İranın Kültürü

İranın Kültürü; İran kültürü İslam öncesi ve İslami kültürün bir karışımıdır Büyük olasılıkla Orta Asya ve Andronovo Kültürü'nden kaynaklanan İran kültürü, MÖ 2000?lerdeki İran bölgesi kültürünün mirasçısı olarak büyük oranda kabul edilmektedir İkinci bin yıl sırasında entelektüellerin ve dinin ve daha önce de halkın dili olarak Farsça ile beraber İran kültürü uzun bir süre Ortadoğu ve Orta Asya?nın baskın kültürü olmuştur İran kültürünün görece olarak Çin, Hint ve Roma medeniyetlerini etkilemesi açısından Sasani İmparatorluğu İran?da önemli ve etkili bir dönem oluşturmuştur, ve aynı şekilde batı Avrupa ve Afrika?yı da etkilemiştir Bu etki hem Avrupa hem de Asya ortaçağ sanatında önemli bir rol oynamıştır Bu etki İslam dünyasına da taşınmıştır Daha sonraları İslami öğrenimin filolojisi, edebiyatı, hukuku, felsefesi, tıbbı, Mimarisi ve bilimi İslam dünyasına Sasani İmparatorluğu?ndan aktarılan yapılardan oluşuyordu

İran'ın İslamlaşmasından sonra İslami töreler İran kültürüne girdi Bunlardan en önemlisi Muharrem ayında yapılanlardır Her yıl Aşure Günü İran?da, Ermeniler ve Zerdüştçüler dahil İranlıların büyük bir çoğunluğu Kerbela Savaşı?nda şehit olanları anma törenlerine katılır Modern İran?da günlük yaşam Şiilik anlayışına göre düzenlenmiştir ve ülkenin sanat, edebiyat ve mimarisi İran?ın derin ulusal geleneğini ve edebi kültürünü daimi bir hatırlatıcısı durumundadır İran?ın Yılbaşısı (Nevruz) İran?da baharın gelişini kutlamak için 21 Mart tarihinde kutlanan eski çağlardan kalma bir gelenektir Bu tarih aynı zamanda Afganistan, Azerbaycan, Özbekistan, Türkmenistan, Tacikistan, Kazakistan, Gürcistan ve Ermenistan?da da kutlanmaktadır Irak ve Türkiye?deki Kürtler tarafından da kutlanmaktadır 2004 yılında Nevruz UNESCO tarafından İnsanlığın Sözlü ve Manevi Mirası listesinde gösterildi

İran sineması modern İran?da gelişmiştir ve birçok İranlı yönetmen dünya çapında yaptıkları çalışmalarla tanınmıştır İran filmleri son yirmi beş yıl içinde üç yüzden fazla ödül kazanmıştır En çok tanınan yönetmen Abbas Kiyarüstemi?dir İran medyası özel ve kamu işletmeciliğinin bir karışımıdır ancak kitaplar ve filmler yayınlanmadan önce Kültür ve İslami Rehberlik Bakanlığı tarafından mutlaka onaylanmalıdır Onay almayan filmler genellikle devlet sansürüne uğramıştır

İnternet İran gençliği arasında inanılmaz oranda yayılmış durumdadır İran bugün dünyada dördüncü büyük blogger sayısına sahip ülke durumundadır

Birçok İrani dil İran kökenlidir, Farsça bunların arasında en yoğun kullanılanıdır Farsça Aryan veya Hint-Avrupa dillerinin Hint-İran dilleri dalına ait bir dildir Eski Farsça?ya ait en eski kayıtlar Ahameniş İmparatorluğuna kadar gitmektedir ve Eski Farsça örnekleri günümüzde İran, Irak, Türkiye ve Mısır?da bulunmaktadır Sekizinci yüzyılın sonlarında Farsça çok fazla Arapçalaştırılmıştı ve Arapça?ya benzetilerek yazılıyordu Bu Farsça?nın yeniden canlandırılmasını savunan bir harekete neden oldu Bu uyanışın en önemli sonuçlarından birisi Firdevsi?nin yazdığı Şehname oldu İran?ın milli destanı sayılan bu eser özgün bir Farsça ile yazılmıştır