Kaynaştırma Harfleri (Koruyucu Ünsüzler)

Kaynaştırma Harfleri (Koruyucu Ünsüzler)
Türkçe kurallarına göre bir sözcükte iki ünlü yan yana gelmez Araya kaynaştırma harfi girer Türkçe’de dört tane kaynaştırma harfi vardır:

ş, s, n, y

Bunların her birinin özel kullanım yerleri vardır
ş kaynaştırma harfi
* Üleştirme sayı sıfatlarında kullanılır

Örnek:

• İki-ş-er
• altı-ş-ar
• yedi-ş-er

s kaynaştırma harfi
* Üçüncü tekil şahıs iyelik ekinden önce kullanılır Daha çok isim tamlamalarında tamlanan görevindeki sözcükte görülür

Örnek:

• Çocuğun oda-s-ı
• Balığın koku-s-u

Not: Ancak “su” ve “ne” kelimeleri bu kurala uymaz

Örnek:

• Yemeğin su-y-u yok
• Çocuğun ne-y-i kaybolmuş

örneklerinde olduğu gibi…
n kaynaştırma harfi
* Zamirlerden sonra ek geldiğinde kullanılır

Örnek:

• O-n-a haber verin
• Bu-n-u biliyoruz

* İyelik eklerinden sonra hal eki gelirse kullanılır

Örnek:

• Çocuğun kitabı-n-ı almışlar
• Fakirin evi-n-i yıkmışlar

* İlgi eklerinden önce kullanılır

Örnek:

• Soba-n-ın kapağı düşmüş
• Sene-n-in sonu geldi
• Kasaba-n-ın sıcağı çok bunaltıcı

y kaynaştırma harfi
Yukarıdaki kuralların dışında olan her yerde “y” kaynaştırma harfi kullanılır

Örnek:

• Oda-y-a girdim
• Üşü-y-erek uyandım
• Ağla-y-anı tanıyorum

Not: Kaynaştırma harfleri aslında iki ünlü arasında kullanılır Ancak bazen iki ünlü arasına gelmediği halde de kullanıldığı olur Özellikle “ile, idi, imiş, ise” gibi sözcükler ünlüyle biten bir sözcüğe eklendiğinde baştaki “i” ünlüsü düşer ve yerine “y” kaynaştırma harfi gelir

Örnek:

silgi > silgiyle
soba > sobayla
hasta > hastaydı
kısa > kısaymış
bitti > bittiyse

Örneklerinde görüldüğü gibi “y” kaynaştırma harfi iki ünlü arasında değildir Bu durum “n” kaynaştırma harfinde de görülebilir Zamirlerden sonra hal eki geldiğinde gerekmese de bu harf bulunur
Örneğin;

“Ondan bunu hiç beklemezdim”

cümlesinde altı çizili sözcükte “n” kaynaştırma harfi iki ünlü arasında değildir