İran İslam Devrimi

İran İslam Devrimi




Devrimle birlikte İran'a dönen, sürgündeki Ruhullah Humeyni


Katılanlar
İran Halkı ve Ayetullah Humeyni


Yer
İran


Tarih
1979


Sonuç
İran İslam Devrimi başarıya ulaştı Şah ülkeden kaçtı ve hain ilan edilerek tek celsede Sadegh Khalkhali tarafından idama mahküm edildi ancak ülke dışında bulunduğundan dolayı ***** edilmesi için Çakal Carlos ile anlaşıldı 1980 yılında İran İslam Cumhuriyeti adını alarak uluslararası arenada gün be gün güç kaybedip *****ü destekleyen başlıca ülkelerden biri haline gelmiştir



Bu kutu: gör | tartışma | değiştir







Kış, 1979'de çarpışan *****lı devrimciler Hümafer denen Iran dışında ileri düzey eğitim almış Hava kuvvetleri pilotları devrime sol kanattan katılıp ***** depolarının kapısını devrimcilere açtı böylece devrimciler *****landı ancak Hümaferlerin çoğu devrimden sonra özellikle Sadık Khalkhalinin başkanı olduğu Islam Devrimi Mahkemesinde idama mahküm edilmiştir






Rıza Pehlevi 1924'de Cumhuriyet kurma girişimi başarısız olunca Pehlevi hanedanı önderliğinde saltanat rejimi kurarark Iranı tekrardan yapılandırmaya başlamış iranı modernize etmeye başlamıştır Yaptığı reformlar özellikle Eğitimin medrese eğitiminden okula çevrilmesi, üniversiteler kurması ve kılık kıyafet reformu çoğu islam devriminin dini kesimine önderlik eden mollaların babaları olmak üzere mollaların tepkisini çekmiş özellikle çocukların okula gönderilmemesi ve kadınların evden çıkmamaları gerektiğini vurgulayan vaazlarda bulunmuşlardır






4Ocak 1979-11Şubat 1979 Arası Başbakanlık görevinde bulunan Musaddik yanlısı Shapour Bakhtiar 1991'de Pariste evini koruyan 3 *****lı korumaya rağmen 3 *****ist tarafından sekreteriyle beraber ***** edilmiş, *****istlerden biri isviçre polisi tarafından yakalanmış ve Fransaya iade edilmiştir islam cumhuriyeti istihbarat bakanlığına mensup olduğu 1994'de mahkemede itiraf eden katil halen hapiste bulunmaktadır Ahmedinejadın 2 kez cumhur başkanı ilan edilmesinden sonra çıkan olaylarda, casusluk suçlamasıyla rehin tutulan Fransa vatandaşı fransısca öğretmeni Clotilde Reiss ile değiş tokuşu Ahmedinejad tarafından gündeme gelmiş Fransa tarafından reddedilmiştir






son Iran kralı Muhammed Rıza Pehlevi ve pehlevi ailesi; onun döneminde iranda modernizasyon, eğitim ve ekonomik gelişme hız kazandı






1979 islam devrimi zafere ulaşınca Humeyni tarafından geçici devletin başbakanı olarak atanan liberal Mehdi Bazargan






Iran şahı Mohammad Reza Pahlavi ABD hükümeti üyeleri: Alfred Atherton, William Sullivan, Cyrus Vance, Jimmy Carter, and Zbigniew Brzezinski ile görüşürken; 1977


İran İran İslam Devrimi , 1979 yılında İran'ın Muhammed Rıza Pehlevi liderliğindeki bir anayasal monarşiden, Ayetullah Ruhullah Humeyni yönetiminde İslam hukuku ve Şii mezhebi görüşlerini esas alan şeriat benzeri bir İslam cumhuriyeti ve devamında şii diktatörlüğün kurulmasına dönüşen hareketin adıdır
Devrimin nedenleri arasında Şah yönetiminin halk arasında popüler olmaması ve son zamanlarda Şah'ın özellikle ABD'li yetkililerle fazlaca içli dışlı olması sayılabilir Aslında güç düşüncesi ve şeriat isteği mollalar tarafından güce kavuşmak için meşrutiyet döneminden beri sürüyordu Meşrutiyet döneminde bir molla olan Şeyh Fazlullah Nuri açıkça meşrutiyetçiler ile muhalefete kalkışmış meşrutiyetin "meşru" olmadığını ve müslüman bir ülkede "meşruiyet" yani şeriat kurmanın gerekli olduğunu savunmuş mollaları ve şeriat yanlılarını meşrutiyetin aleyhine kışkırtmaya çalışmıştı ancak kısa süren ikinci monarşi döneminin ardından Tebrizden gelen Sattar han ve Bagir Han komutasındaki Kuvayi milli Tahranı ele geçirdikten sonra şeriat yanlısı mollalar yargılanmış, Şeyh Fazlullah Nuri idam edilmiş ve şeriatçılar böylece bastırılmışlardı bu baskı şiddetli bir şekilde Rıza şah döneminde de sürmüş oğlunun döneminde ise daha serbest kalmışlardı 1902 doğumlu Humeyni, özellikle Ak devrimin ardından kadınlara oy hakkı verilmesiyle beraber ülke içindeki Batı nüfuzunu bahane ederek, Şah'ın politikalarına açıkça karşı çıktı ve İslam'ın uzlaşmaz bir şekilde devlet politikası olması gerektiğini belirtti 1960'larda sürgüne gönderilen Humeyni önce Türkiye'de, sonra Irak'ta kaldı 1978'de Saddam Hüseyin Humeyni'yi Irak'tan kovunca ABD tekeliyetinden çekinen Fransa ona sahip çıktı




Ali Shariati; Devrimin ana felsefecisi olarak kabul edilen ve islami marksism tarzı düşünceler yürütmesiyle ünlenen yazar






Iranın devrimden önceki resmi bayrağı ortasında yer alan amblem(Aslan ve Güneş), tarihi öneme sahip 2500 yıllık Iran imparatorluğunun simgesidir






Iranın devrimden sonraki bayrağı Humeyninin emriyle şahlığın simgesi olarak düşünülen amblem kaldırılmış ve "Allah" yazısı amblem şekline getirilmiş ayrıca devrimin zafere ulaşmasının tarihi olan, iran takvimine göre 22 Bahman(11 Şubat)i simgeleyen 22 kez "Allah-u Ekber" yazısı bayrağa ilave edilmiştir


Humeyni devrimden önce Paris'te kaldı 1 Şubat 1979'da İran'a milyonların katıldığı bir karşılamayla dönen Humeyni, cumhurbaşkanlığına getirildi ve ömür boyu devletin dini ve siyasi lideri olarak kaldı Devrim sırasında ilk önce liberal, sol ve dini gruplar Şah'ı devirmek için birleşmiş, Şah'ın devrilmesinden sonra ise iktidara yükselen Ayetullah Humeyni, muhalif liderleri ve grupları ortadan kaldırmış veya sindirmiştir Devrimin oluşum sürecinde rantiyeci devlet modelinin petrol krizleri sonucunda çökmesi etkili olmuştur Muhammed Rıza Şah'ın İranın gereksinimleriyle örtüşmeyen tarım politikaları kırsaldan Tahran'a göçü hızlandırmış ve büyük kentlerde siyasi İslam'a yönelen bir alt sınıf yaratmıştır İran Devrimi'nin oluşumunda Amerika'nın İnsan Hakları Politikası ivmeyi arttırıcı bir rol oynamıştır Aydınlar yayınladıkları açık mektuplarla demokratikleşme isteklerini belirtirken, ABD'nin de bu süreçte Şah'a baskı yapacağını düşünmekteydiler Devrim sürecinde farklı gruplar şahı devirme amacıyla birleşmiş, İslamcılar bu süreç içinde güçlenerek devrimi bir İslam Devrimi'ne ve demokrasi sloganıyla solcu, muhafazakar, aydın grup ve halkı birleştirerek zafere ulaştıkları diğer grupları saf dışı bırakarak sonunda dünyanın en acımasız diktatörlüklerinden birine dönüştürmüşlerdir Devrim sonucunda Iran bayrağından yüzyıllar ve kimi yazara göre binlerce yıldır Iranın simgesini oluşturan Aslan ve Güneş amblemi kaldırılmış yerine islam cumhuriyeti amblemi olan "Allah" yazısının logo şekli konmuş ve çeşitli itirazlara neden olmuş ancak varlığını günümüze kadar sürdürmüştür Devrim zafere ulaştığında 5yaşında küçük bir kız olan Marjane Satrapi kendi yaşadıklarını kitabının ardından Persepolis (film) adlı animasyon filmi olarak beyaz perdeye taşımış ve dünya çapında geniş yankıya neden olmuş Canes Film festivalinde Jüri özel ödülüne layık görülmüştür

Kaynak : Wikipedia