Sigorta Terimleri Sözlüğü M

Sigorta Terimleri Sözlüğü M

Maddi Zararlar :
İşletme faaliyetleri nedeniyle sigortalının üçüncü şahıslara vermiş olduğu maddi zararların sorumluluğunu teminat altına alır

Menfaatdar (Beneficiary) :
(Bkz Lehdar)

Meriyet :
Poliçenin geçerli ve yürürlükte olma durumudur

Meydana Gelmiş Ancak Bildirilmemiş (Incurred but Not Reported) :
Sigorta muhasebesi açısından oldukça önemli bir kavramdır Belli bir dönem, genellikle hesap döneminin sonunda, sigorta şirketinin portföyünde bulunan branşlar itibariyle meydana gelmiş bir takım hasarlar söz konusu olmakta, ancak bu hasarların varlığı ve maliyeti konusunda sigorta şirketinin herhangi bir bilgisi bulunmamaktadır Bu tür hasarlar, "meydana gelmiş ancak bildirilmemiş" hasarlar olarak adlandırılır ve sigorta şirketi tarafından, bu hasarlar için belli bir rezerv ayrılır Sorumluluk Sigortaları gibi, sonuçları uzun vadede belirlenen işlerin muhasebeleştirilmesinde oldukça önemli bir kavramdır

Moral Risk (Moral Hazard) :
Sigortalının tutum ve alışkanlıkları ile ilgili risk kavramıdır Sigorta konusu olan şey üzerinde, sigorta edilebilir menfaate sahip kişi veya üçüncü şahıslarla bağlantılı olarak, ilgili riskin hasar meydana getirme veya hasarın şiddetini arttırma ihtimalini etkileyen bir durum veya davranış biçimidir Hasarın meydana gelmesini önleme veya hasarın maliyetini azaltma konusunda gösterilen ihtimam eksikliği veya önceki devrelerdeki hasar taleplerinin adet ve miktar olarak fazlalığı, moral tehlikenin yüksekliğine örnek olarak verilebilir

Morbilite Tablosu :
Belirli bir nüfus topluluğunun veya belli yaş gruplarına göre sınıflandırılan kişilerin gözlem altında tutularak oluşturulan hastalanma, yaralanma ve malul kalma istatistiklerini içeren tablodur

Mortalite Tablosu (Mortality Table) :
Belirli bir nüfus topluluğunun gözlem altında tutularak oluşturulan yaşama ve ölüm istatistiklerine göre elde edilen sonuçlardan her bir yaşta bir yıl içerisinde kaç kişinin hayatta kalacağının, kaç kişinin öleceğinin öngörüldüğü tablolardır Mortalite tablosu nüfus istatistiklerine dayanılarak hazırlanır ve hayat sigortalarında prim hesaplamalarında kullanılır Bir ülkenin toplam nüfusunun gözlemlenmesi suretiyle elde edilen sonuçların, Hayat sigortalarına uygulanmak üzere hazırlanan tablolarına denir Herhangi bir yaşta, bir yıl içerisinde kaç kişinin hayatta kalacağı veya kaç kişinin öleceği bu tablolardan hareketle tahmin edilebilmektedir
Mortalite tabloları, tablonun yapılış şekline ve yapıldığı yere göre isim almaktadır Örneğin, Amerikan CSO 19531958 Mortalite tablosu denildiği zaman, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1953 - 1958 yılları arasında tam nüfusun gözlemlenmesi suretiyle elde edilen sonuçları gösteren tablo anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra, bu tablolara "teknik faiz" yüklemesi yapılarak "Komitasyon Tabloları" elde edilmektedir
Mortalite tabloları, tüm nüfus dikkate alınarak yapılabildiği gibi, cinsiyet ayırımı, belli bir bölgenin nüfusu gibi esaslara göre de yapılabilmektedir Bu terim aynı zamanda, “Life Table” olarak da ifade edilmektedir

Muafiyet (Excess) :
Sigortalının hasarın bir kısmına katılmasıdır Sigortacının sorumluluğu, sigortalı tarafından karşılanması öngörülen miktar aşıldıktan sonra başlamaktadır Hasar halinde sigortalıya belli bir meblağın ödenmemesi anlamına gelen bu uygulamada, primler de muafiyetsiz sigortaya oranla daha düşük belirlenir Belirlenen muafiyet rakamına kadar olan hasarların ödenmediği, yalnız geçen meblağın ödendiği muafiyete tenzili muafiyet; belirlenen muafiyet rakamına kadar olan hasarların ödenmediği, geçen hasarların ise kesintisiz ödendiği muafiyet türüne ise entegral muafiyet denir Taraflar arasındaki anlaşmaya göre belirlenmiş bir limite kadar sedan şirketin sorumluluğunda olan hasarlar, bu limit aşıldıktan sonra, reasürörün sorumluluğunda olan hasarlar, reasürörün sorumluluğuna girmektedir

Muallak Hasar (Outstanding Loss) :
Meydana gelmiş ve sigorta şirketi tarafından bilinen bir hasara ilişkin olarak, ileride ödenmesi muhtemel, ancak, henüz tasfiyesi yapılmamış, yaklaşık hasar miktarını ifade etmektedir Sigorta şirketleri, her hesap döneminin sonunda, muallak hasarların toplamı üzerinden, belli yöntemlere göre belirlemiş oldukları bir karşılık ayırmaktadırlar Bu muhtemel ödeme için ayrılan miktara da muallak hasar rezervi denir

Mutabakatlı Poliçe (Agreed Value / Valued Policy) :
Sigorta sözleşmesinin tarafları olan sigortalı ile sigortacı tarafından, üzerinde mutabık kalınmış, tam ziya halinde sigortalıya ödenecek olan bedeldir Mutabakatlı değer, sigorta poliçesi düzenlendiği sırada belirlenmekte, poliçe süresi içerisinde meydana gelebilecek piyasa dalgalanmalarından etkilenmemektedir Tam zıya halinde sigortalıya ödenecek olan bedelin başlangıçta belirlenmiş olması, olası bazı sigorta sahtekarlıklarının da önüne geçmektedir Mutabakatlı poliçe, tekne ve nakliyat sigortalarında sık olarak kullanılmaktadır Bu terim, “Valued Policy” olarak da ifade edilmektedir

Mücbir Sebep (Act of God) :
İnsan iradesi, gücü ve müdahalesiyle önüne geçilemeyen, deprem, yıldırım, kasırga gibi doğal afetler mücbir sebep olarak adlandırılmaktadır ve Sorumluluk Hukuku ve Sorumluluk Sigortaları açısından önem taşımaktadır Bu tip doğa olayları, sonuçları itibarıyla herhangi bir kişi için sorumluluk doğurabilecek nitelikte değildir

Mükerrer Sigorta (Reasurance - Reinsurance) :
Sigorta şirketinin üstlendiği risklerin bir kısmını ülke içindeki veya dışındaki başka sigorta şirketlerine devretmesidir Bir başka deyişle; sigorta edilmiş riskin belli bir kısmı veya tamamının yeniden sigorta edilmesidir Sigorta şirketlerine, tek başlarına yüklenmeleri mali açıdan mümkün olmayan riskleri, sigortalama imkanı vermektedir ve bu yönüyle, sigortacı ile reasürörün dayanışmasını temsil etmektedir Birtakım mali ölçüler esas alınarak, branş esasıyla tespit edilen saklama payları, sedan şirketin risk üzerindeki sorumluluk miktarını göstermekte; aşan kısımlar ise, çeşitli reasürans anlaşmalarıyla reasürans şirketlerine devredilmektedir Sedan şirket, sigortalıdan toplamış olduğu primlerin ve sigortalıya ödemiş olduğu hasarların belirli bir kısmını, değişik tekniklere göre yapılmış reasürans anlaşmaları vasıtasıyla, reasürans şirketine yansıtır Ancak, sedan şirket ile reasürör arasındaki risk transferi işlemi, yıllık anlaşmalar olmaksızın da yapılabilmekte; sedan şirket, her bir risk için İhtiyari olarak, reasüröre müracaat edebilmektedir Reasürans, sigorta şirketi ile reasürör arasındaki iç sözleşme olup , sigortalının hak ve yetkilerini etkilemez

Müşterek Avarya (General Average) :
Gemi ve yükü birlikte tehdit eden bir tehlikeden onları korumak amacıyla, makul bir hareket tarzında olmak kaydıyla, bilerek bir fedakarlık yapılması veya bir masrafa katlanılması durumunda, Müşterek Avarya hareketi söz konusudur ve bu nitelikte bir hareketin doğrudan doğruya sonucu olan zarar veya masraflar Müşterek Avarya'dırMüşterek Avarya kapsamına giren zarar ve masraflar, gemi, yük ve navlun sahipleri arasında paylaştırılır ve bu işleme dispeç (adjustment) denir

Müşterek Sebep (Concurrent Cause) :
Birbirlerinden bağımsız olarak ortaya çıkan ve hasarın oluşumuna ayrı ayrı katkıda bulunan sebeplerdir Devam etmekte olan bir fırtına ve bu fırtına sırasında tamamen başka bir nedenle başlayan yangın, bir hasarın müşterek sebebi olabilirler

Müşterek Sigorta (Co-Insurance) :
(Bkz Birlikte Sigorta)