Bel Fıtığı Belirtileri

Benim gibi bilgisayar başında sürekli oturan kişilerin önemli sorunlarından birisi bel fıtıklarıdır Ağır işlerde çalışan insanlarda da sık görülen bel fıtığı hastalığının ne gibi belirtiler gösterdiği, hangi yaşta ortaya çıktığı ve tedavi yöntemleriyle ilgili önemli bilgilerin hepsini bu yazımızda okuyacaksınız


Bel bölgesinde beş adet omur bulunur Omurların arasında, onları birbirine bağlayıp, hareketlerini rahatça yapmasını sağlayan ve vücuda dışarıdan gelen yükleri dengeli bir şekilde dağıtmaya yarayan, esnek kıkırdaktan yapılmış yastıklar (disk) vardır Bu yastıkların dış kılıfının yırtılması ve iç kısımlarında bulunan daha yumuşak kıkırdağın bacağa giden sinirlere bası yapması ile ortaya çıkan hastalığa bel fıtığı adı verilir


Yaş: Her yaşta görülebilir Fakat en sık 20-50 yaş grubunda görülür Çocukluk çağında bel fıtığına çok nadir rastlanır


Risk faktörleri: Az hareketli yaşam tarzı, memur, veznedar, bilgisayar operatörü gibi masa başı görevleri, yanlış oturma ve ayakta durma alışkanlıkları, fazla kilolu olmak, ağır şeyler kaldırmak, ısınma hareketleri yapmaksızın ağır bedensel faaliyette bulunmak, ağır sporlar (halter, judo, kürek, vb), bilinçsiz spor yapmak, sigara kullanımı ve aşırı alkol tüketimi başlıca risk faktörleri arasında sayılabilir


Belirti ve bulgular:


İnsanların hemen hepsi hayatlarının bir döneminde şiddetli diye tanımlayacağı bir bel ağrısı çekmiştir Ancak bu bel ağrılarının çok az bir kısmının gerçek nedeni bulunabilir Nedeni bulunabilen bel ağrılarının %1-3 kadarında sinirlere bası olduğu ve bunların da %l-2 kadarının da bel fıtığı olduğu bilinir Bel fıtığının ilk belirtisi bel ağrısıdır Bel ağrısı, fıtığın durumuna göre kısa veya uzun bir süre devam eder Bu dönemde ağrı nedeniyle hastaların bel hareketleri kısıtlanmıştır Hastalar eğilme, çömelip kalkma gibi hareketleri yapmakta zorlanırlar Daha sonra bel ağrısı yerini bacak ağrısına bırakır


Fıtığın yerine göre; sağ veya sol bacakta, kalçadan başlayıp bacağın arka yüzünden dize kadar uzanan, diz hizasında bacağın dış yan yüzüne geçip ayağa kadar inen ağrı başlar Bu ağrıya siyatik ağrısı adı verilir Ağrı, öksürmek ve ıkınmakla şiddetlenir Bacak ağrısının başlaması fıtığın bacağa giden sinirlere bası yapmaya başladığının habercisidir Vücudu ağrıyan bacağın karşı tarafına, nadiren de ağrı tarafına eğmekle hastanın ağrısı hafifler Bu durum hastalarda omurga eğriliklerine yol açabilir Bu dönemdeki hastalarda oturmak, ayakta durmaktan daha ağrılıdır ve hastalar ayakta durmayı oturmaya tercih ederler Yine bu dönemde ağrı kesici ilaçlar pek faydalı olmaz ve ağrılar hastayı hekime başvurmaya zorlar Bacak ağrısının başlamasıyla birlikte veya bir müddet sonra ağrının olduğu tarafta ayak hareketlerinde kuvvet kayıpları, ayak ve bacağın bazı bölgelerinde karıncalanma uyuşma gibi his kusurları ortaya çıkar Fıtığın durumuna göre bazı hastalarda mesane kontrolü bozulabilir ve buna bağlı olarak idrar kaçırma veya idrar yapamama gibi problemlerle birlikte, özellikle erkek hastalarda cinsel fonksiyonlarda bozulma görülebilir Bacaklara giden sinirler üzerindeki basıya sebep olan fıtığın tedavi edilmediği veya tedavide gecikildiği durumlarda bacaklarda kas erimesi (kas atrofîsi) görülebilir


Tanı:


Bel fıtığının tanısı muayene ile konur Muayenede bel fıtığından şüphelenilen hastaya bel bölgesinin Manyetik Rezonans incelemesi yapılır ve bu inceleme ile muayene bulguları birleştirilerek hastanın tedavisine yön verilir Manyetik Rezonans (MR) incelemesi bel fıtığını en iyi gösteren radyolojik araçlardan biridir Bel fıtığı ile karışan diğer hastalıkları bel fıtığından ayırmak için kanda iltihabi olaylarda yükselen bazı maddelere (sedimentasyon ve CRP) ve bazı hastalıkların belirteçlerine Brucella aglütinasyonu, ASO, RF) bakmak gerekebilir


Tedavi:


Hastanın muayene bulguları tedavi seçiminde yol göstericidir Bel bölgesine yapılan MR tetkikinde fıtık görülmesi hastanın mutlaka ameliyat edilmesini gerektiren bir durum değildir Hastanın muayenesinde kuvvet ve his kaybı çok belirgin değilse, muayene bulguları da bacağa giden sinirlere olan basının çok kuvvetli olmadığını telkin ediyorsa, bu hastalar birkaç gün mutlak yatak istirahatı, ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlar verilerek ve sık aralıklarla doktor kontrolüne çağırılarak izlenir İyileşme belirtileri gösteren hastalar bel egzersizleri ile ameliyat dışı (konservatif tedavi) tedaviye alınırlar Pek çok hasta bu şekildeki konservatif tedavi ile iyileşir ve cerrahi tedaviye ihtiyaç duymaz Fakat muayenede kuvvet kaybı fazlaysa ve muayene bulguları bacak ve ayağa giden sinirlerde basının şiddetli olduğu izlenimi veriyorsa, bütün bunlara ek olarak hastada muayene bulgularım destekler nitelikte MR tetkik bulguları da varsa hastaya ameliyat teklif edilir


Ayaktaki kuvvet kaybı çok ileri seviyede ise, idrar kaçırma veya yapamama şikâyeti varsa veya şiddetli ağrı kesicilere rağmen ağrı geçmiyorsa bu hastaların acil ameliyat edilmesi gerekir Aksi takdirde ayaktaki kuvvet kaybının veya idrar yapmanın istemli olarak kontrolü geri dönüşümsüz (irreversbl) olarak kaybedilebilir


Bel Fıtığı Ameliyatı:


Genel anestezi altında yapılır ve bel bölgesine orta hattan yapılan küçük bir kesi ile (3-5 cm uzunluğunda) girilerek mikroskop eşliğinde sinire bası yapan fıtıklaşmış doku parçası çıkartılır Hastalar ameliyattan hemen sonra bacak ağrılarının geçtiğini ifade ederler Ameliyattan sonraki gün sabah kalkıp yürüyebilen hastalar, normal hayatlarına ameliyatı takip eden 1-2 hafta içerisinde dönerler


Seyir:


Cerrahi dışı tedavi alıp iyileşen hastalar bel egzersiz hareketlerini düzenli olarak yapar, oturup-kalkma, ağırlık kaldırma gibi konularda kendilerine önerildiği şekilde davranırlarsa hastalık tamamen düzelebilir Ameliyat geçirmiş hastaların da bel egzersiz hareketlerini düzenli olarak yapması, oturup-kalkma, ağırlık kaldırma gibi konularda dikkatli olması önerilir Bu önerilere uyulması ameliyatın olumlu etkilerini güçlendirir


Mikro cerrahi yöntemle yapılan bel fıtığı ameliyatlarının başarı şansı yüksek, iyileşme süresi kısadır