Meşveret, MEŞVERET-İ AMME Olarak da Bilinir

MEŞVERET

Meşveret,MEŞVERET-İ AMME olarak da bilinirhükümdarın devletin üst yöneticilerinin,ulema ve komutanların topluca görüşlerini alması,onlara danışmasıİslamın yönetim kurallarından biridir ve hükümdarı bağlayıcı nitelik taşımaz

İslam halifelerinin ve Müslüman hükümdarların arada başvurdukları meşveret yöntemi,Osmanlılarda uzun zaman gelenekleşemediBunun yerine,Divan-ı Hümayun görüşmeleri,cephelerde de harp meclisi tartışmaları padişahların kararlarında etkili olmaktaydıIIISelim (hd1789-1807) köklü yeniliklere girişirken meşveret geleneğini de başlattıOlağanüstü durumlarda, bazen sadrazam seçme konusunda bu yönteme başvurduDevlet adamlarını ,ilmiye temsilcilerini ve halk kesiminden sınırlı sayıda kişiyi Topkapı Sarayı'nda toplayarak kendi başkanlığında tartışmalarına izin verdi1790'da meşveret yöntemiyle sadrazamlığa atama yapılması ilginçtirBunun gibi,dış politikaların belirlenmesi ,savaş kararlarının alınması ve Nizam-ı Cedid uygulamaları içinde meşverete başvurulduBunun başlıca gerekçesi,Divan-ı Hümayun'un işlevini yitirmiş olmasıydıIIISelim 1798'de çıkardığı bir fermanda meşveret yönteminin önemini belirttiMeşveret uygulaması sıklaşınca bu konuda kurallar da konduBuna göre her toplantı da bir mazbata (tutanak) düzenlemeye başladıIIMahmud'un tahta çıktığı yıl (1808) ,devlet deneyimi olmayan Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa sık sık meşveret toplantıları düzenlediSened-i ittifak'ın imzaladığı ,Anadolu ve Rumeli ayan ve derebeylerinin ,devlet adamlarının ve ulemanın katıldığı Meşveret-i Amme bu tür toplantıların en genişi ve önemlisidir

1826'da Yeniçeri Ocağı kaldırıldıktan sonra IIMadmud'un ,şura-yı mahsus adını verdiği geniş kadrolu bir meşveret daha düzenledisonraki padişahlar da olağanüstü durumlarda şura-yı saltanat adıyla meşveret toplantılarına yer verdilerÖrneğin,1877-78 Osmanlı -Rus Savaşında Rus ordusunun Ayastefanos'a (Yeşilköy) kadar ilerlemesi karşısında ,IIAldülhamid Yıldız Sarayında Meclis-i Vükela üyelerini meclis başkanlarını ve temsilcilerini ulemayı ,komutanları çağırarak bir meşveret düzenlediBurada oluşan karara dayanarak da Meclis-i Mebusan-ı süresiz tatile sokarak meşruti yönetimine son verdiVIMehmed'in ( Vahideddin) Yıldız Sarayında 26 Mayıs 1919'da ve 22 Temmuz 1920'de topladığı Şura-yı Saltanatlar da birer meşveret toplantısıdırBirinci toplantıda seçimle kurulmuş bir meclisin açılması önerisi kabul edildiİkinci Şurada Sevres Antlaşmasının imzalanması yönünde karar alındı



Kaynak;AnaBritannica cilt 22 frmsinsinet için derlenmiştir