur ama Kalaçlar kendilerini ayrı kabul ederler

Hükümdar Şu Uygurların yanına gitti

Uygurlar gece baskını yaparak İskender’in öncülerini bozguna uğrattılar

Sonra iskender ile Şu barıştılar

İskender Uygur şehirlerini yaptırdı ve geri döndü

Hükümdar şu da Balasagun’a dönerek bugün şu adıyla anılan şehri yaptırdı ve buraya bir tılsım koydurttu

Bugün de leylekler bu şehrin karşısına kadar gelir, fakat şehri geçip gidemezler

Bu tılsımın etkisi hâlâ sürmektedir

Bu destana göre İskender Türkistan’a geldiğinde Türkmenlerin dışındaki Türkler doğuya çekilmişlerdi

İskender Türkistan’da mukavemetle karşılaşmamış bu sebeble de ilerlememiştir

Büyük ölçüde çadırlarda yaşayan Türkler İskender’in seferinden sonra şehirler kurmuş ve yerleşik hayatı geliştirmişlerdir

05-12-2009	#1
Şengül Şirin	İlk TÜRK Destanları/Şu Destanı Şu Destanı Şu destanı MÖ 330-327 yıllarındaki olaylarla bağlantılıdır Bu tarihlerde Makedonyalı İskender, İran’ı ve Türkistan’ı istilâ etmişti Bu dönemde Saka hükümdarının adı Şu idi Bu Destan Türklerin İskender’le mücadelelerini ve geriye çekilmeleri anlatılmaktadır Doğuya çekilmeyen 22 ailenin Türkmen adıyla anılmaları ile ilgili sebeb açıklayıcı bir efsane de bu destan içinde yer almaktadır Kaşgarlı Mahmud Divan ü Lügat-it Türk’de İskender’den Zülkarneyn olarak bahsetmektedir Destanın tesbit edilebilen kısa metni şöyle özetlenebilir: İskender, Türk memleketlerini almak üzere harekete geçtiğinde Türkistan’da hükümdar Şu isminde bir gençti İskender’in gelip geçici bir akın düzenlediğine inanıyordu Bu sebeble de İskender’le savaşmak yerine doğuya çekilmeği uygun bulmuştu İskender’in yaklaştığı haberi gelince kendisi önde halkı da onu izleyerek doğuya doğru yol aldılar Yirmi iki aile yurtlarını bırakmak istemedikleri için doğuya gidenlere katılmadılar Giden gurubun izlerini takip ederek onlara katılmaya çalışan iki kişi bu 22 kişiye rastladı Bunlar birbirleriyle görüşüp tartıştılar 22 kişi bu iki kişiye: “Erler İskender gelip geçici bir kişidir Nasıl olsa gelip geçer , o sürekli bir yerde kalamaz Kal aç” dediler Bekle , eğlen, dur anlamına gelen “Kalaç” bu iki kişinin soyundan gelen Türk boyunun adı oldu İskender Türk yurtlarına geldiğinde bu 22 kişiyi gördü ve Türk’e benziyor anlamında ” Türk maned ” dedi Türkmenlerin ataları bu 22 kişidir ve isimleri de İskender’in yukarıdaki sözünden kaynaklanmıştır Aslında Türkmenler, Kalaçlarla birlikte 24 boydur ama Kalaçlar kendilerini ayrı kabul ederler Hükümdar Şu Uygurların yanına gitti Uygurlar gece baskını yaparak İskender’in öncülerini bozguna uğrattılar Sonra iskender ile Şu barıştılar İskender Uygur şehirlerini yaptırdı ve geri döndü Hükümdar şu da Balasagun’a dönerek bugün şu adıyla anılan şehri yaptırdı ve buraya bir tılsım koydurttu Bugün de leylekler bu şehrin karşısına kadar gelir, fakat şehri geçip gidemezler Bu tılsımın etkisi hâlâ sürmektedir Bu destana göre İskender Türkistan’a geldiğinde Türkmenlerin dışındaki Türkler doğuya çekilmişlerdi İskender Türkistan’da mukavemetle karşılaşmamış bu sebeble de ilerlememiştir Büyük ölçüde çadırlarda yaşayan Türkler İskender’in seferinden sonra şehirler kurmuş ve yerleşik hayatı geliştirmişlerdir