Kültür Nedir ? Uygarlık (Medeniyet)Nedir ?

Kültür nedir ?

Kültür:İnsan toplumuna özgü bilgi, inanç ve davranışlar büyünü ile bu bütünün parçası olan maddi nesnelerToplumsal yaşamın dil, düşünce, gelenek, işaret sistemleri, kurumlar, yasalar, aletler, teknikler, sanat yapıtları gibi her türlü maddi ve tinsel ürününü kapsamına alır
Kültür: İnsanoğlunun biyolojik olarak değil de sosyal olarak kuşaktan kuşağa aktardığı maddi ve maddi olmayan ürünler bütünüEşanlamlısı “ekin”

Günlük dilde “kültürlü olmak” bilgili, görgülü, incelikli olmak anlamına gelirKültürlü kişi uygarlığın nimetlerinden bilinçli olarak yararlanan, eğitimli kişidir

Kültür terimini günümüzdeki anlamına yakın bir şekilde ilk kez 17 yüzyılda Samuel von Pufendorf kullanmıştırOna göre kültür doğaya karşıt olan ve belli bir toplumsal bağlam içinde ortaya çıkan tüm insan eserleridir

Alman filozof Immanuel Kant kültürü insanın mantıksal özünden dolayı özgürce hayata geçirebileceği amaçların, ideallerin tümü olarak tanımlamıştır

Bir başka Alman filozof Herder kültürü bir ulusun, bir halk ya da topluluğun yaşam tarzı olarak yorumlamıştır

Kültürü tanımlamaya çabalayanlardan bir diğeri de antropolojinin kurucularından Edward Burnett Taylor olmuşturOna göre kültür “bilgilerden, inançlardan, sanattan, ahlaktan ve insanın toplumda yaşayan bir varlık olması nedeniyle edindiği bütün öbür yetenekler ve alışkanlıklardan oluşan karmaşık bir bütün” dür

Uygarlık (medeniyet)nedir ?

Uygarlık, bir ülke veya toplumun, maddi ve manevi varlıklarının, düşünce, sanat, bilim, teknoloji ürünlerinin tamamını ifade eder Uygar kelimesi, yerleşik hayata ilk geçen Türk kavimi olan Uygurlardan gelmektedir Medeniyet ve uygarlık kavramları çoğunlukla aynı anlamda kullanılmakla birlikte, uygarlığın daha geniş bir anlam taşıdığını ifade etmek mümkündür Medeniyetin, belirli bir insan topluluğu veya topluluklarının belirli bir coğrafya üzerinde ve belirli bir zaman içinde ortaya koydukları değerlerle sınırlı olmasına karşı; uygarlık kavramının, binlerce yıl devam eden gelişmeler sonunda, insan aklının, bilim ve teknolojisinin katkısı ile ortaya çıkan ve tüm insanlığın eseri ve malı olan evrenselliği sözkonusudur ayrıca uygarlık insanı mutlu eder Uygarlığın doğuşuna ve yükselişine Çin'den Uygur ve Orta Asya Türklerine; Hindistan'dan ve Mezopotamya medeniyetinden eski Mısır medeniyetine; Ege kıyılarındaki antik çağ sitelerinden Roma'ya; Batı Avrupa'da aydınlatma çağını yaratan, sanayi inkılabını gerçekleştiren milletlere ve nihayet Amerika ve Uzak Doğu'daki Japonlar'a kadar, tarih boyunca sayılamayacak kadar çok ülkenin ve ulusun katkısı olmuştur ve olmaya da devam etmektedir

KÜLTÜR VE UYGARLIK KARŞILAŞTIRMASI

Kültür ve Medeniyet

Bilim adamlarının üzerinde en çok durduğu konulardan bir tanesi Kültür, medeniyet ve uygarlık kavramlarıdır Birbiriyle ilişkili olan bu kavramlar gündemdeki yerini her zaman korumuş, kitap, makale, deneme ve hatta şiirlerin esas teması olarak işlenmiştir
Bilimsel olarak kültür kavramını anlatabilmek için yıllarca çalışılmış, üzerinde düşünülmüş yanlışa sapmamak için gayret gösterilmiştir Zira konu sadece bir ferdi değil, tüm toplumu ilgilendirmektedir Toplumu ilgilendiren hususlarda ise hassasiyet gösterilmesi gerekir
Öyleyse üzerinde yıllarca çalışılan, düşünülen, yazılan, çizilen kültür ne demektir?
Sözlük anlamının dışında, kavram itibariyle yaklaşık olarak 166 adet tanımı vardır
Bu tanımların esasında bir milletin hayat tarzı ifade edilmektedir Bu ifadeleri kimileri hars, kimileri ekin, kimileri ise varlıklar şeklinde dile getirmişlerdir

Güney Afrikalı bir düşünür yapılan tüm tanımlamanın genel anlamda özetini çıkararak kültürü şöyle tanımlamaktadır “Kültür; bir milletin, tarih boyunca elde etmiş olduğu maddî ve manevî değerlerin tümüdür”
Görüldüğü gibi “ekin” demekle toplumların yaptıkları, hasat demekle yapılanların neticeleri, varlık demekle insanların yaşam tarzı ile kazanımları dile getirilmiştir
Bozkurt Güvenç “Eğitim yol ise, kültür, yolcunun hayatı boyunca yaşayarak öğrendiklerinin tümüdür” Şeklinde tanımlamaktadır
Kültür; bir milletin hayat tarzını ifade ederken, tarih sahnesine çıkışından günümüze kadar elde ettiği birikimlerdir Bu birikimler gerek maddî anlamda, binaları, çarşıları, evleri, evlerin içerisinde kullandıkları, camileri, okulları, cadde ve sokakları, parkları, bahçeleri ve gerekse manevî hayatta ibadetleri, arkadaşlıkları, komşuluk ilişkileri, misafir karşılama ve uğurlamaları, ikramları, beklentileri, anne-baba-evlat ilişkileri, sanatı, edebiyatı kısaca hayatta vuku bulan tüm hadiselerdir

Antropologlar kültürü 4 temel kavram üzerinde yoğunlaştırarak açıklamaktadır
1- Kültür, bir toplumun, ya da bütün toplumların uygarlık birikimidir
2- Kültür, belli bir toplumun kendisidir
3- Kültür, bir dizi sosyal süreçlerin bileşkesidir
4- Kültür, bir insan ve toplum kavramıdır Toplumsal bellek olarak da kabul edilebilir
Toplumsal bir olgu olan kültür oluşturulurken ne tarafa doğru yönlendiğimiz çok önemlidir Zira bugünün hayatı yarının kültür birikimidir
Belki fert olarak sokakta yürüyüşümüz, tanıdığımıza selam verişimiz, ondan selam alışımız bir şey ifade etmeye bilir Ancak bu fertler bir araya gelip toplumu oluşturdukları zaman selamlaşmanın ve şeklinin büyük önemi vardır
Cemil Meriç’e göre kültür, insanı insan yapan bilim, iman ve terbiyeden oluşan “irfandan” çok daha fakir bir kavramdır
İngiliz tarihçi ve kültürolog Arnold Toynbee “Uygarlıktan insan toplumlarının, Batı, İslam, Uzakdoğu ve Hint-Uygarlığı diye sınıflandırılmasını anlıyoruz Bu isimler aklımıza; din, mimarî, üslup ve gelenek açısından farklı şeyler çağrıştırmaktadır”
Uygarlık anlamında batı Avrupa dillerinde kullanılan sözcük civilisation, doğu İslam dünyasında ise medeniyettir Arapça olan medeniyet bir Medine’de yani kentte oturanların yaşam biçimlerini ve düzeyini belirten bir sözcüktür
Uygarlık antropolojik olarak “bir toplumun ya da toplumların birikimli kültürü” şeklinde ifade edilebilir
Öyleyse uygarlık ve medeniyet aynı anlama gelmekle beraber toplumların kültürel birikimleridir “Uygar” ya da “medeni” olmak için öncelikle bir toplumun mensubu bulunmak gerekir O toplum değerlerini benimseyip günlük hayatta uygulamak lazımdır
Toynbee’nin ifadesi bir anlamda dünya uygarlığını dört temel esasa ayırmaktır Batı, İslam, Uzakdoğu ve Hint uygarlığı olarak sınıflandırması bunlar arasında bariz farklılıkların olduğunu vurgulamaktadır Bu farklılığı ise inanışlar, yaşam tarzı, gelenekleri ortaya koymaktadır
Her canlı varlık gibi hareketli ve değişken olan kültür, buna bağlı olarak etkileşim içindedir
Toplumlar arasında iletişim olduğu sürece kültürel etkileşimde devam edecektir Özellikle 21yüzyılda kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması, haber alma ve bilgi edinme kolaylığının görülmesi bu etkileşimi hızlandırmıştır İngiliz Antropolog Taylor her ne kadar kültürü 3’e ayırarak “batı kültürü”nü en üst seviyeye taşımışsa da, yirminci yüzyılda bu tezin yanlış olduğu diğer antropologlar tarafından tespit edilmiş, teknolojik üstünlüğün bir kültür üstünlüğü anlamına gelmeyeceği vurgulanmıştır
Toplumların yaşayışından, kullandığı teknolojiden dolayı üstünlüğünden bahsetmek yerine, ahlak, iman, inanç ve kutsal değerlere olan saygınlığı, bağlılığı ile değerlendirmek gerekir
Kültürler arası iletişim her zaman var olan bir durumdur Bunun önüne geçmekte mümkün değildir Ancak toplumlar kendi kültürlerine ne kadar bağlı ise birlik ve beraberlikleri de o derece sağlamdır Zira ferdleri birbirine bağlayan kan bağından sonra yaşayış tarzıdır, tarih birliğidir, anlayış biçimidir Temel konularda aynı anlayışa sahip fertler arasında ayrımcılığın olması söz konusu değildir
Tarihte bir çok millet kendi kültürlerine sahip oldukları ve geçmişlerini unutmadıkları için yeniden bir araya gelme şansına sahip olmuşlardır
Günümüzde kuşaklar arası çatışmadan söz edilmesinin ve tartışma konusu olmasının başlıca sebeblerinden bir tanesi geçmişe olan bağın zayıflığıdır
Torun, dedeyi anlamakta güçlük çekerse; dede ile torun arasında sorun baş gösterir
Çocuk; yazılı tarihini, edebiyatını, sanatını anlayamaz ve bir çok fraksiyonların peşinden koşarsa kimliğini tanımakta zorluk çeker
Toplum olarak köklü bir geçmişe sahibiz Bu sebeple kültür birikimimiz hayli yüklüdür Bu birikimin her bir parçası çok kıymetlidir Çünkü, kültürümüzü oluşturan yapının temelinde insan ve iman vardır
Yani bizim kültürümüzün temelinde insan vardır Allah ve ahiret inancı vardır
Fert olarak bir şey yapılacaksa insan ve iman göz önünde bulundurulmuş, fertlerin böyle düşünmesiyle toplumun değer yargıları ortaya çıkmıştır Temelinde insan ve iman olan değerlerin oluşturduğu yapı sağlam bir zemin üzerine oturmuştur
Ancak günümüzde bu değerlerden uzaklaştırılıp, özellikle gençlerimiz ve çocuklarımız bir takım sapma kültürlerin peşine sürüklenmek istenmektedir Bunun için de en yaygın kitle iletişim aracı olan televizyonlar, basın yayın organları kullanılmaktadır
Kültürler ve değerler aile, okul ve arkadaş çevresinde oluşturulurken şimdilerde bunlar arasına daha etkin olarak kitle iletişim araçları girmiştir
Bilinçli kullanılmayan bu araçlar gelecek neslin çok farklı yapıya bürünmesine neden olabilecektir Zira dede ile torun arasındaki uçurum gün geçtikçe artmakta birbirlerini anlamakta güçlük çekmektedirler
Ferruh Sünger