Kalp Hastalıklarına Anne Karnında Tanı

Ancak gelişen teknoloji sayesinde artık pek çok ciddi doğumsal kalp hastalığı anne karnında tespit edilebiliyor Özel tarama yöntemleriyle bebeğin kalbi hamileliğin 16-18’inci hafta görüntüleniyor, sorunlar tespit ediliyor ve gereken önlemler geç kalınmadan alınıyor Doğumsal kalp hastalıklarıyla ilgili Anadolu Sağlık Merkezi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof Dr Sertaç Çiçek bilgi verdi
Doğumsal kalp hastalıkları ne kadar yaygın?
Her 100 gebeden yaklaşık 5’inin bebeğinde metabolik sorunlar, kas iskelet sisteminde sorunlar, dolaşım sistemi bozuklukları gibi doğumsal bozukluklar olabiliyor Bunların görülme sıklığı da giderek artıyor Bu artışın nedenini bilmiyoruz En sık görülen doğumsal bozukluklar ise kalp anomalileri ve dolaşım sistemini etkileyen bozukluklar Her 100 doğumdan ortalama 1 tanesinde doğumsal kalp hastalığı görüyoruz
Bu hastalıklar anne karnında nasıl fark ediliyor?
Gelişen teknoloji sayesinde anne karnında kalp gelişmesini tamamladıktan sonra rahatlıkla bu hastalıkların tanısı konabiliyor “Fetal ekokardiyografi” dediğimiz yöntemle, ses dalgaları vasıtasıyla bebeğin anne rahmindeyken kalp ve dolaşım sistemini değerlendiriyoruz Hamileliğin 16-18 ’inci haftasında kalpte bir sorun olup olmadığı tespit edilebiliyor Doğumsal kalp hastalıkları çok çeşitli Bazıları erişkin dönemine kadar, bazıları ise ileri yaşlara kadar belirti vermeden seyredebiliyor Bazı hastalıklar ise çok ağır oluyor Doğar doğmaz belirti verip, bazen yaşamla bağdaşamayacak kadar ciddi olan hastalıklar var
Bebeklerde en sık hangi kalp hastalıklarına rastlıyorsunuz?
En sık kalpte deliklere rastlıyoruz Kalpten çıkan ana damardaki kapak normalde üç yaprakçıklıdır Bazen iki yaprakçıklı da olabiliyor Ama bu hastalar çok uzun yıllar bu durumla yaşıyorlar Hastalık uzun süre belirti vermiyor Bir grup hastalık ise kendini morarmayla gösteriyor Bebek morarıyor Kalpten çıkan ana damarların ters taraftan çıkması durumunda morarma oluyor
Anne karnında ameliyat mümkün mü?
Anne karnında yapılan ameliyatlar henüz gelişme aşamasında Ancak anne karnındaki bebeğin damarlarını ya da kapaklarını balonla genişletmek ya da üst odacıklar arasındaki bağlantıyı sağlamak için kulakçıklar arasındaki duvarın açılması gibi yöntemler yavaş yavaş anne karnında uygulanmaya başlandı

“Erken tanı ciddi bir avantaj”
Erken tanının ne önemi var peki?
Erken tanı çok önemli Anne-babalar böylece durumdan erken haberdar oldukları için aniden kötü bir sürprizle karşılaşmamış oluyorlar Bu bebekleri bazen doğar doğmaz ameliyat etmek gerekiyor Bu ameliyatlar içinse özel eğitimli ekipler, ciddi bir altyapı ve ileri teknoloji gerekiyor Erken tanı konarsa doğum buna göre planlanabiliyor; anne-babanın uygun hastane seçme şansı oluyor Tedaviye hemen başlanabiliyor Bu da ciddi bir yaşam avantajı
Doğumsal kalp hastalıklarının nedenleri ne?
Tam olarak belli değil, ama risk faktörleri var Bunlar genetik olabiliyor Ailede doğumsal kalp hastalığı varsa çocuklarda da görülebiliyor Diyabetik ya da metabolik hastalıkları olan annelerin çocukları risk altında Gebelik sırasında geçirilen viral enfeksiyonlar ve bazı kromozom bozuklukları da bebeklerde kalp hastalıklarına yol açabiliyor Son zamanlarda özellikle tüp bebek yöntemiyle dünyaya gelmiş çocuklarda kalp hastalıklarına rastlıyoruz Nedenini açıklayamıyoruz Ama son 6 ayda 10’a yakın bebeği ameliyat ettik
Bütün hamilelerin çocuklarının kalbi taranıyor mu?
Hayır Risk grubunda olanlarda, kadın -doğum uzmanının şüphelendiği durumlarda kalp taraması yapıyoruz
Doğar doğmaz kalp ameliyatı olan bir çocuğa artık “yarım insan” gözüyle bakanlar var
Çok yanlış Doğumdan sonra ameliyat olan çocukların yüzde 90’ından fazlası hiçbir ciddi sorun olmadan, sağlıklı olarak tedavi sonrası yaşamlarını sürdürebiliyorlar Ama tabii ki düzenli doktor kontrollerine gitmeleri gerekiyor, tıpkı diğer insanlar gibi Ancak “yarım insan” diye bir şey yok Çoğu zaman ömür boyu ilaç kullanmaları da gerekmiyor Ameliyatların başarı oranları ise yüzde 95’lerde Çok yüksek

“Anne karnındaki bebeğin kalbi ayrıntılı olarak inceleniyor”
Günümüzde doğumsal kalp hastalıkları bebek doğmadan tespit edilebiliyor Anne karnındaki bir bebeğin kalbi ayrıntılı olarak taranıyor; kalbin yapısı, çalışması ve ritmi detaylı olarak inceleniyor
Bebeklerde çok ciddi kalp hastalıkları görülebiliyor Amacımız bunları erkenden tespit etmek Mesela kalbin sol tarafının gelişmesinin eksik kaldığı “Hipoplastik sol kalp sendromu” dediğimiz önemli bir hastalık var Bu, erkenden tanımak istediğimiz en önemli hastalıklardan biri Ayrıca kalbin içindeki kapakların oluşmaması ya da kapalı durumda olması da ciddi bir sorun Kalp boşluklarının dört odacıklı değil de üç odacıklı ya da iki odacıklı şekilde oluşması; kalpten çıkan ana atardamarların yerlerinin farklı olması veya bu damarlardan birinin oluşmaması gibi çok ciddi yaşamsal sorun oluşturabilecek problemleri arıyoruz anne karnındaki bebeğin kalbinde Ayrıca kalbin fonksiyonları, yani kasılması değerlendirilebiliyor, ritim bozukluklarını görebiliyoruz Kalbin içinde yer işgal eden kitle ve tümörleri de tespit edebiliyoruz
Annede, babada ya da ailenin daha önceki bebeklerinde doğumsal kalp hastalıkları olduğunda, diyabet hastası olan annelerin bebeklerinde, anne alkol ya da madde bağımlısı olduğunda, gebelik süresince bebeğin kalbinde sorun oluşturabilecek ilaçların kullanılması durumunda, gebeliğin ilk üç ayında kızamıkcık gibi viral hastalıkların geçirildiği durumlarda ya da kromozom bozukluğuna bağlı birtakım hastalıklar olduğunda, ayrıca tüp bebek yöntemiyle hamile kalanların bebeklerinde “fetal ekokardiyografik inceleme” dediğimiz bu ayrıntılı kalp incelemesinin yapılmasını öneriyoruz
Anneyle ilgili bu sebepler dışında bebekle ilgili bazı durumlarda da kalp taraması yapıyoruz Bebegin kalbi dışında bir organında sorunu varsa, kalpte de sorun olup olmadığına bakıyoruz Bebekte bir kromozom bozukluğu tespit edildiğinde ya da şüphelenildiğinde, “Hidrops” dediğimiz bebeğin vücut boşluklarında sıvı toplanması durumunda , bebeğin kalp atış hızının anormal olması durumunda ya da ritm düzenli olmadığında, bebegin ilk 3 ayın sonunda yapılan ense kalınlığı ölçümünün normalden kalın bulunduğu durumlarda ve çoğul gebelik söz konusu olduğunda detaylı kalp incelemesi yapıyoruz